Οι πληροφορίες ήρθαν προχθές από το δικαστικό ρεπορτάζ. Το Συμβούλιο της Επικρατείας ενέκρινε το σχέδιο προεδρικού διατάγματος που υπέβαλε το υπουργείο Περιβάλλοντος για τα κίνητρα του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ). Τι αφορά το διάταγμα αυτό; Δεν είναι εύκολο να εξηγήσει κάποιος σε λίγες προτάσεις. Απλουστευμένα, τον περασμένο Δεκέμβριο το ΣτΕ «έκοψε» τη δυνατότητα εφαρμογής των κινήτρων του ΝΟΚ, με τα οποία χτίζονταν ψηλότερα και μεγαλύτερα κτίρια από τα υπόλοιπα. Ωστόσο, δεν ακύρωσε όλες τις άδειες που είχαν εκδοθεί αλλά δεν είχαν υλοποιηθεί, επιλέγοντας μια «μέση οδό»: ζήτησε να ακυρωθούν οι άδειες μόνο για όσες περιπτώσεις δεν είχε ξεκινήσει η ανέγερση του κτιρίου. Στα υπόλοιπα, ό,τι έγινε, έγινε.
Τον περασμένο Μάιο, το υπουργείο Περιβάλλοντος έκανε μια ρύθμιση στον 5197/2025, υποτίθεται σε εφαρμογή της απόφασης του ΣτΕ. Με τη ρύθμιση παύει η γενικευμένη εφαρμογή των κινήτρων του ΝΟΚ που ακύρωσε το ΣτΕ και ορίζεται ότι μπορούν να ενσωματωθούν στα πολεοδομικά σχέδια, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε οικισμού. Ως εδώ καλά, μιας και αυτό είχε ζητήσει το ΣτΕ.
Παράλληλα, όμως, το ΥΠΕΝ «ξεπέρασε εαυτόν», σε μια προσπάθεια να υπερασπιστεί τους εργολάβους και όχι τις κοινωνίες των πληττόμενων περιοχών. Ορισε ότι στις περιπτώσεις οικοδομικών αδειών που έχουν ακυρωθεί δικαστικά ή εκκρεμεί απόφαση δικαστηρίου έπειτα από προσφυγή, το κτίριο μπορεί να ολοκληρωθεί με τα κίνητρα του ΝΟΚ, αν ο ιδιοκτήτης καταβάλει ένα πρόστιμο στον δήμο. Και εκπονήσει ένα σχέδιο με τον ευφάνταστο τίτλο «Ειδικό Σχέδιο Περιβαλλοντικού Ισοδύναμου Αναβάθμισης Πόλεων», δηλαδή «Αλλα λόγια ν’ αγαπιόμαστε». Κατόπιν προέβλεψε ότι όλα αυτά θα εξειδικευτούν με ένα προεδρικό διάταγμα.
Το σχέδιο διατάγματος κατατέθηκε στο ΣτΕ τον Ιούνιο και το ανώτατο δικαστήριο χρειάστηκε τέσσερις μήνες για την επεξεργασία του (ένα μάλλον σημαντικό διάστημα, δεδομένου ότι πρόκειται για ένα κείμενο τεσσάρων σελίδων). Εντέλει, το ΣτΕ έκρινε νόμιμο το διάταγμα, με κάποια επουσιώδη παρατήρηση.
Και το ερώτημα που προκύπτει είναι εύλογο: Πώς θα εξηγήσει η πολιτεία στους κατοίκους του Αλίμου, της Βάρης – Βούλας – Βουλιαγμένης και της Κηφισιάς και των άλλων περιοχών ότι δεν έχει σημασία που δικαιώθηκαν από τα δικαστήρια, γιατί τα επίμαχα κτίρια τελικά θα χτιστούν; Γιατί η πολιτεία προστατεύει μόνο τον επενδυτή σε μια περιοχή, αλλά όχι και τους κατοίκους της περιοχής αυτής; Το ηθικό δίδαγμα της υπόθεσης είναι σαφές: Μην ασχολείστε, μην παλεύετε για το δημόσιο συμφέρον, για τον δημόσιο χώρο, για την αρχιτεκτονική κληρονομιά, για το πολεοδομικό κεκτημένο. Υπάρχει ένα συμφέρον που είναι ανώτερο από το δικό σας και η πολιτεία είναι πρόθυμη να το υπηρετήσει.
