Δεν ξέρω αν το έχετε παρακολουθήσει, αλλά καθε φορά που αναφέρεται οποιαδήποτε αντίρρηση για τις έρευνες για ορυκτά καύσιμα στα νότια της Κρήτης, τσουπ, πετιέται ο αντίλογος: τα γεωπολιτικά. Ναι, λένε, κακό πράγμα το “φυσικό αέριο”, πρέπει να τα περιορίσουμε τα ορυκτά καύσιμα, σύμφωνοι, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση υπάρχει σημαντικότερος λόγος, και είναι η Τουρκία. Θέλουμε να έρθει η αμερικανική εταιρεία Chevron για να σκάψει στους ελληνικούς πυθμένες, κυρίως επειδή οι Τούρκοι θα φοβηθούνε να παρενοχλήσουν αμερικάνους, οπότε νικήσαμε. Κατοχυρώθηκαν οι πυθμένες, δικοί μας εκ του αποτελέσματος Τι να απαντήσει κανείς σ’ αυτό; Μήπως είναι έτσι; Τα γεωπολιτικά θέματα είναι περίπλοκα. Όποτε έχω παραστεί σε συζήτηση για το θέμα, έχω πολλά να πω για τα υπόλοιπα, αλλά στο γεωπολιτικό σηκώνω τα χέρια ψηλά. Μπορεί να είναι κι έτσι. Κοιτάξτε όμως κάτι ενδιαφέρον.
Προχτές η Ελλάδα υπέγραψε μια συμφωνία με διερευνητικές γεωτρήσεις σε ένα άλλο θαλάσσιο “οικόπεδο”, στα δυτικά της Κέρκυρας, αυτή τη φορά με μια άλλη αμερικανική εταιρεία ορυκτών καυσίμων, την Exxon Mobil. Υπάρχουν θρασείες τούρκικες διεκδικήσεις στο Ιόνιο μήπως; Όχι. Αλλά και πάλι η κυβέρνηση παρουσιάζει την συμφωνία ως μεγάλη επιτυχία. Αποδεικνύοντας ότι τα γεωπολιτικά άλλοθι είναι ένα προπέτασμα, μια δικαιολογία. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση της Ελλάδας φαίνεται ότι θέλει να ενταφιάσει την ενεργειακή πολιτική της χώρας στο μεθάνιο για δεκαετίες.
Πρώτα απ’ όλα, ας πούμε κάτι: ο ίδιος ο όρος “φυσικό αέριο” είναι γελοίος -τι σημαίνει “φυσικό”; Γιατί δε λέμε “φυσικό πετρέλαιο”; Σιγά μην το πούμε και “βιολογικό”. Μεθάνιο είναι. Μεθάνιο παγιδευμένο στα έγκατα της Γης, που οι Exxon και οι Chevron του κόσμου πάνε και τρυπάνε και το βγάζουν, και είτε διαρρέει και φεύγει κατευθείαν στην ατμόσφαιρα, παγιδεύοντας την ενέργεια του ήλιου στην ατμόσφαιρα οδγόντα φορές πιο αποτελεσματικά από το CO2, είτε το καίμε για την παραγωγή ενέργειας, οπότε εκπέμπεται CO2.
Όπως έχουμε γράψει πολλές φορές, η Ελλάδα δεν χρειάζεται να βγάλει μεθάνιο από το υπέδαφός της. Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, το 2050 θα χρειάζεται πέντε φορές λιγότερο “φυσικό αέριο” από αυτό που καταναλώνει σήμερα. Μέχρι τότε, δε, υπάρχουν μόνο δύο πιθανά σενάρια για την παγκόσμια αγορά του “φυσικού αερίου”. Είτε όλες οι χώρες του κόσμου θα έχουν προχωρήσει τα σχέδια για τον περιορισμό των ορυκτών καυσίμων και το μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, σύμφωνα με τα σχέδια και τους στόχους που έχουν ήδη θέσει, οπότε η ζήτηση για φυσικό αέριο θα έχει καταρρεύσει, και οπότε τις τότε (αναπόφευκτες, αλλά πολύ μικρότερες) ανάγκες θα υπερκαλύπτουν τα πολύ φτηνότερα προϋπάρχοντα κοιτάσματα άλλων χωρών, είτε η ζήτηση θα παραμένει ψηλά, αλλά αυτό θα σημαίνει ότι ο κόσμος θα εξακολουθεί να καταναλώνει πολλά ορυκτά καύσιμα, άρα η κλιματική αλλαγή δεν θα έχει μετριαστεί, άρα θα έχουμε άλλα, πολύ, πολύ μεγαλύτερα προβλήματα, όπως το ότι η ζωή σε μέρη όπως η χώρα μας θα έχει γίνει ούτως ή άλλως αφόρητη. Δεν υπάρχει άλλο σενάριο. Και στα δύο αυτά σενάρια, η χώρα μας θα πρέπει να επενδύσει για την ενεργειακή της αυτονομία και την ενεργειακή μετάβασή της -αλλά θα πρέπει να επενδύσει μόνο σε τεχνολογίες και υποδομές που θα οδηγήσουν στο στόχο της μετάβασης. Όχι σε νέες φαραωνικές επενδύσεις σε γεωτρήσεις που θεωρητικά μπορεί να αρχίσουν να βγάζουν μεθάνιο σε δέκα χρόνια και θα πάρουν δεκαετίες (συνεχιζόμενων εκπομπών) για να αποσβεστούν. Και όχι δεσμευτικές συνεργασίες με ξένες εταιρείες-άρπαγες.
