Στην προχθεσινή συνέντευξή του στον ΑΝΤ1 ο Αντώνης Σαμαράς αναφέρθηκε και στα τρία «όχι» των κυβερνήσεων Κώστα Καραμανλή. Το ένα εξ αυτών ήταν –σύμφωνα με τον ισχυρισμό του πρώην πρωθυπουργού– στο σχέδιο Ανάν. Προκαταρκτικά να διευκρινίσω, χωρίς βαρύγδουπους χαρακτηρισμούς, ότι το εν λόγω σχέδιο ήταν ένα κακό σχέδιο. Το θέμα έχει αναπτυχθεί επαρκώς και προχωρώ παρακάτω. Ομως ο τότε Ελληνας πρωθυπουργός ποτέ δεν απέρριψε το σχέδιο Ανάν. Η δήλωσή του μετά το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών της 16ης Απριλίου 2004 αφήνει να εννοηθεί, απεναντίας, πως βλέπει με θετικό μάτι την προοπτική του. Είπε ο Κώστας Καραμανλής: «Προσωπικά πιστεύω βαθύτατα στη δύναμη της ευρωπαϊκής πραγματικότητας, στη δύναμή της να αμβλύνει τις όποιες δυσκολίες, για αυτό και θεωρώ ότι μέσα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής προοπτικής τα θετικά σημεία μπορούν να αποδειχθούν υπέρτερα των αρνητικών».
Ποια ήταν η ειδοποιός διαφορά της πολιτικής Καραμανλή για το σχέδιο Ανάν από αυτήν των Κώστα Σημίτη και Γ. Α. Παπανδρέου; Οι δύο ηγέτες του ΠΑΣΟΚ πίεζαν την ελληνοκυπριακή πλευρά να αποδεχθεί το εν λόγω σχέδιο, ενώ η κυβέρνηση Καραμανλή, πιστή στο δόγμα η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαραστέκεται, απέφυγε να κατευθύνει τους Ελληνοκυπρίους προς την αποδοχή του σχεδίου. Ετσι, έμεινε σε μια περιγραφική και όχι παρεμβατική πολιτική και καλώς έπραξε.
Η αλήθεια δεν πρέπει να υποκύπτει στις ανάγκες της τρέχουσας πολιτικής συγκυρίας. Η απόσταση που χωρίζει το «όχι» στο σχέδιο Ανάν από την κριτική αποδοχή του είναι τεράστια.
Αλλά και ο Τάσσος Παπαδόπουλος δεν ήταν ευθύς εξ αρχής απορριπτικός. Πρώτα πρώτα αποδέχθηκε τον ρόλο του επιδιαιτητή στο πρόσωπο του Κόφι Ανάν. Ο αναγνώστης γνωρίζει τη διαφορά που υπάρχει μεταξύ μεσολαβητή και επιδιαιτητή. Ο επιδιαιτητής, στο τέλος της διαπραγματευτικής διαδικασίας, εφ’ όσον δεν υπάρξει συμφωνία των δύο πλευρών, είναι αυτός που δίνει τη λύση. Ο Τάσσος Παπαδόπουλος πάλεψε όσο μπορούσε για να βελτιώσει το σχέδιο Ανάν, έκανε τις προτάσεις του και τελικά απέρριψε το σχέδιο όταν, στο 5ο και τελικό στάδιο των διαπραγματεύσεων στο Μπούργκενστοκ, ο Κόφι Ανάν δέχθηκε μερικές σημαντικές θέσεις της τουρκικής/τουρκοκυπριακής πλευράς. Στη συνέχεια, στις 7 Απριλίου 2004, έβγαλε το γνωστό απορριπτικό διάγγελμά του.
Η ελληνική κυβέρνηση, ενεργώντας συνετά, δεν πήρε θέση στο δημοψήφισμα όπως την καλούσε να πράξει το ΠΑΣΟΚ. Πέραν όλων των άλλων, θα χρεωνόταν και μια πολιτική ήττα με το «καλημέρα» της θητείας της και θα διαρρηγνύονταν οι σχέσεις της με την ελληνοκυπριακή πλευρά, η οποία, μετά είκοσι μέρες, με σαρωτικό ποσοστό, απέρριψε το σχέδιο Ανάν. Αν θέλουμε να έχουμε σήμερα μια σφαιρικότερη εικόνα τού τότε, να θυμηθούμε ότι το 2004 είχαμε μια άλλη Τουρκία και έναν άλλον Ερντογάν, που διακαώς επιθυμούσαν να πάρουν ημερομηνία έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Στο πλαίσιο αυτό και η γνωστή κουμπαριά.
Συνεπώς, η αλήθεια δεν θα πρέπει να υποκύπτει στις ανάγκες της τρέχουσας πολιτικής συγκυρίας. Η απόσταση που χωρίζει το «όχι» στο σχέδιο Ανάν από την κριτική αποδοχή του είναι τεράστια.
