Ουσιαστικά, είχε φύγει εδώ και καιρό. Εφευγε σε φάσεις. Η πρώτη πράξη αποχώρησης ήταν η απώλεια της πρωθυπουργίας, την οποία όμως γλύκανε η διατήρηση της προεδρίας του κόμματος. Επειτα αναγκάστηκε να αφήσει και την προεδρία, οπότε η πολιτική του παρουσία πέρασε στο στάδιο της εξάχνωσης. Τα τελευταία χρόνια, ο Αλέξης Τσίπρας υπήρχε μόνο ως φημολογία. Δεν μιλούσε, δεν έπραττε, δεν διαδραμάτιζε επισήμως κάποιο ρόλο. Μαθαίναμε τις γνώμες και τις προτιμήσεις του μέσω διαρροών, τον βλέπαμε να επηρεάζει τα του κόμματός του παραμένοντας αόρατος (όπως τότε που προώθησε υπογείως τον Στέφανο Κασσελάκη εις βάρος των συντρόφων του, για να τον εγκαταλείψει κι αυτόν λίγο αργότερα) και τον συζητούσαμε όχι ως δρώντα πολιτικό, αλλά ως δυναμικό μέγεθος: ποια θα είναι η επόμενη κίνησή του; Θα επανέλθει δριμύτερος ή θα κάνει δεύτερη καριέρα στα ινστιτουτοποιημένα «νεκροταφεία» των κουρασμένων πολιτικών με διαλέξεις, συνέδρια και λοιπές άκακες κοινοτοπίες;
Θεός ανάμεσά μας
Ο Αλέξης Τσίπρας δεν είχε κρύψει πώς βλέπει την παρουσία του στο Κοινοβούλιο ως απλού βουλευτή: κατά τη γνώμη του, η ιδιότητα από μόνη της δεν σχετίζεται με την ενεργό πολιτική. Η ανακοίνωση της παραίτησής του από το αξίωμα συνάδει, λοιπόν, με όσα είχε πει σχετικά σε πρόσφατη συνέντευξή του. Για τον Τσίπρα, η εμπλοκή στα πολιτικά πράγματα προϋποθέτει υψηλή θέση ή, ορθότερα, θέση υψηλότερη από των άλλων. Εύλογα, επομένως, ο πρώην πρωθυπουργός κρίνει πως ως βουλευτής «δεν προσφέρει τίποτα ουσιαστικό» και κατά βάθος ξέρει ότι ξέρουμε τι εννοεί: πως ένας πολιτικός αυτού του διαμετρήματος μόνο ως ηγέτης (κόμματος ή κράτους) είναι θεμιτό να κοσμεί το Κοινοβούλιο. Οτιδήποτε λιγότερο τον υποτιμά και δεν εξυπηρετεί τους ψηφοφόρους του, οι οποίοι άλλωστε βλέπουν σε αυτόν μια ιστορική προσωπικότητα, όχι έναν αιρετό της σειράς. Τα χέρια του Θεού είναι δεμένα όταν τον αντιμετωπίζουμε ως θνητό.
Οι απαραίτητες εξηγήσεις
Θα περίμενε βέβαια κανείς από έναν πολιτικό που θέτει την ειλικρίνεια και τη θεσμικότητα σε πρώτο πλάνο να είναι σε θέση να αιτιολογήσει την παραίτησή του από το αξίωμα του βουλευτή με ένα επιχείρημα που να βγάζει νόημα και να τιμά τα φερόμενα ως ιδεώδη του. Τι σημαίνει πως η Βουλή είναι «δημοκρατικά απογυμνωμένη»; Από πού προκύπτει ότι «αδυνατεί να επιτελέσει τον ρόλο που το Σύνταγμα επιτάσσει»; Είναι αυτή η διαχρονική άποψη Τσίπρα για το Κοινοβούλιο; Αν ναι, γιατί διάλεξε να είναι μέλος του για 16 χρόνια; Μήπως συνέβη κάτι τελευταία που άλλαξε την άποψή του; Αν τα λόγια του σχετίζονται με τους χειρισμούς της κυβέρνησης σε σκάνδαλα, όπως τα Τέμπη ή ο ΟΠΕΚΕΠΕ, γιατί επέλεξε να μείνει σιωπηλός καθώς αυτά εκτυλίσσονταν, αντί να εκτελέσει το αντιπολιτευτικό του καθήκον; Η Βουλή έπεσε στα μάτια του Τσίπρα, αλλά και ο ίδιος δεν έκανε κάτι για να ανέβει στα δικά της.
