Ζούμε στην εποχή των πολλαπλών και απροσδόκητων κρίσεων. Από την οικονομική κρίση και τις μακροχρόνιες συνέπειές της μέχρι την πανδημία, από την κλιματική αλλαγή μέχρι τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις και τις πολεμικές συγκρούσεις στη γειτονιά μας, το αίσθημα της διακινδύνευσης και της επισφάλειας εντείνεται διαρκώς. Ταυτόχρονα, η προστασία και η ασφάλεια στους ταραγμένους καιρούς μας γίνεται ένα από τα πιο πολύτιμα αγαθά. Τόσο για τους πολίτες, που επιζητούν ένα σταθερό έδαφος για να στηρίξουν τη ζωή τους, όσο και για τη δημοκρατική πολιτεία, που είναι ισχυρή όταν επικρατεί η προσδοκία και όχι ο φόβος.
Για δεκαετίες κυριάρχησαν στις δυτικές δημοκρατίες απόψεις για την αντιμετώπιση του εγκλήματος που οδήγησαν αφενός μεν στην ατιμωρησία, αφετέρου δε στη διαμόρφωση αισθήματος αγανάκτησης στους πολίτες που υφίσταντο την αυθαιρεσία. Παρά τις πιέσεις που ασκούσε στην κοινωνία το έγκλημα, οι κυβερνήσεις λάμβαναν ημίμετρα. Αποτέλεσμα να κυριαρχούν ο φόβος και η ανασφάλεια σε πόλεις και συνοικίες, και ταυτόχρονα κοινωνικές ομάδες και εγκληματικές οργανώσεις να ασκούνται και να ασχολούνται αποκλειστικά με την εγκληματική δραστηριότητα ως επάγγελμα.
Ομως δουλειά όσων ασχολούμαστε με την πολιτική δεν είναι ο σχολιασμός, είναι η πράξη. Πολύ περισσότερο από μια νευραλγική θέση, όπως το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, που έχει έντονα επιχειρησιακό χαρακτήρα.
Επί του πεδίου λοιπόν έχουν γίνει στρατηγικές επιλογές που συνιστούν αλλαγή παραδείγματος, και είναι: η αυστηροποίηση των διατάξεων του ποινικού κώδικα για τα εγκλήματα κατά ζωής και ιδιοκτησίας, καθώς και η αντιμετώπιση των υποτρόπων εγκληματιών, οι οποίοι πολλές φορές με πέντε ή έξι κακουργήματα κυκλοφορούσαν ελεύθεροι παίρνοντας συνεχώς υφ’ όρον απολύσεις ή ήταν προσωρινά ελεύθεροι σε κακουργηματικές υποδικίες.
Από μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε τμήματα της Αττικής διαπιστώθηκε ότι έδιναν το «παρών» κάθε μήνα υπόδικοι και κατάδικοι που ήταν πολλαπλώς υπότροποι και συνέχιζαν βεβαίως την εγκληματική τους δραστηριότητα. Σε μια πρόσφατη επιχείρηση στις Αχαρνές συνελήφθησαν δεκαεπτά άτομα για διακίνηση ποσοτήτων ναρκωτικών, εκ των οποίων όλοι ήταν προσωρινά ελεύθεροι με όρους. Με τη νέα διάταξη προφυλακίστηκαν οι έντεκα.
Ταυτόχρονα, στον τομέα της δίωξης χαρτογραφούνται και αναλύονται τα περιστατικά για εγκλήματα κατά της ιδιοκτησίας ανά περιοχή, και με την ενίσχυση των κατά τόπους τμημάτων δίωξης και εξιχνίασης εγκλημάτων ξεκίνησε η εξάρθρωση και σύλληψη ομάδων που συστηματικά παραβιάζουν κυρίως κατοικίες με τη μέθοδο της διάρρηξης.
