Πίσω από την πολιτική βία βρίσκεται η ρητορική μίσους. Αυτή η ρητορική δεν προέρχεται μόνο από τα δεξιά, αλλά και από τα αριστερά άκρα του πολιτικού φάσματος. Τα άκρα αποτελούν εκείνοι που απορρίπτουν τα κεκτημένα της φιλελεύθερης δημοκρατίας και έχουν απενοχοποιήσει τη βία, απανθρωποποιώντας τους αντιπάλους τους. Στην περίπτωση των ΗΠΑ τα άκρα αποτελούνται από μεγάλο μέρος του ρεπουμπλικανικού κόμματος, αλλά και από ένα μέρος (σχετικώς μικρό) της Αριστεράς – όμως περισσότερο επικίνδυνη είναι η Ακροδεξιά, διότι αυτή κυβερνά. Η φρικτή δολοφονία του τραμπικού ακτιβιστή οφείλεται στην πόλωση μεταξύ των δύο άκρων και εξυπηρετεί αδίστακτους πολιτικούς όπως ο Τραμπ, ο οποίος καλλιεργεί κλίμα ανταπόδοσης, καθώς απέδωσε τον φόνο στη ρητορική των αντιπάλων που δαιμονοποιούν εκείνους με τους οποίους διαφωνούν – μια βαθιά υποκριτική δήλωση, καθώς προέρχεται από κάποιον που συστηματικά στιγματίζει τους πολιτικούς του αντιπάλους. Η επιλεκτική ευαισθησία φανερώνει μια κυνική προσπάθεια εκμετάλλευσης της πόλωσης: από τη μια, παρουσιάζεται ως θύμα «αριστερής τρομοκρατίας» όλος ο συντηρητικός χώρος κι από την άλλη αποσιωπάται η τρομοκρατία της άκρας Δεξιάς.
Πρέπει όμως να είμαστε ακριβοδίκαιοι: το φαινόμενο δεν έχει μόνο έναν υπεύθυνο. Η πολιτική βία τροφοδοτείται και από ακραία στοιχεία της άλλης πλευράς. Ακόμη και τώρα υπήρξαν μεμονωμένες φωνές που αντέδρασαν με ικανοποίηση. Αυτή η στάση είναι επικίνδυνη και ανήθικη: όσο αποκρουστικές κι αν ήταν οι ιδέες του Τσάρλι Κερκ (ο οποίος έχτισε καριέρα προωθώντας ρατσιστικές, ομοφοβικές, σεξιστικές, αντισημιτικές και αντιεπιστημονικές ιδέες), η δολοφονία του παραμένει ένα ασυγχώρητο έγκλημα. Ερευνες στις ΗΠΑ δείχνουν μεγάλη αύξηση της ανοχής προς τη βία σε όλο το πολιτικό φάσμα, ακόμη και ανάμεσα στους φιλελεύθερους Δημοκρατικούς. Οταν μια κοινωνία αρχίζει να αποδέχεται τη βία «για καλό σκοπό», ανοίγει η πόρτα στην εμφύλια σύγκρουση. Η σχέση των άκρων δεν είναι μόνο αντιθετική αλλά και επωφελούς αμοιβαιότητας. Η μόνη απάντηση είναι η ψύχραιμη, ενιαία καταδίκη της βίας από όλους, χωρίς συμψηφισμούς και υπεκφυγές. Οπως τόνισε εύστοχα ο Μπαράκ Ομπάμα, «τέτοια αποτρόπαιη βία δεν έχει θέση στη δημοκρατία μας» – και αυτό ισχύει πάντοτε, ανεξάρτητα από το ποιος κρατάει το όπλο και ποιον σημαδεύει. Μόνο έτσι θα σπάσουμε τον κύκλο μίσους και θα προστατεύσουμε τη φιλελεύθερη δημοκρατία από τους εχθρούς της, δεξιάς και αριστερής απόχρωσης.
*Ο κ. Αριστείδης Ν. Χατζής είναι καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών και διευθυντής του Εργαστηρίου Πολιτικής και Θεσμικής Θεωρίας και Ιστορίας των Ιδεών στο ΕΚΠΑ.
