«Οι εντυπώσεις ενός πνιγομένου»

2' 3" χρόνος ανάγνωσης
Φόρτωση Text-to-Speech...

Στις 26 Ιουλίου του 1928, η εφημερίδα «Εμπρός» έχει ως κεντρική της είδηση μια αυτοκτονία. «Ηυτοκτόνησε χθες ο ποιητής Κ. Καρυωτάκης». Ακριβώς από κάτω: «Ατυχές θύμα του τέως υπουργού κ. Κύρκου». Η σελίδα της εφημερίδας παρατίθεται στο βιβλίο «Ξεχασμένα πρωτοσέλιδα του 20ού αιώνα» (εκδ. Αλεξάνδρεια) του δημοσιογράφου-συγγραφέα Γιάννη Ράγκου.

Η αυτοκτονία του Καρυωτάκη υπήρξε μυθιστορηματική. Για δύο λόγους: ο ένας είναι ότι, ενώ προσπάθησε να αυτοκτονήσει διά του πνιγμού, δεν τα κατάφερε. Στο βιβλίο του ο Ράγκος αξιοποιεί τις αφηγήσεις των αυτοπτών μαρτύρων, τους οποίους είχε εντοπίσει, πολλές δεκαετίες πριν, ο αείμνηστος Φρέντυ Γερμανός. Είναι οι άνθρωποι από τους οποίους ο Καρυωτάκης ζήτησε να τον βοηθή-σουν να βγει από τη θάλασσα.

Την επομένη, ο Καρυωτάκης φοράει τα καλά του, αγοράζει ένα περίστροφο, πηγαίνει στο καφενείο όπου θα γράψει το γνωστό σημείωμα αποχαιρετισμού, βρίσκει ένα ήσυχο σημείο και φυτεύει μια σφαίρα στην καρδιά του. Με άλλα λόγια, ήταν μια καλά συνειδητοποιημένη αυτοχειρία.

Ο άλλος λόγος είναι ότι η αιτία της αυτοκτονίας καλύπτεται από μυστήριο. Εως σήμερα υπάρχουν αντικρουόμενες θεωρίες: Ηταν καταθλιπτικός; Τοξικομανής; Είχε συγχρωτιστεί με γυναίκα «αμφιβόλου ηθικής» και είχε βρεθεί στο στόχαστρο της αστυνομίας; Ηταν συφιλιδικός; Ή μήπως είχε πιεστεί ασφυκτικά από τη μετάθεσή του στην επαρχιακή Πρέβεζα εξαιτίας της συνδικαλιστικής δράσης του;

Η εφημερίδα «Εμπρός» υιοθετεί κυρίως την τελευταία εκδοχή, θεωρώντας έναν τέως υπουργό ηθικό αυτουργό της αυτοχειρίας του ποιητή.

(Οι Πρεβεζάνοι σήμερα αστειεύονται αναφορικά με την αυτοκτονία ως συνέπεια της μετάθεσης του ποιητή στην πόλη τους. Ο Καρυωτάκης, λένε, αυτοκτόνησε όταν του ήρθε μετάθεση για Λάρισα…)

Ο Ράγκος αναλύει όλες τις πιθανές εκδοχές, στέκεται –και ορθώς– σε ορισμένα αινιγματικά σημεία του σημειώματος που άφησε («Ημουν άρρωστος», π.χ.) και βγάζει τα δικά του συμπεράσματα.

Στα δίτομα «Απαντα» (επιμ.: Γ. Π. Σαββίδη, Φιλολογική Βιβλιοθήκη, 1984) περιλαμβάνεται η φωτογραφία που τράβηξε η Χωροφυλακή με τον ποιητή νεκρό, τα μάτια του μισάνοιχτα, το αριστερό του χέρι ματωμένο.

Η αυτοχειρία του Καρυωτάκη απέκτησε μέσα στον χρόνο έναν συμβολισμό: σαν να εξέφραζε με αυτό τον τρόπο (και με την απαισιόδοξη ποίησή του) την ατμόσφαιρα στην Ελλάδα μετά το 1922.

Το πιο εκπληκτικό είναι το μαύρο χιούμορ με το οποίο κλείνει το αποχαιρετιστήριο σημείωμα. Αφού γράφει το περίφημο «Κάθε πραγματικότης μου είναι αποκρουστική», καταλήγει: «Συμβουλεύω όσους ξέρουν κολύμπι να μην επιχειρήσουνε ποτέ να αυτοκτονήσουν διά θαλάσσης. Ολη νύχτα απόψε επί δέκα ώρες, εδερνόμουν με τα κύματα. Ηπια άφθονο νερό, αλλά κάθε τόσο, χωρίς να καταλάβω πώς, το σώμα μου ανέβαινε στην επιφάνεια. Ωρισμένως, κάποτε, όταν μου δοθεί η ευκαιρία, θα γράψω τις εντυπώσεις ενός πνιγομένου».

comment-below Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή

Editor’s Pick

ΤΙ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΟΙ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΕΣ

MHT