Πριν από μερικές εβδομάδες μια παλιά αλυσίδα εστιατορίων στις ΗΠΑ αποφάσισε να αλλάξει λογότυπο και να ανακαινίσει ριζικά όλα τα καταστήματά της, για πρώτη φορά από τη δεκαετία του 1970. Τι το ήθελε; Η ανακοίνωση προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων. Τα ιστορικά εστιατόρια Cracker Barrel, βλέπετε, που είχαν ξεκινήσει από το Τενεσί και είχαν εξαπλωθεί σε πόλεις του αμερικανικού νότου και σε στάσεις των εθνικών οδών, ήταν εμποτισμένα με την αχλύ της “παραδοσιακής” Αμερικής. Οπότε όταν η εταιρεία, που είχε φτάσει να έχει 660 εστιατόρια ανά τη χώρα, παρουσίασε το νέο, πιο λιτό και μοντέρνο λογότυπο, ξέσπασε κατακραυγή. Και η κατακραυγή, φυσικά, ξέσπασε στο ίντερνετ και είχε έντονη ιδεολογική χροιά. Για να μην σας τα πολυλογώ, “woke”. Οι έξαλλοι σχολιαστές του ίντερνετ πίστευαν ότι η ανακαίνιση και η νέα εταιρική ταυτότητα του Cracker Barrel ήταν “woke ατζέντα”, μέρος όλης αυτής της λαίλαπας των δικαιωματιστών που θέλουν να αλλάξουν τις ζωές μας, να μας φέρουν μετανάστες στις γειτονιές μας και τρανς στις τουαλέτες μας. Τα συνήθη συμπτώματα της ακραίας πόλωσης της εποχής, τραβηγμένα από τα μαλλιά, πυροδοτημένα με την παραμικρή αφορμή.
Και τι μας νοιάζει, θα μου πείτε. Αυτή η ιστορία από μόνη της δεν είναι σημαντική -άλλωστε η όλη κατακραυγή κόπασε γρήγορα, όταν οι αλγόριθμοι έδωσαν στους σταυροφόρους του πληκτρολογίου άλλα πράγματα για να τους κάνουν έξαλλους (αν και οι οικονομικές συνέπειες στην εταιρεία, που αναγκάστηκε να πάρει πίσω την ανακαίνιση, ήταν αληθινές και μεγάλες). Υπάρχει όμως και μια άλλη πτυχή που την κάνει πιο ενδιαφέρουσα, και ενδεικτική ενός ακόμα σημαντικότερου φαινομένου. Η online κατακραυγή που πυροδοτήθηκε στο ίντερνετ από την αλλαγή του λογότυπου του Cracker Barrel, προκλήθηκε κυρίως από bots. Μια εταιρεία ανέλυσε 52.000 tweets που έγιναν μέσα στις πρώτες 24 ώρες από την ανακοίνωση της αλλαγής και διαπίστωσε ότι το 44,5% από αυτά προέρχονταν από ψεύτικους λογαριασμούς ανάρτησης αυτοματοποιημένου περιεχομένου. Η πυροδότηση και η ανακύκλωση της υστερίας ήταν σε μεγάλο βαθμό κατασκευασμένη από αυτό το δίκτυο των ψεύτικων λογαριασμών. Κάπου κάποιοι αποφάσισαν ότι αυτό είναι ένα ωραίο θέμα για να κάνουμε τον κόσμο έξαλλο, και άρχισαν να πλημμυρίζουν τα σόσιαλ μίντια με αυτοματοποιημένες αναρτήσεις “οργής”. Οι αλγόριθμοι τις έσπρωχναν μπροστά στα μάτια πολλών αληθινών χρηστών, που δεν ήθελαν και πολύ για να γίνουν κι αυτοί έξαλλοι, και η δουλίτσα έγινε.
