«Κινητοφοβία»: ο παθολογικός φόβος απώλειας του κινητού τηλεφώνου. Βέβαια, δεν είναι αυτός ο δόκιμος όρος, αλλά το εξελληνισμένο «Νομοφοβία» – από το αγγλικό «No Mobile» (Νο.Μο. – Οχι Κινητό). Την αναφέραμε και χθες, με αφορμή το βιβλίο «Φοβίες και μανίες. Η ιστορία του κόσμου σε 99 εμμονές» (μτφρ.: Ειρήνη Αποστολάκη, εκδ. Πατάκη), της Αγγλίδας δημοσιογράφου και συγγραφέως Κέιτ Σάμερσκεϊλ.
Ο όρος, μας λέει η Σάμερσκεϊλ, χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά το 2008, σε έρευνα η οποία έδειξε ότι σχεδόν το 53% των ερωτηθέντων «ένιωθε άγχος εάν το κινητό τους βρισκόταν εκτός του οπτικού τους πεδίου, δεν είχε καλό σήμα, είχε χαμηλή μπαταρία ή υπήρχε εκκρεμής οφειλή λογαριασμού. Ενα επιπλέον 9% ένιωθε αγωνία όταν το τηλέφωνο ήταν απενεργοποιημένο. Σύμφωνα με την έρευνα, τα επίπεδα άγχους ήταν συγκρίσιμα με αυτά που συνήθως οι άνθρωποι βιώνουν την ημέρα του γάμου τους ή κατά την επίσκεψη στον οδοντίατρο».
Αν το 2008 το 53% των Βρετανών είχε αυτή την αγχώδη διαταραχή, σήμερα το ποσοστό αυτό θα πρέπει να έχει εξακοντιστεί – παγκοσμίως. Γιατί; Μα διότι το –«έξυπνο» πλέον– κινητό δεν είναι απλώς τηλέφωνο αλλά προέκταση του σώματος και του «είναι» μας. Από τις εφαρμογές για τους παλμούς της καρδιάς, το GPS, τα εισιτήρια διαρκείας στο γήπεδο, τη σύνδεση με τα μέιλ, τα Viber, τα What’s Up, τα σόσιαλ μίντια, τις φωτογραφίες και τα βίντεο, το κινητό μάς εξιτάρει όπως οι παλαιοί, καλοί, κλασικοί εθισμοί.
«Οταν χρησιμοποιείται για να μας φτιάξει τη διάθεση», σημειώνει η συγγραφέας, «το κινητό τηλέφωνο φαίνεται να ενεργοποιεί το ίδιο νευροβιολογικό σύστημα επιβράβευσης και ενθάρρυνσης που πυροδοτείται με τον τζόγο και το αλκοόλ».
Εννοείται πως τα παραπάνω συνοδεύονται από καταθλιπτικές κρίσεις και αγχώδεις διαταραχές. Οταν χρειάζεσαι δεκανίκι για να βγάλεις την ημέρα σου, αναπόφευκτα, χωρίς να το συνειδητοποιήσεις, η ψυχολογία σου πέφτει κατακόρυφα.
Τυχόν απώλεια του κινητού προκαλεί αγωνία για το επαγγελματικό και προσωπικό σου μέλλον (σε αυτό σε βρίσκει ο προϊστάμενός σου, ο εργοδότης σου, ο/η σύντροφός σου επίσης – αν δεν απαντάς, κάποιο πρόβλημα έχεις)· προκαλεί επίσης το περίφημο FOMO (fear of missing out – φόβος ότι χάνω κάτι σημαντικό, ότι είμαι «έξω από τα πράγματα»).
Σήμερα, το κινητό τηλέφωνο, με όλες αυτές τις συνδέσεις και τις εφαρμογές, καταπραΰνει τους ανθρώπους με κοινωνική φοβία: όταν συνδέεσαι με τους άλλους κατά κύριο λόγο μέσω του κινητού, τυχόν απώλεια ή ζημιά μπορεί να σου προκαλέσει την αγωνία της απομόνωσης.
Οχι τυχαία, σε αεροδρόμια και σταθμούς τρένων, συναντάμε όλο και περισσότερους ανθρώπους που μαζί με το κινητό τους μεταφέρουν και τους φορτιστές τους: έχουν άγχος μην τυχόν και «πέσει η μπαταρία».
Κοιτώντας τους, στην ουσία κοιτάμε σε έναν καθρέφτη.
