«Το ισχυρότερο όπλο μας είναι ότι δεν έχουμε τίποτα να χάσουμε». Η 24χρονη Παλαιστίνια φωτορεπόρτερ Φάτμα Χασόνα, με ένα πλατύ, φωτεινό, αλησμόνητο χαμόγελο, φορώντας χιτζάμπ, απευθύνεται, μέσω βιντεοκλήσης, στην Ιρανή σκηνοθέτιδα Σεπιντέ Φαρσί. Είναι Απρίλιος του 2024 και η αρχή μιας ψηφιακής επικοινωνίας ανάμεσα στις δύο γυναίκες –που θα μπορούσαν να είναι κόρη και μάνα, εξάλλου η Σεπιντέ λέει στη Φάτμα ότι έχει μια κόρη στην ηλικία της– η οποία θα κρατήσει σχεδόν ένα χρόνο, ακριβώς. Γιατί 16 Απριλίου του 2025 η Φάτμα (Φάτεμ για τους φίλους της) με έξι μέλη της οικογένειάς της σκοτώθηκαν στον ύπνο τους από ισραηλινή επίθεση. Η μία γυναίκα αποκλεισμένη στη Γάζα, η άλλη αυτοεξόριστη, λόγω του καθεστώτος στη χώρα της, στη Γαλλία, όπου ζει εδώ και πολλά χρόνια. Η ηρωική απελπισία της μιας και η επαγγελματική ευαισθησία της άλλης τις έφεραν «κοντά» για ένα χρόνο. Οσο παράδοξο κι αν είναι αυτό το «κοντά», μιας και η ασφάλεια μιας ευρωπαϊκής πρωτεύουσας και η κανονικότητα μιας ζωής με ταξίδια και υποχρεώσεις δεν έχει τίποτα κοινό με μια λωρίδα γης γεμάτη ερείπια, νεκρούς, βοήθεια που δεν φτάνει ποτέ, μυρωδιά από χημικά, ήχους (διαρκώς) από drones και πολεμικά αεροπλάνα, γεύση –τη νιώθεις ως θεατής– από σκόνη και μπάζα· δεκάδες χιλιόμετρα με μπάζα και καταστροφή.
«Εσύ, είσαι στη θάλασσα;» ρωτάει την Ιρανή σκηνοθέτιδα Σεπιντέ Φαρσί στη Γαλλία η νεαρή Παλαιστίνια φωτορεπόρτερ Φάτμα Χασόνα, από τη Γάζα, στη διάρκεια μιας βιντεοκλήσης. Χωρίς ζήλια ή ψόγο. Στο όμορφο διαμέρισμα της Σεπιντέ κυριαρχεί ησυχία και τάξη, λουσμένη σε ένα διαυγές φως.
Το ντοκιμαντέρ «Κράτα την ψυχή σου στο χέρι και περπάτα», που προβλήθηκε στις «Νύχτες Πρεμιέρας» και θα βγει στις αίθουσες στις 13 Νοεμβρίου (να το δείτε), είναι μια πολυπρισματική όψη του 21ου αιώνα. Δεν θα αναφερθούμε στους πάνω από 66.000 σκοτωμένους (σύμφωνα με τα στοιχεία) από τα ισραηλινά πυρά, ούτε στα νεκρά παιδιά, ούτε στον λιμό, ούτε στις εικόνες που με μια τρομακτική εξοικείωση παρακολουθούμε καθημερινά στον ηλεκτρονικό Τύπο και στο Διαδίκτυο. Εδώ, στην ταινία, όλα γίνονται προσωπικά, άμεσα, αβάσταχτα καθοριστικά. Η εικόνα της ταινίας παραμένει η αυθεντική, της βιντεοκλήσης από τις οθόνες των κινητών, η επικοινωνία είναι πολύ δύσκολη και εμποδισμένη από την κακή σύνδεση, τα αγγλικά της Φάτεμ είναι περιορισμένα, αλλά δεν χρειάζονται πολλές λέξεις για να συντεθεί ο εφιάλτης. Εξάλλου, εκτός από τις φωτογραφίες που τραβάει η ίδια, και μόνο ένα τράβελινγκ στον δρόμο προς το σπίτι της (;), κάνει και τη δική μας ανάσα βαριά και δύσκολη. Η ατμόσφαιρα που εισβάλλει δεν περιγράφεται ως πόλεμος ή εγκλωβισμός με τα μέτρα που ξέρουμε. Το κορίτσι αυτό έχει μια αισιοδοξία και ένα χαμόγελο που ταράζει και φόρα, που αντλεί από την αίσθηση της αποστολής. Πρέπει να καταγράψει αυτό που συμβαίνει. Την ακούμε να λέει ότι 9 μήνες επικοινωνίας με τη σκηνοθέτιδα, μέτρησε μία φορά που έφαγε ένα κοτόπουλο και άλλη μία σοκολάτα. Μας δείχνει ένα σακουλάκι τσιπς ως γεύμα της ημέρας, ένα μικρό μπολ με τρεις πιρουνιές «νουντλς», τα ονομάζει, που της ετοίμασε ένας φίλος της. Την παρακολουθούμε σιγά σιγά να αδυνατίζει, να χάνει το χρώμα της (όχι το χαμόγελό της), να αλλάζει το βλέμμα της, να εκμυστηρεύεται, προς το τέλος, ότι έχει κατάθλιψη που χειροτερεύει, ένα διαρκή πονοκέφαλο, μένει ολοένα και πιο σιωπηλή, ακίνητη, αδύναμη να αντιδράσει. «Εσύ, είσαι στη θάλασσα;» ρωτάει τη σκηνοθέτιδα. Χωρίς ζήλια ή ψόγο. Το γατάκι της Σεπιντέ Φαρσί κάνει αβλαβείς διελεύσεις πίσω από το κινητό, ησυχία και τάξη, λουσμένη σε ένα διαυγές φως, κυριαρχεί στο όμορφο διαμέρισμά της. Απαντά ότι τη βλέπει από το παράθυρό της. «Κάνε μια ευχή», την παροτρύνει η σκηνοθέτις. «Τι θα ήθελες;». «Να βρεθώ σε ένα normal place, στη φύση, να αναπνεύσω καθαρό αέρα. Να πάω σε έναν τόπο διασκέδασης, οπουδήποτε»…
