Αναγνώστης που διάβασε το χθεσινό σημείωμα («Τώρα τι θα κάνω χωρίς το κινητό μου;»), όπου με αφορμή το βιβλίο «Φοβίες και μανίες. Η ιστορία του κόσμου σε 99 εμμονές» (μτφρ.: Ειρήνη Αποστολάκη, εκδ. Πατάκη) της Βρετανίδας δημοσιογράφου και συγγραφέως Κέιτ Σάμερσκεϊλ, πραγματευόμασταν το θέμα της νομοφοβίας (ο εξελληνισμός του Νο.Μο. – No Mobile – φόβος απώλειας του κινητού μας τηλεφώνου), μου περιέγραψε πώς αποφάσισε να ταξιδέψει μόνος σε περιοχή της Πελοποννήσου, απενεργοποιώντας το κινητό του.
Αντεξε τρεις ημέρες. Την τέταρτη ημέρα ήταν σίγουρος πως η γυναίκα του είχε πάθει κάτι σοβαρό, όπως και οι ηλικιωμένοι γονείς του, ότι κάτι είχε στραβώσει στην επιχείρησή του («χωρίς κανένα λόγο σκυλόβρισα τον πιο στενό μου συνεργάτη»), εγκατέλειψε το γραφικό δωμάτιο που είχε νοικιάσει κι επέστρεψε στην Αθήνα με το αίσθημα του ηττημένου, αλλά και του πιο συνειδητοποιημένου: η ευκολία και η πρακτικότητα έχουν και αυτές το τίμημά τους. Το ζούμε όλοι αυτό σήμερα, λίγο-πολύ.
Κλείναμε χθες με τη σημείωση ότι η νομοφοβία είναι άμεσα σχετιζόμενη με την κοινωνική φοβία, γνωστή και ως «αγχώδης κοινωνική διαταραχή». Πώς ορίζεται αυτό; Με τον τρόμο ότι «γίνεσαι αντικείμενο παρατήρησης και κριτικής από άλλους ανθρώπους γύρω σου». Τα συμπτώματα είναι πολλά, από το τραύλισμα και την ταχυπαλμία έως και την άρνηση να χρησιμοποιήσουμε τα δημόσια ουρητήρια(!).
Ο συγκεκριμένος τύπος φοβίας έχει, ειδικά σήμερα, τη σημασία του λόγω της χρήσης των κινητών μας τηλεφώνων και των υπολογιστών: αμφότερα αποτελούν τη δίοδο προς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Εδώ οι ορολογίες μπερδεύονται με έναν νόστιμο τρόπο: κοινωνική φοβία και μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Εξυπακούεται ότι δεν είναι όλοι οι χρήστες των σόσιαλ μίντια ανθρωποφοβικοί, όμως η απομόνωση που προσφέρει η ψηφιακή ζωή (εικονική, στην ουσία) μπορεί να είναι βάλσαμο στους φοβικούς αυτού του τύπου: κρύβονται πίσω από το πληκτρολόγιό τους (συχνά γενόμενοι εξαιρετικά τοξικοί μέσω αυτού) έχοντας την ψευδαίσθηση πως αποτελούν κομμάτι του κόσμου.
Μπορεί όμως να είναι και κατάρα: μια ανάρτηση μπορεί να είναι αιτία ενός –προσωρινού έστω– cancel. Η ειρωνεία με το cancel είναι ότι ακριβώς τότε «γίνεσαι αντικείμενο παρατήρησης και κριτικής από άλλους ανθρώπους γύρω σου», στον βαθμό που να νιώθεις πως ζεις σε ένα διάφανο σπίτι. Πολύ γρήγορα, όμως, όλο αυτό ξεχνιέται. Τα cancel έχουν σύντομη ημερομηνία λήξης. Απορίας άξιο είναι, ωστόσο, ότι δεν έχει προκύψει ακόμα και cancelοφοβία. Υπάρχει όμως ακόμα χρόνος. Η εποχή μας είναι ιδιαίτερα εύφορη στις πιο ευφάνταστες φοβίες.
