Είχε θράσος. Ο επίδοξος πωλητής των έργων τέχνης επιχειρούσε να πλασάρει στην ελληνική αγορά κάποιους πίνακες, τους οποίους απέδιδε σε πραγματικούς καλλιτέχνες. Εμφανιζόταν ως κληρονόμος κάποιας υποτιθέμενης συλλογής, για την οποία όμως υπήρχαν ελάχιστες πληροφορίες μεταξύ των ανθρώπων που ήταν γνώστες του χώρου. Το αφήγημα πάντως φαινόταν να πείθει. Τα έργα άλλαζαν χέρια και τοποθετούνταν σε περίοπτη θέση στα κοσμικά σαλόνια. Οταν κάποιος ιστορικός τέχνης διατύπωσε τις επιφυλάξεις του για την προέλευση ενός εκ των πινάκων, ο επίδοξος πωλητής δεν δίστασε και κατέθεσε αγωγή εναντίον του. Ηταν προφανώς μια κίνηση εκφοβισμού, αλλά και μια απόπειρα να ισχυροποιήσει τη θέση του. Ηθελε να δείξει ότι ουδείς μπορεί να τον αμφισβητήσει. Τόσο σίγουρος ήταν.
Ο συγκεκριμένος άνθρωπος μπόρεσε να εκμεταλλευτεί αφενός την άγνοια και τη ματαιοδοξία των υποψηφίων αγοραστών και αφετέρου το ελλιπές πλαίσιο ελέγχου που επικρατεί στη χώρα μας. Δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο σήμερα ποιος μπορεί να γνωματεύσει εάν ένα έργο είναι αυθεντικό και κατά πόσον η εκτίμησή του θα ληφθεί σοβαρά υπόψη. Η Εθνική Πινακοθήκη δεν παίρνει θέση σε συναλλαγές μεταξύ ιδιωτών, παρά μόνο σε περιπτώσεις που ζητείται συνδρομή από τις αστυνομικές ή δικαστικές αρχές. Ενδεχομένως ο εκάστοτε ενδιαφερόμενος να στραφεί στους συγγενείς κάποιου καλλιτέχνη που δεν βρίσκεται πλέον εν ζωή ή να ζητήσει τη γνώμη κάποιου πανεπιστημιακού. Ουδείς μπορεί να εγγυηθεί, όμως, με ασφάλεια ποια θα είναι έπειτα η δικαστική κρίση, όταν μια ιδιωτική διαφορά φτάσει στο ακροατήριο.
Και στο εξωτερικό παρατηρείται όλο και πιο συχνά η τάση μεγάλων ιδρυμάτων, αλλά και ιδιωτών ιστορικών τέχνης, να απέχουν από εκτιμήσεις γνησιότητας. Σε περίπτωση που η κρίση τους δεν βρίσκει σύμφωνο τον συλλέκτη ή τον κάτοχο ενός έργου ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος αγωγής και προτιμούν να μην μπλέξουν σε ατέρμονες δικαστικές περιπέτειες.
Η απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού για τη δημιουργία ενός ειδικού σώματος ορκωτών εκτιμητών και πραγματογνωμόνων, που θα ελέγχει τη γνησιότητα ή τον πλαστό χαρακτήρα έργων τέχνης, κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση. Είναι κάτι απαραίτητο που λείπει από τη χώρα μας, ενώ βλέπουμε διαρκώς να ανακύπτουν και νέες υποθέσεις πλαστογράφων, τους οποίους εντοπίζει η αστυνομική έρευνα. Μένει τώρα να δούμε τις λεπτομέρειες στο σχετικό νομοσχέδιο για να αποσαφηνιστεί πώς θα στελεχωθεί και πώς θα λειτουργεί η συγκεκριμένη ομάδα δίωξης των πλαστών, ώστε να μην υπάρξουν παραφωνίες. Δεν είναι εύκολη η αποστολή τους. Απαιτεί επιστημονική εξειδίκευση, βαθιά γνώση και ανήσυχο πνεύμα. Πρέπει να είναι άνθρωποι που θα βλέπουν πέρα από τα αφηγήματα, όσο αληθοφανή κι αν μοιάζουν.
