Είναι άγνωστο πόσες οικιστικές παρανομίες «τακτοποιήθηκαν» στις δύο μεγάλες και τρεις μικρότερες υποθέσεις δωροληψίας υπαλλήλων της πολεοδομίας, που συγκλόνισαν την ελληνική κοινωνία τα τελευταία 15 χρόνια, από τη στιγμή δηλαδή που οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) πέρασαν στην Τοπική Αυτοδιοίκηση με τον «Καλλικράτη» (ν. 3852/2010).
Δεν νομίζουμε να είναι περισσότερες από τα κρούσματα διαφθοράς που συνεχώς αποκαλύπτονται για την ελεγχόμενη από το κεντρικό κράτος Ελληνική Αστυνομία, σε υποθέσεις που δεν έχουν να κάνουν με ημιυπαίθριους χώρους ή παράνομα κτίσματα, αλλά με ανθρώπινες ζωές. Σίγουρα όμως είναι λιγότερες από τις παράνομες επιδοτήσεις που μοίραζε ο ελεγχόμενος από το κεντρικό κράτος ΟΠΕΚΕΠΕ.
Οι πολίτες, πάντως, λένε «κολιός με κολιό…». Το 74,7% θεωρεί ότι υπάρχει μεγάλη διαφθορά στους δήμους και το 75,1% στο Δημόσιο (Εθνική Αρχή Διαφάνειας, Σεπτέμβριος 2022). Συνεπώς, πόθεν η αισιοδοξία του Κυριάκου Μητσοτάκη και γιατί τόσες μεγαλοστομίες στη ΔΕΘ ότι «με μοχλούς πολεοδομίες που, από –δυστυχώς– αρκετές φορές, εστίες εξυπηρετήσεων ή ακόμη και διαφθοράς, θα υπηρετούν την αληθινή τους αποστολή. Γι’ αυτό έχουμε πάρει τη δραστική απόφαση οι πολεοδομίες, ως προς το κομμάτι έκδοσης και ελέγχου των οικοδομικών αδειών, να φύγουν από τους δήμους και να ενταχθούν οργανικά στην “Κτηματολόγιο Α.Ε.”» (6.9.2025).
Η μεταφορά αρμοδιοτήτων σε μικρότερα σχήματα δεν παράγει «αγίους», αλλά έχει τα πλεονεκτήματα της ορατότητας και της εγγύτητας των συναλλασσομένων.
Αραγε, δεν γνωρίζει ο πρωθυπουργός πόσες υποθέσεις διαφθοράς υπήρχαν στις πολεοδομίες πριν από τον «Καλλικράτη»; Ξέχασε ότι το 2003 αυτοκτόνησε η διευθύντρια πολεοδομίας Ανατολικής Αττικής, επειδή το όνομά της αναμείχθηκε σε υποθέσεις (μη) κατεδαφίσεων; Να σημειώσουμε ότι το οικιστικό χάλι μέσα στο οποίο ζούμε δεν φτιάχτηκε από το 2010 και μετά. Είναι προϊόν των πολεοδομιών του κεντρικού κράτους και του τεχνικού κόσμου της χώρας. Οι κυβερνήσεις, και ουχί οι δήμοι, εξέδιδαν διαρκώς διατάγματα αναστολής κατεδαφίσεων, αυτές νομιμοποιούσαν κάθε λίγο και λιγάκι τα αυθαίρετα. Αλήθεια: Τι απέγινε με εκείνη την κατεδάφιση των δύο ορόφων του ξενοδοχείου στου Μακρυγιάννη που δεσπόζει στην περιοχή της Ακρόπολης; Η τελεσίδικη απόφαση του ΣτΕ εκδόθηκε το 2019 και φτάσαμε στο 2025, η δε άδεια για την ανέγερση των επιπλέον ορόφων δόθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων του κεντρικού κράτους.
Η αποκέντρωση δεν λύνει όλα τα προβλήματα και οι δήμοι δεν έχουν ανοσία στη διαφθορά, που μαστίζει το κεντρικό κράτος. Αλλάζοντας τη διοικητική δομή δεν εξαλείφονται αυτομάτως νοοτροπίες και παθογένειες του αρχικού μηχανισμού, αλλά αντιγράφονται, κι αυτό είναι πολύ λογικό. Ετσι έμαθαν να δουλεύουν οι άνθρωποι και χρειάζεται χρόνος για να λειτουργήσουν αλλιώς. Η μεταφορά όμως αρμοδιοτήτων σε μικρότερα σχήματα δεν παράγει «αγίους», αλλά έχει (τουλάχιστον) δυόμισι πλεονεκτήματα. Το πρώτο είναι η ορατότητα. Σε μικρότερους μηχανισμούς με συγκεκριμένες αρμοδιότητες το χαλασμένο γρανάζι ξεχωρίζει πιο εύκολα, σε αντίθεση με τον γιγαντιαίο μηχανισμό του κεντρικού κράτους που ασχολείται με όλα. Αν χρηματίζεται ο δήμαρχος μιας πόλης, το βλέπουν όλοι. Αν χρηματίζεται ένας υπουργός, πρέπει να κάνει δεξίωση στο Παρίσι ή/και να αγοράσει σπίτι στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου για να υποπτευθούμε ότι κάτι τρέχει. Το δεύτερο είναι η εγγύτητα των συναλλασσομένων. Πιο εύκολα χρηματίζεται ένας χειρουργός στο Ιπποκράτειο της Αθήνας από έναν γιατρό σε περιφερειακό νοσοκομείο. Οι προσωπικές σχέσεις παράγουν ντροπή και το κουτσομπολιό στο καφενείο –«ο τάδε (που είναι γνωστός σε όλους) μου ζήτησε ένα χιλιάρικο για να με χειρουργήσει· δεν ντρέπεται καθόλου;»– είναι ένας επιπλέον ανασταλτικός παράγων.
Το μισό πλεονέκτημα είναι ότι όταν θα σκάσει το σκάνδαλο της «Κτηματολόγιο Α.Ε.», θα γλιτώσουμε τους κλαυθμυρισμούς ενός μελλοντικού πρωθυπουργού για τις «διαχρονικές παθογένειες του κράτους».