Σας έχω ξαναγράψει την ιστορία με ένα Facebook group οπαδών της “Λευκής Ανωτερότητας” από το Τέξας, που διοργάνωσε μια διαδήλωση την ίδια ώρα και στο ίδιο σημείο με την διαδήλωση που διοργάνωνε ένα άλλο Facebook group αμερικανών μουσουλμάνων. Οι ταυτόχρονες διαδηλώσεις που, προφανώς, θα οδηγούσαν σε επεισόδια, αποφεύχθηκαν μετά από την επέμβαση των αρχών, αλλά το πιο ενδιαφέρον ήταν ότι μετά αποκαλύφθηκε ότι πίσω από τα δύο γκρουπ, που αριθμούσαν εκατοντάδες χιλιάδες παθιασμένα μέλη (που μισιούνταν μεταξύ τους), δεν βρίσκονταν τίποτε ρατσιστές και τζιχαντιστές αντίστοιχα, αλλά μία Ρωσική “βιοτεχνία bots” στην Αγία Πετρούπολη, που κάνει ακριβώς αυτή τη δουλειά: αναπτύσσει γιγάντιο όγκο ιντερνετικού περιερχομένου με αποκλειστικό στόχο να θρέψει τη διχόνοια στις δυτικές κοινωνίες. Είχαν φτάξει και τα δύο αντιμαχόμενα γκρουπ, και σκόπευαν να βάλουν τα ανυποψίαστα μέλη (που ήταν αληθινοί, έξαλλοι άνθρωποι), να πλακωθούν μεταξύ τους.
Και βέβαια, δεν είναι μόνο τα ρώσικα bots. Μεγάλο μέρος και της ανθρώπινης, αυθεντικής πόλωσης και του μίσους που ξεχύνουν οι αλγόριθμοι στα μάτια μας κάθε ημέρα προέρχεται από πηγές που δεν φαντάζεται κανείς, από μέρη που εκ των υστέρων μοιάζουν παράλογα.
Μετά τη σοκαριστική δολοφονία τριών κοριτσιών στο Σάουθπορτ της Βρετανίας το 2024 εμφανίστηκε ένα γκρουπ στο Telegram με τ’ όνομα “Southport Wake Up” και άρχισε να διασπείρει φήμες για τον “παράνομο μετανάστη” δολοφόνο και προτροπές για βία και πογκρόμ εναντίον όλων των μεταναστών. Ο δολοφόνος αποδείχτηκε ότι ήταν ένας 17χρονος γεννημένος στην Ουαλία, αλλά δεν είχε σημασία: νεαροί άνδρες βγήκαν παγανιά σε πολλές βρετανικές πόλεις και τα έκαναν λίμπα, ψάχνοντας καφετιούς ανθρώπους για να τρομοκρατήσουν. Ποιος βρισκόταν πίσω από το γκρουπ στο Telegram, που έσπρωξε τόσους νεαρούς ακροδεξιούς Βρετανούς στους δρόμους; Ένας 20χρονος μαύρος Φινλανδός νεοναζί.
Ο λογαριασμός “Inevitable West” στο Twitter έχει για avatar μια μορφή ενός αγάλματος που μοιάζει αρχαιοελληνικό (καταφανώς φτιαγμένο με ΑΙ) με φόντο την αμερικανική και τη βρετανική σημαία, και το bio γράφει: “Υπερασπιστής των δυτικών αξιών. Υποστηρικτής της κλήρονομιάς, της ισχύος και της ενότητας. Ακολουθήστε με για να στηρίξουμε τις αξίες της Δύσης. Ο Ιησούς Χριστός είναι ο βασιλεύς”. Το περιεχόμενο είναι χριστιανο-εθνικιστικό, κατά των μεταναστών, κάθε είδους μειονοτήτων και, φυσικά, της “woke ατζέντας”. Και ποιος είναι ο δημιουργός αυτής της ανεξάντλητης και πολύ επιδραστικής πηγής πληροφόρησης; Ένας κύριος ονόματι Σαουράμπ Τσαντρακάρ, Ινδός πολίτης, κάτοικος Ντουμπάι, ο οποίος πρόσφατα συνελήφθη για απάτες με κρυπτονομίσματα και ιστοσελίδες στοιχημάτων.
Βρίσκω πολύ ενδιαφέρον το ότι, όταν τέτοια πράγματα έρχονται στην επιφάνεια κανένας δεν αλλάζει γνώμη, κανένας δεν γίνεται πιο επιφυλακτικός και υποψιασμένος, κανένας δεν σταματάει να σκρολάρει. Ελάχιστοι συνειδητοποιούν και χωνεύουν το ότι οι ψηφιακές πλατφόρμες, όλη αυτή η μηχανή παραγωγής μίσους και διχόνοιας, όλο το οικοσύστημα του διχασμού και της εξαλλοσύνης, είναι σε μεγάλο βαθμό ένα κενό, ψεύτικο πράγμα. Μια περφόρμανς, μια απάτη. Σχεδιασμένη να μας χωρίσει σε ομάδες για να τσακωνόμαστε για ανούσια, ασήμαντα ή ανύπαρκτα πράγματα.
