Είναι σαν να ξαναπιάνουμε το ίδιο μπερδεμένο νήμα από την αρχή. Μεταφορά Πολεοδομιών από τους δήμους στο Κτηματολόγιο, όπως προ 14ετίας από τις νομαρχίες στους δήμους «για να τελειώνει», όπως ειπώθηκε και τότε, «το καρκίνωμα των πολεοδομιών». Διαφορετικές οι αλλοτινές από τις τωρινές συνθήκες και διαδικασίες, όπως η αυτόματη έκδοση της συντριπτικής πλειονότητας των οικοδομικών αδειών. Ομως ίδιος ο λάκκος της συναλλαγής και των παράνομων διευκολύνσεων. Το άτακτο εγχείρημα δεν κληροδότησε σοβαρή θεραπεία.
Το νέο σχέδιο υπόσχεται συγκέντρωση δόμησης κάτω από κοινή στέγη, ενιαίο ψηφιακό περιβάλλον, ενιαία εποπτεία. Αρκούν για να σκοτώσουν το ανίατο σαράκι; Προβάλλονται όλα τα πολυαναμενόμενα ή και νέα εργαλεία. Ολοκλήρωση της κτηματογράφησης (σήμερα στο 70%), ψηφιακό κτηματολόγιο, ολοκλήρωση δασικών χαρτών, ενιαίος ψηφιακός χάρτης, νέος κώδικας πολεοδομίας και χωροταξίας, ψηφιοποίηση πολεοδομικών αρχείων, ψηφιακή τράπεζα γης, μητρώο ελεγκτών δόμησης… Ωστόσο, είναι αμφίβολο αν θα αποκλιμακώσουν την αντίδραση των δήμων, που κατηγορούν την κυβέρνηση ότι, με πρόσχημα τη διαφθορά, τους «αφαιρούν το εργαλείο με το οποίο τους σταματήσαμε πριν από ένα χρόνο, όταν πήγαν να τσιμεντάρουν οριζοντίως τις πόλεις της χώρας». Και έχουν να αναμετρηθούν με μια ακανθώδη πραγματικότητα, ογκόλιθους ελλείψεων και στρεβλών πρακτικών. Μόνο σε 179 από τους 325 δήμους λειτουργεί υπηρεσία δόμησης, με το μισό από το αναγκαίο προσωπικό, με συνέπεια τις καθυστερήσεις ακόμη και για την έκδοση ηλεκτρονικών αδειών. Πολυνομία, που φέρνει διαφορετικές αποφάσεις για ομοειδείς υποθέσεις ακόμη και από την ίδια υπηρεσία. Γραφειοκρατία, που μακραίνει το κομπολόι των προβαλλόμενων εμποδίων από τα εσκεμμένως δυσκίνητα κομμάτια της μηχανής. Ολοκληρωτική απουσία δειγματοληπτικών ελέγχων στο 10% των τακτοποιημένων αυθαιρέτων και στο 30% των αδειών που εκδόθηκαν μέσω του e-adeies, με πιθανή συνέπεια την ανάδυση μιας νέας γενιάς αυθαιρέτων. Αμείωτη πίεση από ομάδες συμφερόντων για εξυπηρετήσεις λόγω της υψηλής έντασης των τουριστικών επενδύσεων.
Δεν αρκεί ένα φιλόδοξο σχέδιο επανεκκίνησης. Χρειάζεται ό,τι κοινότοπο δεν εφαρμόζεται στις «μάχες» με το βαθύ κράτος· πολιτική βούληση, επιλογές με αξιοκρατικά κριτήρια, διοικητική επάρκεια, κωδικοποίηση των νόμων και τήρησή τους, αξιολόγηση υπηρεσιών και υπαλλήλων, θετικά παραδείγματα. Ο φόβος του πολιτικού κόστους και οι δεσμεύσεις δεν ξεριζώνουν νοοτροπίες.
