Η υπογραφή της συμφωνίας για τις έρευνες και τις πιθανές εξορύξεις υδρογονανθράκων στο Ιόνιο με τη συμμετοχή της ExxonMobil και δύο ελληνικών εταιρειών είναι χωρίς αμφιβολία μια θετική εξέλιξη. Οχι γιατί θα αρχίσουμε από βδομάδα να αντλούμε πλούτο από τα βάθη της θάλασσας, αλλά γιατί έπειτα από δεκαετίες αναβλητικότητας και ιδεολογικών αγκυλώσεων η χώρα δείχνει ότι μπορεί να οργανώσει ένα σχέδιο που να υπερβαίνει τον ορίζοντα του εκλογικού κύκλου. Η συμφωνία έχει μακρινές προοπτικές και γι’ αυτό ακριβώς έχει βαρύτητα, όπως έχει και παρελθόν που ακούει στο όνομα Γιάννης Μανιάτης. Ο νυν ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ ήταν που σχεδίασε και οργάνωσε ό,τι ακολούθησε για να φθάσουμε εδώ που είμαστε. Προφανώς και πολλοί άλλοι ύστερα από αυτόν, αλλά εκείνος έθεσε τις βάσεις για ό,τι έγινε μετά. Οι έρευνες στο Ιόνιο δεν θα αποδώσουν άμεσα, αλλά αποτελούν μια στρατηγική τοποθέτηση, ένα σήμα ότι η Ελλάδα δεν σκοπεύει να μείνει θεατής σε έναν κόσμο που αναδιατάσσεται γύρω από την ενέργεια και την ασφάλεια.
Είναι μια κίνηση που αποπνέει αυτοπεποίθηση, όχι θριαμβολογία. Δεν είναι ούτε η Γη της Επαγγελίας ούτε η καταστροφή που προεξοφλούν οι πιο απαισιόδοξοι. Είναι μια ψύχραιμη θεσμική επιλογή σε μια εποχή που ο ρεαλισμός, ενίοτε και ο κυνισμός, επιστρέφουν ως βασικό νόμισμα διεθνούς πολιτικής. Ο συμβολισμός της συμμετοχής της ExxonMobil δεν περιορίζεται στο επενδυτικό σκέλος. Υποδηλώνει και κάτι ευρύτερο: τη σταθερή γεωπολιτική τοποθέτηση της χώρας στη Δύση και τη σύμπλευση με τις Ηνωμένες Πολιτείες σε μια εποχή που το διεθνές περιβάλλον γίνεται όλο και πιο ρευστό. Η «εποχή Τραμπ», είτε μας αρέσει είτε όχι, φέρνει ξανά στο προσκήνιο την αρχή της ισχύος, την επανεθνικοποίηση της ασφάλειας και την επιστροφή των κρατών ως πρωταγωνιστών. Μέσα σε αυτό το τοπίο, η ενεργειακή συνεργασία δεν είναι απλώς οικονομικό γεγονός, είναι και πολιτική δήλωση. Η Ελλάδα, έπειτα από χρόνια αμυντικής στάσης, δείχνει ότι μπορεί να προσεγγίσει τη διεθνή σκηνή όχι μόνο ως «παραλήπτης» ασφάλειας, αλλά ως συμμετέχων. Οι έρευνες στο Ιόνιο είναι ένα βήμα προς μια πιο ώριμη εθνική αυτοπεποίθηση και ορθώς ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για ιστορική στιγμή. Η αξιοποίηση των φυσικών πόρων μπορεί να συμβαδίσει με τον σεβασμό στο περιβάλλον, τη θεσμική σταθερότητα και την εξωτερική πολιτική. Το δύσκολο έργο τώρα αρχίζει με τη διαχείριση αυτής της προοπτικής χωρίς υπερβολές, χωρίς τη γνωστή ελληνική παγίδα τού «όλα ή τίποτα».
Η χώρα χρειάζεται επιτέλους συνέπεια και συνέχεια. Να αντιληφθεί ότι η ενεργειακή στρατηγική δεν είναι μόνο θέμα γεωτρήσεων, αλλά και εργαλείο διπλωματίας, οικονομικής ανθεκτικότητας και διεθνούς αξιοπιστίας. Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει παράγοντα σταθερότητας και ενεργειακής διαφοροποίησης για την Ευρώπη, όχι επειδή το επιβάλλει η συγκυρία, αλλά γιατί το υπαγορεύει το μακροπρόθεσμο συμφέρον της.
Η συμφωνία του Ιονίου είναι ένα βήμα προς τα εμπρός, ούτε επανάσταση ούτε αυταπάτη. Είναι μια κίνηση με ισχυρούς συμβολισμούς, που δείχνει ότι η Ελλάδα μπορεί να σχεδιάσει με σοβαρότητα, να επενδύσει με προοπτική και να τοποθετηθεί με ρεαλισμό στον νέο παγκόσμιο χάρτη. Και μόνο αυτό, στις μέρες που ζούμε, είναι από μόνο του πρόοδος και μια κάποια ασφάλιση κινδύνου.
