Η έννοια του εθνικού συμφέροντος είναι ιδιαίτερα ρευστή και την επικαλούνται άπαντες. Ο διεθνισμός είναι πολύ πιο σαφής, με ακόμη πιο σαφή τα ιστορικά του συνδηλούμενα. Ξεκίνησε ως προλεταριακός διεθνισμός και στην πορεία απέβαλε το «προλεταριακός» κι έτσι έγινε πιο ευρύχωρος. Η πτώση των κομμουνιστικών καθεστώτων απέβη καταλυτική στην αναδιαμόρφωση του όρου, ο οποίος αρχικά ήταν ταυτισμένος με την υπεράσπιση των συμφερόντων της Σοβιετικής Ενωσης και έτσι πήγε μέχρι και το 1991. Σήμερα χωρούν και οι αντίφα και οι μετανάστες και ο κάθε ένας που θεωρείται αδικημένος και κατατρεγμένος.
Ο διεθνισμός πώς και σε ποια πεδία συγκρούεται με το εθνικό συμφέρον; Υπάρχει περίπτωση κάπου αυτές οι δύο έννοιες να ταυτίζονται; Προφανώς όχι. Ο διεθνισμός ξεπερνάει τα σύνορα που τα θεωρεί τεχνητές κατασκευές, τη στιγμή που η υπεράσπιση των συνόρων αποτελεί μία από τις θεμελιώδεις σταθερές του εθνικού συμφέροντος. Συνεπώς, αφετηριακά, διεθνισμός και εθνικό συμφέρον κινούνται σε διαφορετικά επίπεδα που υπό προϋποθέσεις μπορεί να συγκρουστούν.
Επειδή ένα κείμενο για να γίνεται κατανοητό θα πρέπει να είναι συγκεκριμένο, θέτω το ερώτημα. Αν το άνοιγμα των συνόρων προκαλεί προβλήματα σε ένα κράτος, ποιο είναι το προέχον; Η υπεράσπιση των αφηρημένων αξιών ή η υπεράσπιση της ασφάλειας και του τρόπου ζωής των πολιτών; Και από την άλλη πλευρά, αν το εθνικό συμφέρον επιτάσσει συνεργασία ή και συμμαχία με κράτος που καταπατεί τα ανθρώπινα δικαιώματα, τι ιεραρχούμε πρώτο;
Ο διεθνισμός ξεπερνάει τα σύνορα που τα θεωρεί τεχνητές κατασκευές, τη στιγμή που η υπεράσπισή τους αποτελεί θεμελιώδη σταθερά του εθνικού συμφέροντος.
Τα ερωτήματα αυτά τα αντιμετωπίζουμε με τη μια ή την άλλη μορφή, σχεδόν καθημερινά, και εδώ επάνω διεξάγεται μια ιδεολογική πάλη. Τα στρατόπεδα μάλλον είναι διαμορφωμένα και οι απαντήσεις έτοιμες, καθώς και οι δύο πλευρές έχουν τα επιχειρήματά τους.
Παλαιότερα η κατάσταση ήταν πιο ξεκάθαρη. Ο προλεταριακός διεθνισμός είχε συγκεκριμένο περιεχόμενο και αποτελούσε μέρος της ταυτότητας της ορθόδοξης Αριστεράς σε όλον τον πλανήτη.
Συγχρόνως τροφοδοτούσε με επιχειρήματα την απέναντι πλευρά. Σήμερα, αρκετές φορές η έννοια του διεθνισμού διαπλέκεται με την έννοια του ανθρωπισμού επιτείνοντας τα διλήμματα και τις διακυβεύσεις, κλονίζοντας βεβαιότητες και δημιουργώντας ρηγματώσεις σε παραδοσιακές αντιλήψεις και συμπεριφορές.
