Η τουρνέ του προέδρου της Ουκρανίας στην Ευρώπη, είτε με τη σημαντική στάση στην Αθήνα είτε με εκείνη στο Παρίσι, πρακτικά επιβεβαίωσε τον ρόλο του βραχίονα ασφαλείας της Ευρώπης, η οποία ακόμα προσπαθεί να βρει τα «πατήματά» της στον νέο και απόλυτα κυνικό κόσμο. Οπως έχουμε επανειλημμένως υπογραμμίσει, για τους Ελληνες η έννοια της ζωτικής απειλής ασφαλείας είναι πολύ πιο γνώριμη σε σύγκριση –για παράδειγμα– με εκείνη που αντιλαμβάνονται οι Δυτικοευρωπαίοι, αλλά η φάση που διανύουμε είναι εξίσου σημαντική για τις πάλαι ποτέ «Μεγάλες Δυνάμεις» της Ευρώπης, όσο και για τη δική μας κατάσταση, η οποία παραμένει ιδιόρρυθμη ως συνήθως.
Στην Ελλάδα, όπως και αλλού στην Ευρώπη, η κατάσταση στην Ουκρανία τείνει να παρουσιαστεί από κάποιους (όχι αθώα) ως μια «εξαίρεση» στην κανονικότητα του κόσμου, ως η αιτία που οδήγησε την ευρωπαϊκή βιομηχανία στην απαξία και τη Γερμανία στους οριακά μηδενικούς ρυθμούς ανάπτυξης, τις τιμές της ενέργειας στα ύψη. Αν και όλα αυτά περιλαμβάνουν κάποια δόση πραγματικότητας, βλέποντας τα πράγματα από κάποια χρονική απόσταση είναι απολύτως σαφές ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία απλώς αποτέλεσε ένα πολύ απότομο και «ωμό» ξυπνητήρι για τους Ευρωπαίους. Οι Γερμανοί είχαν «δέσει» την Ευρώπη στο φθηνό ρωσικό αέριο, έχοντας –βεβαίως– κατά νου τη δική τους βιομηχανία, ενώ την ίδια στιγμή αρνούνταν να συζητήσουν για εναλλακτικές οδεύσεις που θα δημιουργούσαν μια κάποια «ποικιλία». Ακόμα και λίγες ημέρες πριν από τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι Γερμανοί αδυνατούσαν να πιστέψουν τις ξεκάθαρες αμερικανικές πληροφορίες για το τι ακολουθεί. Η λίστα των παραδειγμάτων που αποδεικνύουν τον λήθαργο είναι ατελείωτη.
Ξαφνικά, όλη αυτή η δημόσια «έκρηξη» παραδοχών για την κατάσταση της Ευρώπης έφερε στην επιφάνεια αυτά που η ειρήνη έσπρωχνε κάτω από το χαλί. Η ευρωπαϊκή οικονομία γερνάει όχι μόνο δημογραφικά, αλλά και τεχνολογικά, ο πλούτος παράγεται αλλού στον κόσμο, η καινοτομία και η δυναμικότητα κοινωνιών και οικονομιών φύονται στη νοτιοανατολική Ασία, η Ευρώπη κινδυνεύει να γίνει ένα πεδίο ανταγωνισμού ανάμεσα σε Αμερικανούς και Κινέζους. Να γίνει, δηλαδή, ένα πεδίο μάχης άλλων, τρίτων, ισχυρότερων.
Δεν είναι ξεκάθαρο αν το πρόβλημα έχει γίνει εντελώς κατανοητό από τους Ευρωπαίους, είναι όμως απολύτως σαφές ότι οι γενιές των παιδιών μας θα κληθούν να αντιμετωπίσουν έναν κόσμο που θα λειτουργεί με κανόνες εντελώς διαφορετικούς από εκείνους με τους οποίους τα μεγαλώσαμε.
Το ευρωπαϊκό μοντέλο της ανεκτικότητας, της αρωγής στον αδύναμο και του σεβασμού στον συμπολίτη διαλύεται και στη θέση του αρχίζει να αναδύεται κάτι άγριο και πολύ άσχημο.
