Μια πρόσφατη αναφορά σε αυτήν εδώ την εφημερίδα για το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών ήταν αναμενόμενο να προκαλέσει αναμνήσεις και σχόλια, καθώς η κατεδάφισή του το 1940 αποτελεί έκτοτε θέμα συζήτησης. Βρισκόταν στην πλατεία Κοτζιά και το κενό που δημιούργησε η απώλειά του γέννησε τον μεγάλο δημόσιο χώρο που βλέπουμε σήμερα.
Η φαντασίωση ή η επιθυμία τής εκ νέου ανέγερσής του στο ίδιο σημείο έχει πάντα ρομαντικούς υποστηρικτές, αν και σε μια άλλη χώρα πιθανώς να είχε βρει οικονομική υποστήριξη ένα τέτοιο σχέδιο.
Ο Γιάννης Τσαρούχης, γεννημένος σε νεοκλασικό σπίτι του Πειραιά, είχε αυτή τη βαθύτατη, κυτταρική, σχέση με την αστική κληρονομιά. Η δική του προσέγγιση στον νεοκλασικισμό είναι μοναδική, πηγαίνει στο ριζικό σύστημα της πανσπερμίας των νεοκλασικών σπιτιών, εξηγεί την πάνδημη αποδοχή τους και τις ποικίλες εκδοχές τους σε όλο το φάσμα της αστικής και λαϊκής αρχιτεκτονικής.
Η ιστορία που λέει ότι ο Τσαρούχης θα ζωγράφιζε το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών, αν αυτό ξαναχτιζόταν, έρχεται από τη δεκαετία του ’70, τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης. Μας τη διηγείται ο συλλέκτης και φιλότεχνος Δημήτρης Τσίτουρας, που ως δικηγόρος και φίλος συνόδευε τότε τον Τσαρούχη σε πολλές από τις διαδρομές του.
Ο Τσαρούχης είχε ζητήσει να δει τότε τον Γεώργιο Πλυτά όταν ήταν υπουργός Πολιτισμού (1977-78) στην κυβέρνηση Καραμανλή. Του είχε πει, διηγείται ο Δημήτρης Τσίτουρας, ότι αν το κράτος ξανάχτιζε το Δημοτικό Θέατρο Αθηνών στην ίδια θέση, προσφερόταν ο ίδιος μαζί με τους συνεργάτες του να ζωγραφίσουν όλα τα εσωτερικά του θεάτρου.
Οπως εξυπακούεται, η πρόταση έπεσε στο κενό. Αλλωστε, πέραν του οικονομικού σκέλους που ήταν δυσθεώρητο σε μια εποχή που η Ελλάδα δεν ήταν ακόμη μέλος της τότε ΕΟΚ, μια τέτοια σκέψη ήταν εκτός τόπου και χρόνου. Η συζήτηση για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς είχε αρχίσει έντονα από το 1974, αλλά χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να γίνουν κάποιες αξίες κοινώς αποδεκτές. Αλλωστε, ο Γεώργιος Πλυτάς, γιος του Αμβροσίου Πλυτά, που επί δημαρχίας του γκρεμίστηκε το Θέατρο, διετέλεσε μετά υπουργός Χωροταξίας και Περιβάλλοντος (1980-81) και είχε εκφράσει τη δυσφορία του με τη «μόδα» των διατηρητέων και των παραδοσιακών οικισμών.
Αλλά για σκεφτείτε… Ενα Δημοτικό Θέατρο Αθηνών ζωγραφισμένο από τον Τσαρούχη. Ας θυμηθούμε και την ύστατη χειρονομία του στο Ρεξ.