Αυτές οι εταιρείες, οι μεγαλύτεροι θύτες για την υπερθέρμανση του πλανήτη, είναι οργανισμοί αδίστακτοι, που εδώ και δεκαετίες, ενώ γνωρίζουν το κακό που κάνουν τα προϊόντα τους από τη δεκαετία του 1970 κιόλας, που διασπείρουν αμφιβολίες και ψέματα, χρηματίζουν πολιτικούς, δημοσιογράφους και επιστήμονες, που κάνουν λυσσαλέο λόμπιινγκ και χρηματοδοτούν γιγάντιες διαφημιστικές καμπάνιες για να μην τους εμποδίσει κανείς πριν βγάλουν όσο περισσότερα ορυκτά καύσιμα από το υπέδαφος για να τα πουλήσουν και για να κανούν.
Κι από όλες αυτές, η Exxon είναι μια από τις χειρότερες.
Μόλις τρεις ημέρες πριν από την υπογραφή που διατυμπανίζει περήφανη η κυβέρνηση, αποκαλύφθηκε ότι τις δεκαετίες του 1990 και του 2000 η Exxon χρηματοδοτούσε ακροδεξιά think tanks στη Λατινική Αμερική για να αναπαράγουν ψέματα και θεωρίες συνομωσίας που απέρριπταν την ύπαρξη της κλιματικής αλλαγής. H Exxon δαπανά λίγότερο από το 1% των κερδών της σε έρευνα για ΑΠΕ ή για εναλλακτικές πηγές ενέργειας. Είναι υπεύθυνη για τη μεγαλύτερη πετρελαιοκηλίδα στην ιστορία του κόσμου, που έπνιξε στο πετρέλαιο 2000 χιλιόμετρα ακτογραμμής στην Αλάσκα. Είναι ο Βόλντεμορτ των εταιρειών ενέργειας. Κι η ελληνική κυβέρνηση καμαρώνει βγάζοντας φωτογραφίες με τους αξιωματούχους της, περήφανη για την “επιτυχία”.
Και δεν είναι καν μόνο το περιβαλλοντικό του θέματος. Πρέπει όλες και όλοι να καταλάβουμε ότι από συμφωνίες σαν της Chevron και της Exxon, μόνος κερδισμένος μπορεί να είναι η Chevron και η Exxon. Όταν αυτές οι εταιρείες πηγαίνουν σε ξένες χώρες, πηγαίνουν με συγκεκριμένη αποικιοκρατική ατζέντα ελαχιστοποίησης του ρίσκου. Μας βλέπουν ακριβώς όπως την Ινδονησία και το Τσαντ (γκουκλάρετε για να καταλάβετε τι κάνουν όπου πάνε). Όποιος νομίζει ότι θα έρθουν εδώ πέρα για το “win win”, χωρίς να απαιτήσουν εξασφαλίσεις και ρήτρες από την ελληνική κυβέρνηση, είναι αφελής. Η ελληνική κυβέρνηση, που μοιάζει τόσο εκστατική, καμαρωτή κι ευγνωμονούσα στις απειράριθμες φωτογραφίες με τους αμερικανούς αξιωματούχους, δεν εμπνέει καμία εμπιστοσύνη για καμιά σκληρή διαπραγμάτευση με τους αποικιοκράτες.
Και, στο τέλος τέλος, αν η ελληνική κυβέρνηση θέλει να κερδίσει την εύνοια του απατεώνα που αυτή τη στιγμή κατοικοεδρεύει στο κομμάτι του Λευκού Οίκου που δεν έχει γκρεμίσει, μπορεί να το κάνει και με άλλους τρόπους. Μπορεί να τον “λαδώσει”απευθείας, όπως κάνουν τόσοι και τόσοι, αγοράζοντας το κρυπτονόμισμα που πουλάει. Ή να ιδρύσει ένα καινούργιο, αυθαίρετο “βραβείο ειρήνης” και να του το χαρίσει, όπως η FIFA. Οι δυνατότητες είναι τόσο πολλές. Δεν χρειάζεται να χαντακώσει τη χώρα στην παγίδα του μεθανίου για δεκαετίες.
