Ενα μάθαμε: ότι ουδέν μάθαμε. Και αυτό αφορά, κυρίως, τα κέντρα κάθε είδους εξουσίας.
Σε διεθνές επίπεδο, οι όποιοι σήμερα αισθάνονται «ισχυροί» λησμονούν ότι από την αρχαιότητα όλες ανεξαιρέτως οι αυτοκρατορίες διαλύθηκαν με πάταγο και οι ίδιοι οδηγήθηκαν σε αφανισμό. Την ίδια ώρα, ολοένα και περισσότεροι από εκείνους που εκ της θέσεώς τους έχουν τη δυνατότητα να παρέμβουν για την προστασία των θεσμών, οι οποίοι καταρρέουν συνθλίβοντας κάθε ελπίδα ειρηνικής διεξόδου έναντι των εκρηκτικά φονικών εξελίξεων, συμβάλλουν με τη στάση τους στην επιτάχυνση μιας πλανητικά αυτοκαταστροφικής πορείας. Και την ίδια στιγμή οι σύγχρονες κοινωνίες, ειδικά δε εκείνες που δεν βρίσκονται αντιμέτωπες με υπαρξιακά ζητήματα, δίνουν την αίσθηση πως ξεχνούν τον όλεθρο που αντιμετώπισε η ανθρωπότητα πριν από μόλις οκτώ δεκαετίες, από το Αουσβιτς έως τη Χιροσίμα.
Σε αυτό το περιβάλλον, ποια είναι η παρεμβατική ισχύς του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών που φέτος «γιορτάζει» τα 80ά γενέθλιά του; Ποιο το μέλλον που (μπορεί να) έχει;
Η αλήθεια είναι ότι άπαντες, με τον τρόπο τους και στον βαθμό που αναλογεί στον καθένα, έχουν συμβάλει στην απαξίωση ίσως του πιο αξιόλογου διεθνούς οργανισμού που δημιουργήθηκε μετά μια παγκόσμια καταστροφή. Η αλήθεια είναι ότι μας δίνεται η ευκαιρία τώρα, πριν και όχι μετά μια νέα τεραστίων διαστάσεων καταστροφή, για μια επανεκκίνηση.
Η κατάσταση στον πλανήτη σήμερα μαρτυρεί πως δεν υπάρχει άλλο χρονικό περιθώριο. Τώρα είναι η στιγμή της μεγάλης αλλαγής προς το καλό για όλους και για όλα. Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει εκ βάθρων ανασυγκρότηση του ΟΗΕ, που ίσως να περνάει μέσα και από συμβολικές κινήσεις. Η μετονομασία του είναι μία από αυτές: Αφού μόνο ως κακό αστείο είναι να γίνεται πλέον λόγος για «Ηνωμένα Εθνη», ας γίνει «Οργανισμός Ειρήνης», με όσες οργανωτικές και άλλες αλλαγές είναι απαραίτητες άμεσα να γίνουν ώστε να υπηρετηθεί ο ζωτικός για τον πλανήτη νέος «τίτλος» – σκοπός. Αρμόζει κάτι τέτοιο σε έναν οργανισμό του οποίου τα κεντρικά γραφεία κοσμεί μεγάλο γλυπτό όπλου που η κάννη του είναι δεμένη κόμπο.
Χρειάζεται η διαμόρφωση χώρων μικρών Οργανισμών Ειρήνης –διότι υπέροχη η Νέα Υόρκη με τα κεντρικά, αλλά οι καιροί αλλάζουν–, ένας σε κάθε ήπειρο. Μια τέτοια ισχυρή έδρα με έντονο συμβολισμό σε ευρωπαϊκό έδαφος θα αποτελούσε αυτονόητο τόπο συνάντησης, επί παραδείγματι, Πούτιν – Ζελένσκι. Θα μας έπρεπε –επιτέλους!– και μια γυναίκα γενική γραμματέας. Ογδόντα χρόνια το αξίωμα ανδροκρατείται.
Διότι ναι –για να παραφράσουμε μια σοφή ρήση της Ανατολής–, δεν υπάρχει δρόμος προς την ειρήνη. Η ειρήνη είναι ο δρόμος.
