Αυτό που τελικά μετράει είναι πώς καταγράφεται στη δημόσια σφαίρα η συλλογική μνήμη. Οι ιδιωτικές αφηγήσεις, μέσα στις παρέες, ελάχιστα επηρεάζουν το μεγάλο αφήγημα, το οποίο συγκροτείται σχεδόν πάντα από τις παρεμβάσεις των διαμορφωτών της κοινής γνώμης. Σήμερα, αυτές οι παρεμβάσεις είναι πολύχρωμες, σε παλιότερες εποχές ήταν μονόχρωμες και το χρώμα το καθόριζε ο αποκαλούμενος «προοδευτικός» χώρος. Ποιο το νόημα όλης αυτής της διαδικασίας ανασύνθεσης της συλλογικής μνήμης; Η ιδεολογική ηγεμονία. Μέσω του κυρίαρχου αφηγήματος να διαχυθούν μηνύματα τα οποία και θα διαμορφώσουν τις συνειδήσεις των πολιτών, αυτό που έχει καταγραφεί ως συλλογική συνείδηση.
Οι παρεμβάσεις αυτές των διανοουμένων αποβλέπουν όχι απλώς στην ερμηνεία και στην ανανοηματοδότηση των γεγονότων, αλλά πρωτίστως στην εκ νέου περιγραφή τους. Μια περιγραφή που τις περισσότερες φορές αφίσταται της πραγματικότητας, όπως την έζησαν και τη βίωσαν οι τότε παρόντες. Μέσα στη διαδρομή του χρόνου, αυτοί είτε χάνονται είτε αφήνουν τη μνήμη τους να παραδοθεί στο νέο αφήγημα, ανήμποροι να αντιδράσουν. Σε ένα ιδεολογικό τσουνάμι τι αντίσταση να προβάλεις;
Οι πολίτες δεν κατέβηκαν στους δρόμους για τον σοσιαλιστικό μετασχη- ματισμό της κοινωνίας. Αν αυτό ήθελαν, στις εκλογές που έγιναν μετά ακριβώς έναν χρόνο, το ’74, δεν θα έδιναν το 54% στον Κων. Καραμανλή.
Κάπως έτσι διαμορφώθηκε ο μύθος γύρω από το Πολυτεχνείο. Αποσιώπηση, παραχάραξη, εκμετάλλευση, όλα αυτά με πλήρη συνείδηση. Το γεγονός ήταν πολύ μεγάλο για να μην το οικειοποιηθεί ο «προοδευτικός» χώρος και τον ρόλο τον ανέλαβαν οι διανοούμενοι και οι σχολιαστές με τα μέσα που υπήρχαν στην εποχή πριν από το Διαδίκτυο. Τότε, ήταν πολύ πιο εύκολο μια οργανωμένη παρέμβαση να επιβάλει τη δική της θεώρηση των γεγονότων, μέσω της απόκρυψης και της διαστρέβλωσής τους. Στη σύγχρονη Ιστορία της πατρίδας μας, δύο ήταν οι απόπειρες να ανασκευασθεί η συλλογική μνήμη: Η μία αφορούσε την περίοδο 1943-1949 και η άλλη τα γεγονότα του Πολυτεχνείου.
Το Πολυτεχνείο ξεκίνησε ως μια εκδήλωση αριστεριστών φοιτητών με αιτήματα αντικαπιταλιστικά και αντιιμπεριαλιστικά και από το μεσημέρι της Παρασκευής είχε μετατραπεί στους δρόμους της πρωτεύουσας σε ένα αντιδικτατορικό συλλαλητήριο. Πού βρίσκεται η πανουργία; Στο γεγονός της ύστερης μεταφοράς των αιτημάτων και των συνθημάτων των αριστερίστικων ομάδων στη μεγάλη, μαζική διαδήλωση της Παρασκευής. Επειδή αυτός ο βιασμός των γεγονότων ήταν κραυγαλέος, μεσολάβησε η συστημική Αριστερά και έδωσε έναν πιο μετριοπαθή τόνο σε αυτό το αφήγημα, χωρίς να αλλάξει τον ουσιαστικό ιδεολογικό προσανατολισμό του.
Οι πολίτες φυσικά δεν κατέβηκαν στους δρόμους για τον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας, ούτε για να διώξουν τον ιμπεριαλισμό. Αν αυτό ήθελαν, στις εκλογές που έγιναν μετά ακριβώς έναν χρόνο δεν θα έδιναν το 54% στον Κωνσταντίνο Καραμανλή, αλλά θα είχαμε «στις 18 σοσιαλισμό», όπως κραύγαζε το πλήθος που άκουγε τον Ανδρέα με το ζιβάγκο. Βέβαια, την επόμενη κιόλας χρονιά, το 1975, στην πορεία του Πολυτεχνείου ακούστηκε μαζικά το σύνθημα: «Το Πολυτεχνείο ήταν η αρχή, θα ‘ρθει κι η σειρά του Καραμανλή».
