Με το βιβλίο «Αιχμάλωτοι της γεωγραφίας» του Τιμ Μάρσαλ είχαμε ασχοληθεί παλαιότερα –κυκλοφόρησε το 2015–, όμως τώρα έχουμε μια νέα έκδοση ενημερωμένη, που καλύπτει τις διεθνείς εξελίξεις των τελευταίων δέκα ετών.
Ο Μάρσαλ είναι διπλωματικός συντάκτης του Sky News, θεωρείται ειδήμων στις διεθνείς σχέσεις, ενώ έχει καλύψει διάφορα πολεμικά μέτωπα ως ανταποκριτής. Το «Αιχμάλωτοι της γεωγραφίας» σημείωσε μεγάλη εμπορική επιτυχία (τρία εκατομμύρια αντίτυπα), φέρει τον υπότιτλο «Ολα όσα θέλετε να ξέρετε για την παγκόσμια πολιτική σκηνή σε 15+ χάρτες», έχει μεταφραστεί στα ελληνικά από τον Σπυρίδωνα Κατσούλα (επ. καθηγητή Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγικής, Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδας) και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Τι κάνει εδώ ο Μάρσαλ; Βάζει κάτω και ανατέμνει τις σημερινές διεθνείς εξελίξεις σε γεωπολιτικό επίπεδο συνδυάζοντας στην προσέγγισή του πολιτική, οικονομία, Ιστορία, εθνογραφία, πολιτισμό και γεωγραφία, προκειμένου να κατανοήσουμε τι ακριβώς συμβαίνει σήμερα στον πλανήτη. Τουλάχιστον αυτό φιλοδοξεί να πετύχει.
Σήμερα, λοιπόν, κατά τον Μάρσαλ, «τα απολυταρχικά κράτη, με επικεφαλής την Κίνα, ενώνουν τις δυνάμεις τους για να ανατρέψουν την “καθεστηκυία τάξη”, η οποία οικοδομήθηκε από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο».
Η συνέχεια αμέσως μετά είναι κατά τι πιο ερεθιστική (και ανησυχαστική): «Οι Αμερικανοί προσκάλεσαν το Πεκίνο στο κλαμπ, βοήθησαν να γίνει η Κίνα ισχυρότερη και στη συνέχεια ανακάλυψαν ότι δεν ήταν διατεθειμένη να παίξει με τους κανόνες τους».
Η Δύση, ειδικά η Ευρώπη, έπεσε, κατά τον συγγραφέα, θύμα της αφέλειάς της. Πίστεψε ότι «η φιλελεύθερη δημοκρατία ήταν το μέλλον της Ευρώπης και ότι ο πόλεμος αποτελούσε έναν αναχρονισμό του 20ού αιώνα. Μέσα στην αφέλειά τους δεν έλαβαν υπόψη τι θα μπορούσε να συμβεί αν τα λογικά επιχειρήματα έρχονταν αντιμέτωπα με τον παραλογισμό της βίας, όπως αυτή ασκήθηκε κατά της Ουκρανίας».
Επ’ αυτού, ο Μάρσαλ θυμάται ένα –από τα πολλά στο βιβλίο– ανεκδοτολογικού τύπου μικρο-συμβάν (ως ανταποκριτής και ρεπόρτερ ο ίδιος κατέγραψε πολλά) το οποίο σήμερα όμως διαβάζουμε με άλλο μάτι: «Ο δαιμόνιος Σοβιετικός διπλωμάτης Γκεόργκι Αρμπάτοφ μας είχε προειδοποιήσει ήδη από το 1988», γράφει. «Ο Αρμπάτοφ, σύμβουλος του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, γνώριζε ότι η συγκολλητική ουσία που κρατούσε ενωμένες τις δυτικές δυνάμεις αποτελούνταν εν μέρει από τον συλλογικό φόνο για την ΕΣΣΔ. “Θα σας κάνουμε κάτι τρομερό”, έλεγε. “Θα σας στερήσουμε τον εχθρό σας”».
Αυτό που στερήθηκε η Ευρώπη από το 1989 και μετά φαίνεται να το έχει βρει για τα καλά σήμερα. Η συνέχεια αύριο.
