«Το περιπολικό δεν είναι ταξί». Η γραφειοκρατικής αναλγησίας φράση που είχε ακούσει η Κυριακή Γρίβα λίγο πριν δολοφονηθεί, όταν ζήτησε από την Αστυνομία να τη συνοδεύσει στο σπίτι της για να την προστατεύσει από τον δολοφόνο της, επανήλθε στην επικαιρότητα σαν πικρά αντιφατική ηχώ με το που μαθεύτηκε πως πριν από λίγο καιρό ένα περιπολικό προσέφερε πρόθυμα μεταφορικές υπηρεσίες σε γνωστή τραγουδίστρια που έπαθε λάστιχο. Φαίνεται πως, τελικά, αν και δεν είναι ταξί, το περιπολικό μπορεί να γίνει. Το τι μπορεί να γίνει ένα περιπολικό, βέβαια, δεν εξαρτάται από την τύχη: δεν ήταν η Κυριακή Γρίβα άτυχη και η Δέσποινα Βανδή τυχερή. Πρόκειται για μια ανισότητα ταξικού χαρακτήρα. Οποιος έχει το κατάλληλο προνόμιο μπορεί να εμπλουτίσει τις χρήσεις ενός υπηρεσιακού οχήματος κατά το δοκούν· όποιος δεν το έχει, λούζεται τις κοινωνικές επιπτώσεις ενός ακραία αμοραλιστικού δημοσιοϋπαλληλισμού: σε αυτή την περίπτωση, το περιπολικό είναι απλώς ένα περιπολικό.
Φήμη και βοήθεια
Οι αστυνομικοί που έβγαλαν την καλλιτέχνιδα από τη δύσκολη θέση στην εθνική οδό ενδέχεται να το έκαναν πράγματι υπό την επήρεια του συγκλονισμού που προκαλεί σε πολύ κόσμο η διασημότητα. Είδαν μια σελέμπριτι κι έσπευσαν να την εξυπηρετήσουν για να εισπράξουν την πολύτιμη ευγνωμοσύνη της. Πέραν αυτού όμως, ο δημόσιος λειτουργός συχνά βοηθάει το διάσημο πρόσωπο και από φόβο: ποιος ξέρει τι θα γίνει αν φανεί κατώτερος των περιστάσεων· τι διαστάσεις μπορεί να πάρει η αδυναμία του να εκπληρώσει τον ρόλο που η κοινή γνώμη περιμένει να εκπληρώσει. Από την άλλη, η τραγουδίστρια θα μπορούσε να έχει όντως ανάγκη τη βοήθεια των Αρχών εκείνη τη στιγμή. Και για τους αστυνομικούς θα μπορούσε να μην είναι κόπος να της την παράσχουν. Δεν θα έπρεπε η βοήθεια να δοθεί; Δεν θα έπρεπε σε κάθε αντίστοιχη περίπτωση, είτε ο εμπλεκόμενος είναι διάσημος είτε όχι, εφόσον η Αστυνομία έχει τη δυνατότητα, να συνδράμει τον πολίτη που τη χρειάζεται; Ας γίνει το περιπολικό ταξί για μερικά λεπτά. Ας γίνει ταξί για οποιονδήποτε, εφόσον δεν συντρέχει λόγος να βρίσκεται αλλού, στον τόπο ενός εγκλήματος ας πούμε.