Καλή Βουλή, κακή Βουλή
Αν όμως η Βουλή δεν είναι αρκετά καλή, αν οι δημοκρατικοί θεσμοί έχουν όντως μπαγιατέψει, είναι να απορεί κανείς πώς σκοπεύει να επανέλθει ο Αλέξης Τσίπρας στην πολιτική. Από ποια οδό; Ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει βέβαια ότι θα επιστρέψει «στην ελπιδοφόρα ανασφάλεια της κοινωνικής δράσης». Ενας άνθρωπος όμως που εξ απαλών ονύχων μόνο την ασφάλεια του κόμματος γνωρίζει, στην πραγματικότητα δεν έχει ιδέα από κοινωνική δράση. Στην παραταξιακή δράση θα γυρίσει, γιατί μόνο αυτή γνωρίζει· εξάλλου, το προαναγγέλλει και ο ίδιος, διά της χαρακτηριστικά μπανάλ ποιητικότητάς του: «Ισως σύντομα να ταξιδέψουμε πάλι μαζί σε πιο όμορφες θάλασσες». Τότε θα είναι και πάλι καλή η Βουλή; Τότε θα μπορέσει ο Αλέξης Τσίπρας να προσφέρει ως βουλευτής; Τι θα έχει αλλάξει σε σχέση με τώρα; Ενα νέο κόμμα Τσίπρα λύνει το βασικό πρόβλημα του πολιτικού: τη θέση του στη μαρκίζα. Ολα τα άλλα είναι δευτερεύοντα.
Μάταιος κόπος
Το πρόβλημα όμως που νομίζει ότι έχει είναι ασήμαντο μπροστά σε αυτό που έχει εν αγνοία του. Δικό του κόμμα μπορεί να φτιάξει και αύριο ο Αλέξης Τσίπρας. Η ηγετική του θέση μπορεί να αποκατασταθεί σχετικά εύκολα. Εκείνο όμως που τόσο αλαζονικά αξιώνει, μια μεγάλη παράταξη με κεντροαριστερά χαρακτηριστικά, δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί με την απορρόφηση ή το καπέλωμα του ΣΥΡΙΖΑ και της Νέας Αριστεράς. Οσο πρόθυμοι κι αν δηλώνουν οι παλιοί και πολυδιασπασμένοι σύντροφοί του να τον ακολουθήσουν, σε καμία περίπτωση δεν απευθύνονται στο ακροατήριο που ο Τσίπρας προσπαθεί να σαγηνεύσει με τις όψιμες επικλήσεις του στον πατριωτισμό. Πόσα ταυτόχρονα rebranding να συμβούν; Ακόμα κι αν πείσει ο Τσίπρας τους κεντρώους πως άλλαξε, είναι δυνατόν να μεταμορφωθούν με την ίδια ταχύτητα και επιδεξιότητα οι σταλινικοί και οι πουτινόφιλοι που ακόμα πολιτεύονται αγκαλιά με το σκιάχτρο του «νεοφιλελευθερισμού», καταδιώκοντας «ακροκεντρώους»; Οταν ανακαλύψει ότι η εξουσία που ψάχνει είναι πιθανότατα μια χίμαιρα, ίσως ο Αλέξης Τσίπρας συνειδητοποιήσει ότι το να είσαι ένας απλός βουλευτής δεν είναι τελικά και τόσο κακό.
