«Χρειάζομαι πρωτεΐνη», είπε τις προάλλες ένας φίλος, προτού παραγγείλει μια πιατέλα με τυριά. Αυτός ο τρόπος έκφρασης είναι κομμάτι του νέου του εαυτού. Τώρα που αθλείται, δεν λέει τα γαλακτοκομικά προϊόντα με τα ονόματά τους. Αναφέρεται μόνο στη θρεπτική τους αξία. Το φαγητό είναι σήμα. Δηλώνει, έτσι, την προθυμία του να ενταχθεί σε ένα νέο σύνολο. Ο φίλος μου πασχίζει εδώ και καιρό να γίνει μυώδης.
Χθες, στο σούπερ μάρκετ της γειτονιάς, είχαν τελειώσει τα αυγά. Δίπλα μου ψώνιζαν δύο αγόρια βαθιά χωμένα στην ανδρόσφαιρα. Ακροατές podcasts αυτοβελτίωσης. Πήραν κοτόπουλο, ασπράδια, μπιφτέκια. Το καλάθι τους μου προκαλούσε φράξιμο αρτηριών, ουσιαστικά, όμως, αποτελούσε τη δική τους αφήγηση. Η αυτομυθοπλαστική τους ιστορία περνούσε από τους πάγκους με τα πουλερικά, το κόψιμο του αλκοόλ, τα ψυγεία με τα ενεργειακά ποτά, για να φτάσει στην κατάκτηση του στόχου: μια νέα ζωή με κοπέλες, αμάξια, λεφτά.
Το φαγητό συνοψίζει απόψεις για τη βρωμιά και την καθαρότητα. Διόλου τυχαία, η νηστεία ως στέρηση φαγητού είναι ένας τρόπος να καθαρίσεις τον εσωτερικό σου κόσμο. Η αθεϊστική έκφραση αυτού αφορά τη ρύθμιση του νευρικού συστήματος. Ετσι, η καθημερινότητα είναι ένα ναρκοπέδιο από πιθανές λάθος επιλογές που θα απορρυθμίσουν αυτό το ευαίσθητο κουρέλι, το νευρικό σύστημα.
Επεξεργασμένες τροφές, ζάχαρη, καφεΐνη.
Η νηστεία του ανθρώπου που προσπαθεί να χαλαρώσει τα νεύρα του σ’ έναν κόσμο θορύβου και αγένειας είναι σκληρή, κρυπτο-θρησκευτική. Μια βραδιά «υπερβολών» φέρνει ενοχή και τύψεις, ένα μοναχικό, παραληρηματικό αυτομαστίγωμα, παρόλο που συνιστά αυτοβλάβη κι όχι επίθεση σε άλλα πλάσματα. Το παχυντικό γεύμα που τρως μια στο τόσο είναι «βρωμιά» και «γουρουνιά», εκφράσεις που παραπέμπουν στο θρησκευτικό, αλλά το αποσυνδέουν από μία ευρύτερη ηθική.
Φυσικά, η χορτοφαγία έπαιζε για χρόνια τον ρόλο του σήματος ηθικής υπεροχής. Κουράστηκε η ψυχή μας να σκύβουμε το κεφάλι σε όσους επεδείκνυαν στα αντικοινωνικά δίκτυα πως για Σάββατο βράδυ τρώνε ρεβίθια, για Κυριακή φακές. Βαρεθήκαμε ν’ ακούμε προνομιούχους τύπους να εξηγούν στους φτωχούς εργάτες ότι το τηγανητό γουρουνίσιο λουκάνικο είναι το Αουσβιτς της εποχής μας κ.λπ.
Στον αντίποδα αυτού, λόγω της τωρινής επέλασης της αισθητικής της ανδρόσφαιρας και προκειμένου να φανερώσει κανείς την αναπολογητική αδιαφορία του για το περιβάλλον, η φάση είναι πρωτεΐνη. Αυτό σημαίνει σφαγμένα μοσχάρια (που απαιτούν τεράστιες ποσότητες νερού, για να παραχθούν), κοτόπουλα που αποκεφαλίζονται λίγα λεπτά μετά την απόκτηση του ιδανικού βάρους κ.λπ.
Αφού ο πολιτικός μας ορίζοντας έχει συρρικνωθεί τόσο ώστε λίγο-πολύ να συνοψίζεται στις καταναλωτικές μας επιλογές, τρώμε την πολιτική μας. Αποφεύγουμε τα κρέατα σαν μιάσματα ή τα μασουλάμε σαν να είμαστε κοκκινοσβέρκηδες στο Αϊντάχο. Θέλουμε να φανερώσουμε την αδιαφορία μας για το περιβάλλον/τη «woke ατζέντα» ή να κάνουμε επίδειξη λεπταισθησίας. Λέμε, πάλι και πάλι: «Δες με, είμαι ξεχωριστός, άλλος από σένα, μας χωρίζει αυτή εδώ η ξεροψημένη μπριζόλα».
Το φαγητό γίνεται φράγμα στον στίβο της εισοδηματικής ανισότητας. Ο τρόπος που χειριζόμαστε τα τσόπστικς, η «ενημέρωσή μας» σχετικά με τις κουζίνες της πόλης λειτουργούν ως σύμβολα status, από την εποχή του Μπαλζάκ μέχρι τώρα. Και όπως στα βιβλία του Μπαλζάκ, διάφοροι κακομοίρηδες σπάνε τα μούτρα τους επιχειρώντας να επιδείξουν κοινωνική άνοδο μέσα από τα ακριβά τους γούστα – η χρεοκοπία έρχεται πάντα στο τέλος αυτών των βιβλίων/προσωπικών αυτομυθοπλασιών.
Την ακριβώς αντίθετη λειτουργία επιτελούν περιπτώσεις συλλογικής κατανάλωσης του ίδιου φαγητού. Το πρόσφορο στην εκκλησία είναι στην «πραγματικότητα» ένα κομμάτι ξερό ψωμί. Επενδυμένο με στρώσεις νοήματος, παράδοσης και πίστης, όμως, λειτουργεί ως μπουκιά που χτίζει κοινωνία. Το ίδιο και οι βρωμερές κατσαρόλες παρασκευής μεγάλης ποσότητας φαγητού σε κατασκηνώσεις και πανηγύρια. Ετσι και με το μοιρασμένο γεύμα στις γιορτές. Τρως το ίδιο με τους άλλους και διανύεις την απόσταση. Δεν επιλέγεις τι θα φας, επιλέγεις την ένταξη σε ομάδα, δείχνεις εμπιστοσύνη.