Το σωστό αίτημα
Η στοχοποίηση της τραγουδίστριας, η οποία απλώς μεταφέρθηκε μερικά χιλιόμετρα μακριά από την εθνική οδό για λόγους ασφαλείας, δεν είναι μέρος της συζήτησης για την ποιότητα της δουλειάς των Αρχών, αλλά ένας εύκολος τρόπος διαφυγής από αυτήν. Ποιο είναι το αίτημά μας από τους αστυνομικούς; Να μη δείχνουν ζήλο στη μεταχείριση επωνύμων; Ας δείχνουν. Ας δείχνουν όμως τον ίδιο ζήλο για όλους τους πολίτες· για τους επώνυμους, τους ανώνυμους, για εκείνους από τους οποίους έχουν να κερδίσουν κάτι, για εκείνους που δεν έχουν να τους δώσουν τίποτα. Ας δείχνουν ζήλο και για περιστατικά μη επείγοντα· για περιπτώσεις όπου δεν διακυβεύεται κάτι τρομερό (όπως το να αργήσει μια τραγουδίστρια στη συναυλία της). Ας εκπαιδευθούν όμως και για τα σοβαρά· ας είναι σε ετοιμότητα να παρέμβουν σε μια ενδεχόμενη γυναικοκτονία προκαταβολικά, κι ας μοιάσει για λίγο η δουλειά τους με δουλειά ταξιτζή. Αυτό είναι το αίτημα.
Στη θέση της
Στην Ελλάδα, όπου η πιο απλή επαφή με το κράτος περνάει συχνά από σαράντα κύματα, ενώ η ευόδωσή της εξαρτάται κάθε φορά από τη διάθεση του εκάστοτε υπευθύνου ή την παράτυπη βοήθεια κάποιου γνωστού, οι περιπτώσεις ισχυρών ανθρώπων που παρακάμπτουν τη συστημική δυστοκία χωρίς καν να συνειδητοποιούν το προνόμιό τους δημιουργούν εύλογα έναν διχασμό: το προλεταριάτο και η ελίτ, οι χαμένοι και οι κερδισμένοι της ζωής, η μία Ελλάδα και η άλλη Ελλάδα, εμείς και εκείνοι. Είναι χρήσιμο όμως να αναρωτηθούμε τι θα κάναμε εμείς στη θέση της τραγουδίστριας. Πώς θα διαχειριζόμασταν αυτό που η πλειονότητα εξέλαβε ως σκανδαλώδη εύνοια, αν «έσκαγε» μαζί με το δικό μας λάστιχο. Αν ήμασταν διάσημοι θα την αρνούμασταν για να αποφύγουμε τη δημιουργία εντυπώσεων ή θα την αποδεχόμασταν ως δεδομένη; Αν ήμασταν ο άσημος εαυτός μας θα απορρίπταμε την εύνοια έχοντας κατά νου την αδικία που υπέστη η Κυριακή Γρίβα ή θα σκεφτόμασταν πως επιτέλους το σύστημα λειτουργεί;
Αν ήταν άλλη
Υπάρχει, βέβαια, και ένα άλλο ενδεχόμενο: να μη μας ενοχλεί η (υπαρκτή) μεροληψία του κρατικού μηχανισμού γενικά, αλλά το άτομο υπέρ του οποίου η μεροληψία επενέργησε στη συγκεκριμένη περίπτωση. Η θέα μιας άλλης τραγουδίστριας εντός του περιπολικού μπορεί να ενοχλούσε λιγότερο ή και καθόλου. Μια καλλιτέχνις διαφορετικού ρεπερτορίου, με μικρότερη προσωπική προβολή, πιο προσεκτικά φιλοτεχνημένο προφίλ και πυκνότερη πολιτική υπόσταση, είναι πιθανό να μην ενέπνεε οργή αποδεχόμενη την κούρσα της Αστυνομίας, αλλά διάθεση υποστήριξης: «Καλά έκανε», θα ακούγαμε από κάποιους που σήμερα δηλώνουν εξοργισμένοι. «Δεν ζήτησε βοήθεια, της την πρόσφεραν και, όπως θα κάναμε όλοι, την αποδέχθηκε». «Υφίσταται δολοφονία χαρακτήρα επειδή δεν τη συμπαθεί το σύστημα». Αν ήμασταν πράγματι αμείλικτοι με το κράτος δύο ταχυτήτων, μάλλον το κράτος δεν θα είχε την ευχέρεια να λειτουργεί σε δύο ταχύτητες.
