Πού μείναμε χθες; Στον θρήνο του Πούτιν για την κατάρρευση της ΕΣΣΔ και στην «επιθετική άμυνα», πολιτική που είχε εγκαινιάσει πεντακόσια χρόνια πριν ο Ιβάν ο Τρομερός και συνεχίζει σήμερα ο Βλαντιμίρ. Το βέβαιο είναι ότι η Ρωσία, μετά το 1945, απέκτησε εδάφη στην ανατολική Ευρώπη τα οποία χάθηκαν το 1991 αλλά ο Πούτιν θεωρεί ακόμα δικά του. Τη δε Ουκρανία δεν τη θεωρεί καν έθνος· δεν χρειάζεται να υπάρχει καν στον χάρτη, κατά τον ισχυρό άνδρα του Κρεμλίνου.
Για τον Τιμ Μάρσαλ, το βιβλίο του οποίου «Αιχμάλωτοι της γεωγραφίας» (νέα, ενημερωμένη έκδοση – μτφρ.: Σπ. Κατσούλας, εκδ. Διόπτρα) διατρέχουμε εδώ και μία εβδομάδα, «πίσω από τη ρητορική συνθημάτων όπως “Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε!”, η ΕΣΣΔ δεν ήταν τίποτε άλλο από τη Ρωσική Αυτοκρατορία σε μεγαλύτερη εκδοχή».
Γιατί να μη θρηνεί, λοιπόν, ο Βλαντιμίρ Πούτιν; Η Ρωσική Αυτοκρατορία συρρικνώθηκε και, επιπλέον, πέρα από τα –δυτικά– σύνορά της έχει μια σειρά από χώρες που τη βλέπουν ως απειλή, ως εχθρό – χώρες με λαούς που βίωσαν την κυριαρχία της ΕΣΣΔ πάνω τους ως μια στεγνή κατοχή (και έτσι ήταν). Οχι τυχαία, το Κρεμλίνο απόλαυσε τις πρόσφατες δηλώσεις της κ. Μέρκελ ότι η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής υπονόμευσαν κάποτε την ιδέα σύγκλισης Ευρώπης – Ρωσίας, που μπορεί να είχε αποτρέψει, κατά την πρώην καγκελάριο της Γερμανίας, τον πόλεμο στην Ουκρανία. Αλλά οι επεκτατικές βλέψεις του Πούτιν είχαν ήδη ξεκινήσει από τη Γεωργία, μα και από την επιχείρηση στη χερσόνησο της Κριμαίας. Ολα αυτά θυμίζουν την επωδό του αλαζόνα Ριχάρδου Βάγκνερ: «Θέλω ο κόσμος να μου δώσει αυτό που μου ανήκει».
Ο Μάρσαλ στέκεται πολύ στο αχανές της Ρωσίας και στο γεγονός ότι είναι μια ευρωπαϊκή και συνάμα ασιατική χώρα. «Ψηλά στα Ουράλια», γράφει σε μια ωραία περιγραφή, «έχει τοποθετηθεί μια πινακίδα, η οποία οριοθετεί το πού τελειώνει η Ευρώπη και πού αρχίζει η Ασία. Βρίσκεται σε ένα πανέμορφο σημείο και, όταν έχει καθαρό ουρανό, μπορείς να αφήσεις το βλέμμα σου να ατενίζει τα έλατα προς την ανατολή σε βάθος χιλιομέτρων. (…) Στους τουρίστες αρέσει να το επισκέπτονται για να πατήσουν με το ένα πόδι στην Ευρώπη και με το άλλο στην Ασία. Καταλαβαίνεις πόσο μεγάλη χώρα είναι η Ρωσία όταν συνειδητοποιείς ότι η πινακίδα είναι τοποθετημένη σχεδόν στο ένα τέταρτο της συνολικής απόστασης. Μπορεί να έχεις διανύσει 2.500 χιλιόμετρα από την Αγία Πετρούπολη, περνώντας μέσα από τη δυτική Ρωσία, για να φτάσεις στα Ουράλια, αλλά έχεις ακόμη πάνω από 7.000 χιλιόμετρα για να φτάσεις στον Βερίγγειο πορθμό και να αντικρίσεις ενδεχομένως την κυρία (Σάρα) Πέιλιν στην Αλάσκα απέναντι».
Το βιβλίο του Μάρσαλ θα μας απασχολήσει και την ερχόμενη εβδομάδα.