Με επαγγελματισμό και αφοσίωση οι κατά τόπους αρμόδιοι αστυνομικοί εξιχνιάζουν τα περιστατικά με συλλήψεις και παραπομπή στη Δικαιοσύνη. Δεν θα αναφερθώ στο σπουδαίο έργο της κοινωνικής αστυνόμευσης που πραγματοποιεί η Αστυνομία, όπως οι χιλιάδες συλλήψεις ετησίως για ενδοοικογενειακή βία, η διαχείριση της βίας κατά των ανηλίκων, η απόδοση των υπηρεσιών της Τροχαίας, καθώς και η αντιμετώπιση της αθλητικής βίας. Θα το κάνω σε πρώτη ευκαιρία. Θα μείνω στην εγκληματικότητα που δοκιμάζει και φοβίζει τους πολίτες.
Η δεύτερη στρατηγική επιλογή που συνιστά επίσης αλλαγή παραδείγματος αποτελεί το σχέδιο καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος. Η δράση των εγκληματικών οργανώσεων με τις μαφιόζικες μεθόδους των εκβιασμών, του λαθρεμπορίου, της διακίνησης γυναικών, των μεγάλων ποσοτήτων ναρκωτικών και όπλων, των δολοφονιών συνταράσσει το δημόσιο αίσθημα και προκαλεί απορία στους πολίτες η ποικίλη δράση τους.
Η απάντηση δόθηκε με την ίδρυση και λειτουργία της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος, του ελληνικού FBI όπως καθιερώθηκε. Με νομοθετικές προβλέψεις στον ιδρυτικό της νόμο που κατοχυρώνουν την αποτελεσματικότητα σε συνδυασμό με τις δημοκρατικές εγγυήσεις και κυρίως με τον τρόπο οργάνωσής της και τα αυστηρά κριτήρια επιλογής του προσωπικού δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για αποφασιστικά πλήγματα εναντίον των κάθε είδους μαφιόζων που θεωρούν τους εαυτούς τους άτρωτους.
Σημαντική καινοτομία αποτελεί η χρήση των νέων τεχνολογιών στην ανάλυση των εγκληματικών ομάδων αλλά και στην επεξεργασία των οικονομικών τους ώστε να δέχονται και αποφασιστικά οικονομικά πλήγματα.
Είναι άχαρο να επικαλείται κανείς αριθμούς, ωστόσο τα στοιχεία έχουν την αλήθεια τους. Ας επιτραπεί να παραθέσω εδώ ορισμένα μόνο, που τεκμηριώνουν με σαφήνεια το έργο που γίνεται. Ετσι, λοιπόν, κατά τους δέκα πρώτους μήνες λειτουργίας της ΔΑΟΕ αποδομήθηκαν 111 εγκληματικές οργανώσεις, αποδόθηκαν κατηγορίες σε 2.020 δράστες, οδηγήθηκαν στη Δικαιοσύνη οι 1.414, εκ των οποίων οι 509 προφυλακίστηκαν, ενώ οι υπόλοιποι είναι προσωρινά ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους. Κατασχέθηκαν επίσης πάνω από 5 εκατ. ευρώ, εκατοντάδες οχήματα, κοσμήματα κ.λπ.
Τα στοιχεία αυτά δείχνουν τα αποφασιστικά πλήγματα που καταφέρνει το προσωπικό της ΕΛ.ΑΣ. με αυταπάρνηση και γενναιότητα εναντίον σκληρών και δολοφονικών εγκληματικών ομάδων. Και αυτή η επιχείρηση δεν είναι business as usual. Εντάσσεται σε μια προσπάθεια να καλλιεργήσουμε μια νέα φιλοσοφία στο πεδίο της προστασίας του πολίτη. Θα την αποκαλούσα αλλαγή παραδείγματος. Η ασφάλεια είναι δικό μας καθήκον αλλά και κοινή υπόθεση μαζί με την κοινωνία και τους πολίτες.
*Ο κ. Μιχάλης Χρυσοχοΐδης είναι υπουργός Προστασίας του Πολίτη.
