Σαν ένα παιχνίδι μνήμης, σκηνοθεσίας, αναβίωσης και αιφνιδιασμού, τα βίντεο με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης διοχετεύουν φανταστικές σκηνές από την Αθήνα του παρελθόντος. Το κοινό τους είμαστε όλοι εμείς, αποδέκτες μιας συρραφής και μιας επινόησης, με στόχο όμως να αγκιστρωθεί το βλέμμα μας, εσαεί διψασμένο για νέες εικόνες μέσα από τις θυρίδες του μισοφωτισμένου κόσμου ενός εγγύς παρελθόντος.
Το ζωντάνεμα των παλαιών φωτογραφιών και εν προκειμένω η αλληλουχία τους σε άλλοτε επιτυχημένα και άλλοτε σε όχι και τόσο επιτυχημένα βίντεο ορισμένων δευτερολέπτων, θυμίζουν τις πρώτες βωβές ταινίες του κινηματογράφου στα ηρωικά χρόνια πριν από το 1910. Και είναι μια οξύμωρη σύγκριση, καθώς τα επινοημένα βιντεάκια της εποχής μας υποτίθεται ότι κάνουν χρήση μιας νέας δυνατότητας με την επιδίωξη όμως μιας αλλοκαιρινής ατμόσφαιρας, μιας ηθελημένης αδεξιότητας, μιας αληθοφανούς απάτης.
Η αναβίωση της παλιάς Αθήνας μέσα από τα βίντεο της τεχνητής νοημοσύνης τείνει να ικανοποιήσει μια γενικευμένη περιέργεια.
Είναι κομμάτι μιας διεθνούς τάσης που έχει διαχυθεί. Οι στατικές, σχεδόν τελετουργικές, οικογενειακές φωτογραφίες της βικτωριανής και εδουαρδιανής εποχής, τα παγωμένα πορτρέτα και η στυλιζαρισμένη πόζα ενός κάποιου συμβολισμού ζωντανεύουν σαν ένα νέο παιχνίδι. Αγαπημένοι νεκροί μάς χαμογελούν, ζευγάρια αγκαλιάζονται και πάλι, παιδιά τρέχουν μαζί με τον αγαπημένο τους σκύλο… και μαζί τα πεζοδρόμια ενός πολύβουου Βερολίνου του 1908 ή ενός γεμάτου άμαξες, αυτοκίνητα και πλήθος Λονδίνου του 1912 γεμίζουν ήχους, μυρωδιές και ανθρώπινες φιγούρες που ζουν το μητροπολιτικό όνειρο της νεωτερικότητας.
Κατ’ αντιστοιχία η αναβίωση της παλιάς, λεγόμενης, Αθήνας μέσα από τα βίντεο της τεχνητής νοημοσύνης τείνει να ικανοποιήσει μια γενικευμένη περιέργεια για την καθημερινότητα του ’30, του ’50 ή του ’60. Το νωπό αστικό παρελθόν του 20ού αιώνα παραμένει για πολλούς, ιδίως του γεννημένους μετά το 1980, μυστηριώδες, εξωραϊσμένο ή απολύτως ασαφές. Αυτή η απόπειρα με τις ζωντανεμένες φωτογραφικές συνθέσεις αποσκοπεί σε αυτήν ακριβώς την επιθυμία. Δεν υπηρετεί την έρευνα ή την ιστορική γνώση, γι’ αυτό υπάρχει πλήθος αυθαιρεσιών και σφαλμάτων. Υπηρετεί μια φαντασίωση του κοινού.
Υλικό παρέχεται πλέον άφθονο από ομάδες φωτογραφικής αναπόλησης του χθες στα κοινωνικά δίκτυα. Η συρραφή είναι θέμα ταλέντου και γνώσης. Πολλά σημεία της Αθήνας, η Ομόνοια, η Κυψέλη, οι Αμπελόκηποι, η Πανεπιστημίου αποκτούν κτίρια που δεν υπήρξαν ποτέ στην Αθήνα, αλλά κατά προσέγγιση υπάρχει μια αληθοφανής βάση. Είναι ένα παιχνίδι αισθήσεων, που πηγάζει από μια ανάγκη διαστολής του χρόνου, αλλά και από μια υπαρκτή αίσθηση ανικανοποίητου που χαρακτηρίζει την εποχή μας. Αυτήν την περίοδο ασχολούμαστε με το ζωντάνεμα της παλιάς Αθήνας. Οπως και να είναι αυτό…
