Οσοι Νεοδημοκράτες ενηλικιώθηκαν πολιτικά στη δεκαετία του 1980 έφεραν για πολλά χρόνια τραυματικές εμπειρίες από τις τρεις συνεχόμενες εκλογικές ήττες (1981, 1984, 1985). Το όνομα Ανδρέας Παπανδρέου συμβόλιζε για αυτούς το απόλυτο κακό. Για τον λόγο αυτό, μετά την ήττα του 1985, εξέλεξαν για αρχηγό αυτόν που συμβόλιζε για το ΠΑΣΟΚ τον «Εφιάλτη» του. Οι μεγάλες και ιστορικές παρατάξεις έτσι λειτουργούν.
Τα χρόνια πέρασαν και οι εικοσάχρονοι της δεκαετίας του 1980 σήμερα έχουν καβαλήσει τα 60. Με το πέρασμα των χρόνων η ψυχή του ανθρώπου μαλακώνει και η μνήμη ξεθωριάζει, καθώς καινούργια γεγονότα επικαλύπτουν τα παλιότερα. Ο Ανδρέας έπαψε να προκαλεί τα παβλοφικά αντανακλαστικά στην τότε «γαλάζια γενιά» και ανακαλύφθηκε ο «εθνομηδενιστής» Σημίτης. Αυτή η στήλη δεν επέχει θέση δημόσιου κατηγόρου ή υπερασπιστή πολιτικών ηγετών. Στο μέτρο των δυνάμεών μου προσπαθώ να ερμηνεύσω κάποια γεγονότα. Ετσι, το φαινόμενο Κώστας Σημίτης δεν θα το κατανοήσουμε αν δεν το εντάξουμε μέσα στη συγκυρία της δεκαετίας του 1990.
Προκαταρκτικά λέω το αυτονόητο. Ο Κ. Σημίτης δεν ήταν ο πατριάρχης του ΠΑΣΟΚ. Επρεπε, πρωθυπουργός ων, να διαπραγματεύεται με τα άλλα ηγετικά στελέχη τις βασικές του επιλογές και να τηρεί τις εσωκομματικές ισορροπίες. Ετσι έκανε έναν συμβιβασμό. Τους είπε: αφήστε με να βάλω την Ελλάδα στην Ευρωζώνη, μην μπλέκεστε στα πόδια μου κι εγώ δεν θα μπλεχτώ στα δικά σας. Είστε τα αφεντικά στη ζώνη ευθύνης σας. Εδώ να υπενθυμίσω πως ο Ανδρ. Παπανδρέου, στη σύντομη τρίτη πρωθυπουργική θητεία του, που ήταν μακράν η καλύτερη, αποδέχθηκε πλήρως τη συνθήκη του Μάαστριχτ. Η ένταξη της πατρίδας μας στην Ευρωζώνη κατέστη εθνικός στόχος.
Ενας παρατηρητής εύλογα διερωτάται αν η «βαθιά» Νέα Δημοκρατία έχει ισάξια στελέχη με τους υπουργούς που μεταγράφηκαν από το σημιτικό ΠΑΣΟΚ.
Τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν προς την επίτευξη των κριτηρίων του Μάαστριχτ ήταν μονόδρομος. Η χώρα μπήκε στον αυτόματο πιλότο για να μειώσει χρέος, έλλειμμα και πληθωρισμό επί Ανδρέα. Εναν δρόμο που ακολούθησε με συνέπεια και ο διάδοχός του Κ. Σημίτης.
Το κρίσιμο ερώτημα ήταν πώς μπορούσαν να συμβιβαστούν οι υψηλές αμυντικές δαπάνες με την επίτευξη των προαναφερθέντων στόχων. Ο Κ. Σημίτης προέταξε την Οικονομία και για αυτό κατηγορήθηκε στη συνέχεια για παραχωρήσεις που έκανε προς την Τουρκία, κυρίως στη Μαδρίτη, ενώ πάντα τον βάρυνε η απώλεια εθνικού εδάφους στα Ιμια. Ομως δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως μόλις οκτώ μήνες μετά, επικράτησε στις εθνικές εκλογές.
Σήμερα, τα αρνητικά σχόλια για το σημιτικό ΠΑΣΟΚ προ-φανώς παραπέμπουν, στο μεγαλύτερο μέρος τους, στους χειρισμούς της κυβέρνησης Μητσοτάκη στα ελληνοτουρκικά. Ενώ πάντα υφέρπει και η μομφή πως ήρθαν τα παιδιά του Σημίτη και μας πήραν τις καρέκλες. Αυτό το τελευταίο πονά πιο πολύ τη «βαθιά» Νέα Δημοκρατία. Βέβαια, ένας παρατηρητής εύλογα διερωτάται αν η «βαθιά» Νέα Δημοκρατία έχει ισάξια στελέχη με τους υπουργούς που μεταγράφηκαν από το σημιτικό ΠΑΣΟΚ.
