Ημουν νέος δημοσιογράφος τη δεκαετία του 1990 και θυμάμαι την ομοβροντία άρθρων (ορισμένα τα υπέγραφα περιπαθώς ο ίδιος) για την αναβάθμιση της οδού Πειραιώς, του Μεταξουργείου, του Κεραμεικού. Ευτυχώς δεν τα γράφαμε από μόνοι μας. Ολο και κάποιο φιλόδοξο κυβερνητικό σχέδιο θα ανακοινωνόταν, συνήθως με αυστηρό χρονικό ορίζοντα που ορισμένοι αφελείς παίρναμε τοις μετρητοίς. Επίσης, ήταν η εποχή των μεγάλων έργων υποδομής που απογείωνε τις προσδοκίες στον ουρανό.
Ο δημοσιογραφικός κόσμος της χώρας δεν είχε συνηθίσει τόση κινητικότητα. Αν ήθελες να είσαι στο κλίμα της (προ-ολυμπιακής) εποχής, όφειλες κατά κάποιο τρόπο να συμμεριστείς τη γενική αισιοδοξία. Και, λόγω επαγγέλματος (και έλλειψης εμπειρίας), την πυροδοτούσες άθελά σου.
Τα τελευταία 30 χρόνια «αναβαθμίζονται» οδοί, γειτονιές και συνοικίες κάτω από την Ομόνοια. Στην πραγματικότητα κανείς δεν ενδιαφέρεται.
Επιστρέφω σε εκείνα τα χρόνια και θα ήθελα να ζητήσω αναδρομικά συγγνώμη από τους αναγνώστες μας. Τα περισσότερα από αυτά που γράφαμε ήταν αφελείς προβολές σε ένα μέλλον που αγνοούσε βασικές παραμέτρους της ελληνικής πραγματικότητας. Είχαμε πιστέψει ότι με ένα μαγικό ραβδάκι η χώρα (και μαζί η πόλη) γυρνούσε σελίδα. Σταχυολογήστε τα βασικά θέματα της τρέχουσας, εγχώριας επικαιρότητας και θα αντιληφθείτε το μέγεθος της αμοιβαίας εξαπάτησης.
Προσπαθήστε να περπατήσετε στην εσαεί «υπό αναβάθμιση» οδό Πειραιώς από το ύψος της Τεχνόπολης μέχρι τον κόμβο της Χαμοστέρνας. Συνοδεύστε έναν ξένο φίλο σας από την Ομόνοια μέχρι τον σταθμό του μετρό στο Γκάζι διασχίζοντας βράδυ τους ημιφωτισμένους δρόμους του Μεταξουργείου και του Κεραμεικού. Κι αν δεν αισθανθείτε περιφρονημένοι και ντροπιασμένοι, γράψτε μας. Και, τέλος, επισκεφθείτε από περιέργεια τις δύο γειτονιές που «κατάφεραν» και αναβαθμίστηκαν, του Ψυρρή και το Γκάζι. Το πρώτο έχει εξελιχθεί στη Νο 1 αθηναϊκή τουριστική παγίδα για επισκέπτες με μηδενικό πολιτισμικό αυτοσεβασμό. Και το δεύτερο παραπαίει εδώ και χρόνια σε ένα καθεστώς παρηκμασμένης «διασκεδαστούπολης» που απευθύνεται σε ξαναμμένους εικοσάρηδες.
Αν υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής σε όλες αυτές τις υποπεριπτώσεις που πολλές φορές πλασάρονται από τα μίντια ως «ψαγμένοι» προορισμοί, είναι η απροκάλυπτη και διαχρονική απουσία του κράτους. Αυτή παίρνει ανά γειτονιά πολλές μορφές: ελεεινό επίπεδο καθαριότητας, ξεσάλωμα των χώρων εστίασης (τραπεζοκαθίσματα, ηχορρύπανση), ξεχαρβαλωμένες αστικές υποδομές, μειωμένο αίσθημα ασφάλειας. Στην πραγματικότητα η αθηναϊκή εξίσωση δουλεύει ως εξής: ένα μέτριο, ανευθυνοϋπεύθυνο κράτος χρειάζεται το ασύδοτο κομμάτι της ιδιωτικής πρωτοβουλίας για να ρίχνουν την ευθύνη ο ένας στον άλλο. Μαντέψτε ποιοι χάνουν από μια τόσο εύθραυστη ισορροπία που διαρκεί πολύ περισσότερο από την πρώτη φορά που διαβάσαμε ότι η Πειραιώς θα μεταμορφωνόταν σε «λεωφόρο Πολιτισμού»…
