Η ανταλλαγή Ισραηλινών ομήρων και Παλαιστινίων φυλακισμένων –μια εξέλιξη που έως και την τελευταία στιγμή δεν ήταν δεδομένη– σημαίνει πως οι προσπάθειες για ειρήνευση στη Γάζα μπορούν να προχωρήσουν. Εως και χθες, παρέμεναν ανοικτά τρία καθοριστικά ερωτήματα: Θα καταθέσει τα όπλα η Χαμάς; Η εκεχειρία θα κρατήσει; Πώς θα κυβερνηθεί η Γάζα; Εδώ οφείλουμε να σημειώσουμε τον αποφασιστικό ρόλο που έπαιξε ο Ντόναλντ Τραμπ. Τη συμφωνία που αποδέχθηκαν Ισραήλ και Χαμάς ακολούθησαν έμμεσες διαπραγματεύσεις με τη μεσολάβηση της Αιγύπτου, του Κατάρ, της Τουρκίας και των ΗΠΑ, με βάση την πρόταση 20 σημείων που παρουσίασε ο Τραμπ στα τέλη Σεπτεμβρίου. Χωρίς να γνωρίζουμε πώς εξελίχθηκε η διαπραγμάτευση, φαίνεται ότι ο Αμερικανός πρόεδρος μπόρεσε να πιέσει τον Ισραηλινό πρωθυπουργό να υποχωρήσει, καθώς ο ίδιος ήταν και το ισχυρότερο στήριγμα του Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Φαίνεται επίσης ότι η απόπειρα του Ισραήλ να δολοφονήσει τη διαπραγματευτική ομάδα της Χαμάς, ενώ αυτή βρισκόταν στο Κατάρ, αποτέλεσε σημείο καμπής στην όλη υπόθεση.
Και για τις δύο πλευρές είναι στιγμή λογοδοσίας. Ποιο πολιτικό πλαίσιο θα συγκρατήσει όλες αυτές τις εντάσεις; Οι εξελίξεις θα κρίνουν το μέλλον των δύο λαών και της ευρύτερης περιοχής.
Ο Τραμπ εξοργίστηκε με την επίθεση σε χώρα-σύμμαχο των ΗΠΑ (και χορηγό του νέου Air Force One) και ανάγκασε τον Νετανιάχου να ζητήσει συγγνώμη από το Κατάρ, συμβάλλοντας έτσι στο να συμφωνήσει στην εκεχειρία η Χαμάς. Κάποια μέρα θα μάθουμε πώς «πείσθηκε» η κάθε πλευρά. Πάντως, και οι δύο είχαν εξαντλήσει τις δυνατότητές τους: το Ισραήλ φάνηκε να μην έχει άλλη πολιτική από το να συνεχίζει τη σφαγή στη Γάζα έως ότου παραδοθεί η Χαμάς, και η Χαμάς δεν είχε πού να κρυφτεί απ’ όταν ισραηλινές χερσαίες δυνάμεις μπήκαν και στην πόλη της Γάζας.
Οταν η εκεχειρία βασίζεται στην εξάντληση των αντιμαχομένων, είναι πολύ πιθανό να ξεσπάσουν εχθροπραξίες πάλι όταν η μία πλευρά αισθανθεί ότι έχει ισχυροποιηθεί ή ότι η άλλη την προκαλεί. Οταν υπάρχει ασάφεια γύρω από το κορυφαίο ζήτημα του αφοπλισμού της Χαμάς (ο Τραμπ λέει πως θα συμβεί, η Χαμάς το αποκλείει), η εκεχειρία θα είναι εξαιρετικά ευάλωτη. Επίσης, μετά την ευφορία των πρώτων ωρών, και μεταξύ των Ισραηλινών και μεταξύ των Παλαιστινίων θα υπάρξει μεγάλη πολιτική και κοινωνική ζύμωση. Ο Νετανιάχου θα δεχθεί ισχυρή πίεση από τους ακραίους εθνικιστές στην κυβέρνησή του, και από την αντιπολίτευση. Επίσης, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τα ζητήματά του με τη Δικαιοσύνη, χωρίς να υπεκφεύγει επικαλούμενος τον πόλεμο. Η Χαμάς πρέπει να εξηγήσει τι κέρδισε με τη σφαγή που διέπραξε στο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023, ότι αυτό «άξιζε» τον θάνατο πάνω από 67.000 Παλαιστινίων και την καταστροφή της Γάζας από τους Ισραηλινούς. Και για τις δύο πλευρές ήρθε η ώρα της λογοδοσίας. Ποιο πολιτικό πλαίσιο θα συγκρατήσει όλες αυτές τις εντάσεις; Οι εξελίξεις θα κρίνουν το μέλλον των δύο λαών. Και της ευρύτερης περιοχής.
