Σε μία εποχή που η μόνη «σταθερά» στον τομέα της διεθνούς πολιτικής είναι το «απρόβλεπτο» του τρόπου ενεργείας του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, η συνάντηση του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, στην Αγκυρα την Πέμπτη, ήταν μία επιτυχής άσκηση στη βάση των κανόνων της real politique.
Η εξωτερική πολιτική του κ. Μερτς και του υπουργού Εξωτερικών της Γερμανίας Γιόχαν Βάντεφουλ, που πρώτος είχε χαρακτηρίσει την Τουρκία «στρατηγικό εταίρο» στο ΝΑΤΟ, στοχεύει στη διατήρηση της ενότητος των κρατών-μελών της Ε.Ε. και ταυτοχρόνως στην ενίσχυση της ασφαλείας και της αμυντικής συνεργασίας με χώρες μη ανήκουσες στην Ε.Ε., όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Τουρκία.
Αυτή ακριβώς η θέση διατυπώθηκε με απόλυτη σαφήνεια από τον κ. Μερτς και τον πρόεδρο Ερντογάν στην κοινή συνέντευξη Τύπου. Η αλλαγή της γεωπολιτικής δυναμικής στην περιοχή ώθησε προφανώς το Βερολίνο στην απόφαση να εμβαθύνει τη συνεργασία του στον στρατιωτικό τομέα με την Αγκυρα.
Καθ’ όσον αφορά στην επίκληση του Γερμανού καγκελαρίου των κριτηρίων της Κοπεγχάγης που δεν πληροί η Τουρκία και εμποδίζουν την ενσωμάτωσή της στην Ε.Ε., ο πρόεδρος Ερντογάν αντέτεινε απλώς τα «κριτήρια της Αγκυρας». Αλλωστε, στην παρούσα φάση η Τουρκία δεν έχει λόγο να επιδιώκει προσχώρηση στην Ενωση.
Η διαφωνία στο θέμα κρίσεως στη Γάζα ήταν εκ προοιμίου δεδομένη. Η Τουρκία είναι η μόνη μουσουλμανική χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ. Εξάλλου, είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που δεν βαρύνεται με δολοφονία των Εβραίων. Από την εποχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπήρξε καταφύγιο των διωκόμενων Εβραίων. Αλλοι πληρώνουν τα επιτίμια του Ολοκαυτώματος.
Οσο για την Ελλάδα, που αξιοποίησε το πλεονέκτημα της συμμετοχής της στην Ε.Ε. για να αντιμετωπίσει την πίεση της Αγκυρας, είναι σαφές πως πλέον αρχίζει να σταθμίζει με περίσκεψη τις επιπτώσεις της αναβαθμίσεως της στρατηγικής σημασίας της Τουρκίας τόσο από τις ΗΠΑ όσο και από την Ε.Ε.
Αλλά αυτή είναι μία πολύ παλιά ιστορία. Περί τα τέλη Νοεμβρίου 1839, ο βασιλεύς της Ελλάδος Οθων έστειλε τον υπουργό Εξωτερικών Κωνσταντίνο Ζωγράφο να επιδώσει στον νέο σουλτάνο Αμπντούλ Μετζίτ Α΄ αυτόγραφη συγχαρητήρια επιστολή του και να συνομολογήσει συνθήκη με την Υψηλή Πύλη. Μετά την επίδοση των διαπιστευτηρίων του στο Τοπ Καπί άρχισε με τον Οθωμανό ομόλογό του Ρεσίντ πασά διαπραγματεύσεις και τον Μάρτιο του 1840 υπέγραψε διακρατική συμφωνία ad referendum, την οποία θα υπέβαλλε στην κυβέρνηση συνολικώς προς έγκριση ή απόρριψη.
Στο Συμβούλιο της Επικρατείας ο Ανδρέας Ζαΐμης στιγμάτισε την «άτιμον συνθήκη». Η οικία του Ζωγράφου λιθοβολήθηκε από το εξαγριωμένο πλήθος και εναντίον του κηρύχθηκε το ανάθεμα. Το 1855 υπεγράφη νέα συνθήκη που ουσιωδώς δεν διέφερε από εκείνη του Ζωγράφου και του Ρεσίντ πασά. Αυτή είναι η πορεία των σχέσεων Ελλάδος και Τουρκίας έκτοτε. Αυτό και εάν είναι σταθερότητα στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής μας.
