Κάθε τόσο αποκαλύπτεται στη χώρα μας μια μεγάλη υπόθεση διαφθοράς. Παρότι αυτό δίνει την ευκαιρία στην εκάστοτε αντιπολίτευση να ασκήσει δριμεία κριτική στην κυβέρνηση, οι έχοντες επαρκή μνήμη γνωρίζουν ότι δεν υπήρξε έως τώρα πολιτική παράταξη χωρίς στελέχη που δεν αντιστάθηκαν στους πειρασμούς. Και τα πράγματα είναι πολύ χειρότερα απ’ όσο φαίνονται, αφού είναι λογικό να υποθέσουμε ότι για κάθε υπόθεση που αποκαλύπτεται, πολλαπλάσιες δεν βγαίνουν ποτέ στο φως του ήλιου.
Τι φταίει; Και το πιο σημαντικό, μπορεί να αλλάξει αυτή η κατάσταση ή θα αποδεχθούμε πως «αυτή είναι η Ελλάδα»;
Από τη θέσπιση της δημοκρατίας στη χώρα μας μέχρι και σήμερα, τις πολλές ψήφους δεν τις φέρνουν οι ιδεολογίες και τα προγράμματα, αλλά οι τοπικοί πολιτικοί παράγοντες. Ολα τα κόμματα εξουσίας εξαρτώνται από αυτούς, γιατί τους έχουν ανάγκη. Εντάσσουν και διατηρούν έτσι στο κόμμα στελέχη τα οποία δεν έχουν ως βασικό προσόν την αγάπη για την πατρίδα, την επιστημονική κατάρτιση, το ηθικό ανάστημα και τις διοικητικές ικανότητες, αλλά τον τρόπο να προσελκύουν ψηφοφόρους. Σε αυτούς τους παράγοντες το κόμμα χρωστάει χάρη, την οποία θα ξεπληρώσει όταν με το καλό αναλάβει τη διοίκηση της χώρας, αναθέτοντάς τους θέσεις ευθύνης. Κανένας πολιτικός αρχηγός δεν είναι ευτυχισμένος με τις επιλογές που αναγκάζεται να κάνει, αλλά δεν έχει άλλη λύση.
Το ταγκό και η διαπλοκή χρειάζονται δύο. Ευθύνη έχουμε και εμείς, οι εκτός πολιτικής. Οι επιχειρηματίες για τη μεγάλη διαφθορά και οι πολίτες για τη μικρή, την καθημερινή. Υποκύπτουμε και εμείς στον πειρασμό να εκμεταλλευθούμε τις ευκαιρίες που δίνει το σύστημα. Γιατί, κακά τα ψέματα, ο βρώμικος δρόμος μοιάζει συντομότερος και φθηνότερος από τον καθαρό. Εχει φροντίσει το σύστημα άλλωστε να δυσκολέψει τη νόμιμη οδό.
Μοιάζει. Αλλά δεν είναι. Γιατί τελικά φτιάξαμε μια χώρα με απίστευτα περίπλοκη και αντιφατική νομοθεσία, με φαύλο σύστημα δημόσιας διοίκησης, με πολλούς επιχειρηματίες που βασίζονται σε αδιαφανείς συναλλαγές για να πάρουν δουλειές με σημαντικό κέρδος (και αντίστοιχο υπερτίμημα), και, το χειρότερο, με μια νοοτροπία ότι όλα αυτά είναι αναπόφευκτα. Ψηφίζουμε διεφθαρμένους πολιτικούς γιατί θεωρούμε ότι όλοι έτσι είναι. Ανεχόμαστε διεφθαρμένους φίλους, γιατί «δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς». Βλέπουμε γύρω μας τη διαφθορά, γινόμαστε μέρος της και σηκώνουμε απλώς αδιάφορα τους ώμους. Και τελικά φτιάχνουμε ένα δυσλειτουργικό και πανάκριβο μοντέλο λειτουργίας της κοινωνίας, γιατί η διαφθορά κοστίζει και το κόστος το πληρώνει τελικά ο πολίτης.
Ευθύνη έχουμε και εμείς, οι εκτός πολιτικής. Οι επιχειρηματίες για τη μεγάλη διαφθορά και οι πολίτες για τη μικρή, την καθημερινή. Υποκύπτουμε και εμείς στον πειρασμό να εκμεταλλευθούμε τις ευκαιρίες που δίνει το σύστημα.
Αλλάζει η Ελλάδα; Αν το πιστέψουμε, αλλάζει. Αλλά θα ξεκινήσουμε από εμάς τους ίδιους. Γιατί γίνεται κι αλλιώς. Ναι, μια επιχείρηση μπορεί να προκόψει με νόμιμο τρόπο. Θα ταλαιπωρηθεί, θα καθυστερήσει, θα τιμωρηθεί, θα εκβιασθεί, θα χάσει ευκαιρίες, θα αδικηθεί. Αλλά μπορεί να επιβιώσει και να προχωρήσει. Το ίδιο ισχύει και για κάθε πολίτη. Και αν έτσι δράσουμε πολλοί, αν επιτέλους αυτός ο ηθικός κώδικας υιοθετηθεί από την πλειοψηφία, τότε οι πράξεις διαφθοράς θα σταματήσουν να είναι η ενοχλητική καθημερινότητά μας, θα γίνουν κάτι ξένο, μη αποδεκτό.
Και τότε θα αρχίσουμε να επιλέγουμε τους πολιτικούς μας εκπροσώπους με βάση τις αρχές τους και την ταύτισή τους με τις δικές μας και όχι με βάση όσα μας τάζουν. Και τότε θα επιτρέψουμε στα πιο υγιή στοιχεία να αναδειχθούν και η πολιτική θα προσελκύσει και άλλους άξιους ανθρώπους.
Και θα μπορούμε ξανά να είμαστε περήφανοι για την Ελλάδα.
*Ο κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης είναι επιχειρηματίας, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Metro AEBE.
