«Ολοι δηλώνουν εναντίον του πληθωρισμού μέχρι να τους ρωτήσεις αν επωφελούνται από αυτόν. Πάρτε ως παράδειγμα τους ιδιοκτήτες ακινήτων. Σχεδόν όλοι είναι κερδισμένοι από τον πληθωρισμό», έλεγε ο Μίλτον Φρίντμαν σε μια διάλεξη τη δεκαετία του 1970.
Ο πληθωρισμός έχει μια σειρά από ευεργετικά οφέλη για τους ιδιοκτήτες ακινήτων· σημειωτέον, η ιδιοκατοίκηση στη χώρα μας –παρότι μειώθηκε– βρίσκεται ακόμη και σήμερα σχεδόν στο 70%. Οι ιδιοκτήτες κατοικίας που έλαβαν δάνειο με «κλειδωμένο» επιτόκιο βλέπουν τον πληθωρισμό να συρρικνώνει την πραγματική αξία του βάρους που επωμίστηκαν για την αγορά του ακινήτου. Μετά μία περίοδο υψηλού πληθωρισμού, τα ευρώ που καταβάλλεις για την αποπληρωμή της δόσης έχουν χαμηλότερη αξία και έτσι μειώνεται το βάρος του χρέους σου· εξαίρεση αποτελούν ασφαλώς τα δάνεια με κυμαινόμενο επιτόκιο.
Στο μεταξύ, έχει αυξηθεί η αξία της κατοικίας. Αφενός έχουν ανέβει τα κόστη των κατασκευών, αφετέρου οι επενδυτές μετατοπίζονται από άλλα περιουσιακά στοιχεία στην αγορά ακινήτων, ενισχύοντας τη ζήτηση και άρα τις τιμές, τόσο στην πώληση όσο και στην ενοικίαση· στην Ελλάδα προστίθεται η έξτρα ώθηση από τον τουρισμό και τη «χρυσή βίζα».
Οι κερδισμένοι, οι χαμένοι και «η διάβρωση της κοινωνικής συνοχής».
Επιπλέον, οι άνθρωποι που δραστηριοποιούνται στα εμπορεύματα –ενέργεια, μέταλλα αλλά και γεωργικά προϊόντα– έχουν επίσης να κερδίσουν από την αύξηση των τιμών. Στους κερδισμένους είναι και η κυβέρνηση. Αυξάνονται τα φορολογικά έσοδα, επειδή αυξάνεται η ονομαστική αξία των φορολογητέων εισοδημάτων, και μειώνεται το βάρος του δημόσιου χρέους. Οι τράπεζες είναι κι αυτές ωφελημένες, τουλάχιστον στη φάση των υψηλών επιτοκίων, δηλαδή των καλύτερων αποδόσεων στις χρηματοδοτήσεις τους. Οι εξαγωγείς ανήκουν επίσης στους τυχερούς, στον βαθμό που ο εγχώριος πληθωρισμός αποδυναμώνει το νόμισμα· ενισχύει την ανταγωνιστικότητα των εξαγωγών, οι οποίες γίνονται φθηνότερες στο εξωτερικό.
Εξαρτάται, λοιπόν, από ποια πλευρά το ζεις. Σε μια οικονομία όπου πολλοί ασφυκτιούν –μισθωτοί και συνταξιούχοι που δεν είδαν αυξήσεις στις αποδοχές τους, αποταμιευτές, βιοπαλαιστές καταναλωτές– υπάρχουν και πολλοί που κερδίζουν. Γι’ αυτό και, παρά το αυξημένο κόστος ζωής, η οικονομία συνολικά δεν εκπέμπει μέχρι στιγμής σήμα κινδύνου. Ομως, για πόσο ακόμη;
Η απάντηση από τον Φρίντμαν: «Αυτό που καθιστά τον πληθωρισμό ασθένεια για την οικονομία είναι ακριβώς το γεγονός ότι λειτουργεί διαιρετικά. Κάποιοι τα πάνε πραγματικά πολύ καλά και κάποιοι άλλοι πάρα πολύ άσχημα. Οταν κάποιος λέει ότι θέλει να σταματήσει ο πληθωρισμός, εννοεί ότι επιθυμεί να μειωθούν οι τιμές των πραγμάτων που αγοράζει και να αυξηθούν οι τιμές των πραγμάτων που πουλάει. Μέχρι που θα έρθει η στιγμή στην οποία ο πληθωρισμός θα έχει διαβρώσει την κοινωνική συνοχή».
