Είμαι βέβαιος ότι κι εσείς συμμερίζεστε την άποψη ότι η σημερινή Βουλή είναι ένα μπάχαλο. Οταν ο πρωθυπουργός φτάνει στο σημείο να πει σε αρχηγό κόμματος «σταματήστε να γκαρίζετε συνέχεια. Δεν ασχολούμαι μαζί σας, μπορείτε να φωνάζετε όσο θέλετε», σημαίνει ότι η κατάσταση έχει ξεφύγει. Είναι γεγονός ότι η Ζωή Κωνσταντοπούλου διαρκώς διακόπτει τους ομιλητές, καταχράται του χρόνου που δικαιούται και γενικά έχει κάνει τη Βουλή τσίρκο. Δεν είναι μόνο η Ζωή. Εχουμε και τον βουλευτή της «Νίκης», Νίκο Παπαδόπουλο (σήμερα ανεξάρτητο), ο οποίος από του βήματος της Βουλής, μας προειδοποίησε ότι «τα Χριστούγεννα ανοίγουν οι πύλες της κολάσεως και βγαίνουν οι καλικάντζαροι…» με φοβερές συνέπειες για το ανθρώπινο είδος! Ξέρετε, είναι ο ίδιος που τα έκανε λίμπα στην Εθνική Πινακοθήκη γιατί δεν του άρεσαν κάτι ζωγραφιές, και συνελήφθη. Αλήθεια, τι έγινε αυτή η αγωγή των 500.000 ευρώ που υπέβαλε η Εθνική Πινακοθήκη; Πολύ θα ήθελα να ξέρω. Αν δεν σας φτάνουν αυτά, έχω κι άλλα. Την έμμεση παρουσία του φυλακισμένου Κασιδιάρη μέσω της αντιπροσωπείας των «Σπαρτιατών».
Οσο κι αν ακούγεται περίεργο, για το κατάντημα αυτό φταίει ο… Σύριζα. Εξηγούμαι. Παρά το γεγονός ότι ο Σύριζα κατάφερε να σχηματίσει κυβέρνηση, τόσο τον Ιανουάριο όσο και τον Σεπτέμβριο 2015, με ένα δοκιμασμένο εκλογικό σύστημα, εντούτοις από ερασιτεχνισμό και κουτοπονηριά ψήφισε τον νόμο της Απλής Αναλογικής με τον οποίο διεξήχθησαν οι εκλογές του Μαΐου 2023. Είχε τη φρούδα ελπίδα ότι με τα ποσοστά του και με τα ποσοστά κάποιου άλλου κόμματος, ίσως να μπορούσε να στερήσει την κυβέρνηση από την ανερχόμενη τότε Νέα Δημοκρατία. Μάταια όμως. Εχω διατυπώσει την άποψη ότι παντού τη ζημιά την κάνουν οι ερασιτέχνες. Συνήθως αυτοί κάνουν ζημιά χωρίς να ωφεληθούν οι ίδιοι. Το ίδιο συνέβη και με τον Σύριζα.
Ελάτε να ξαναδούμε τα αποτελέσματα των εκλογών του Μαΐου 2023, αν αντί της Απλής Αναλογικής εφαρμόζαμε τον εκλογικό νόμο που ίσχυε το 2015 και το 2019. Τα αποτελέσματα συνοψίζονται στον πίνακα 1.
Η πρώτη σημαντική παρατήρηση αφορά το πλήθος των κομμάτων που θα είχαμε στη Βουλή. Θα είχαμε μόνο 5 κόμματα, αντί των 8 που μας προέκυψαν τον Ιούνιο 2023. Θα είχαμε γλιτώσει από την «Πλεύση Ελευθερίας», τη «Νίκη» και τους «Σπαρτιάτες». Αλήθεια, πόσο καλύτερη θα ήταν η Βουλή μας χωρίς αυτούς τους τρεις; Αν μάλιστα η Πλεύση Ελευθερίας δεν έμπαινε στη Βουλή σε δεύτερη συνεχόμενη εκλογική αναμέτρηση, πολύ πιθανόν να διαλυόταν και να γλιτώναμε για καλά από τη Ζωή και τις αγριοφωνάρες της.
Η δεύτερη πολύ σημαντική διαπίστωση αφορά τις έδρες των κομμάτων. Οπως τεκμηριώνεται στον πίνακα 1, αν τον Μάιο είχε εφαρμοστεί η Ενισχυμένη Αναλογική και τα 5 κόμματα θα είχαν περισσότερες έδρες από όσες πήραν τον Ιούνιο. Και επειδή «έστι δίκης οφθαλμός…», ο Σύριζα που έστησε την παγίδα της Απλής Αναλογικής έπεσε μέσα ο ίδιος. Με τα αποτελέσματα του Μαΐου θα είχε 13 έδρες περισσότερες από όσες πήρε τον Ιούνιο, δηλαδή πήρε 28% λιγότερες έδρες! Ακόμα, θα είχε να διαχειριστεί μόνο μία ήττα, αντί για δύο, όπου η δεύτερη είναι χειρότερη από την πρώτη. Βλέπετε γιατί ισχυρίζομαι ότι ήταν και είναι ερασιτέχνες. Ούτε το δικό τους συμφέρον δεν μπορούν να καταλάβουν. Θεέ μου, από ποιους γλιτώσαμε!
Τρίτη παρατήρηση: Θα είχαμε κυβέρνηση από τον Μάιο και όχι τη φοβική υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία κήρυξε 3ήμερο εθνικό πένθος για το ναυάγιο στην Πύλο, ενώ το Πακιστάν, που είχε τους περισσότερους νεκρούς, κήρυξε μόνο μία μέρα πένθους. Ετσι, για να μην ξεχνάμε. Τι άλλο θυμήθηκα. Η αοιδός που είναι γνωστή για τα αριστερά φρονήματά της, Νατάσα Μποφίλιου, δεν ακύρωσε τη συναυλία της λόγω του πένθους, όπως δήλωσε μεταξύ άλλων: «[…] Δεν έχουμε σκοπό να πενθούμε τρεις ημέρες. Ο δικός μας πόνος δεν κρατάει τρεις ημέρες. […]» Καλή η αριστεροσύνη, αλλά καλύτερη η κονόμα!
Τελευταία, αλλά πολύ σημαντική παρατήρηση. Το άμεσο κόστος μιας εκλογικής Κυριακής είναι περίπου 100 εκατ. ευρώ. Το έμμεσο κόστος (μετακινήσεις, εκλογικές άδειες κ.ά.) εκτιμάται στα 300 εκατ. ευρώ. Τόσα περίπου χάσαμε από τους ερασιτεχνισμούς του Σύριζα. Δεν είναι δα και λίγα και ούτε μας περισσεύουν.
Οσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής, τόσο κατεβαίνει και ο πήχυς της αυτοδυναμίας.
Πάμε τώρα σε ένα άλλο σημαντικό θέμα των εκλογών. Επανειλημμένα έχω διατυπώσει την άποψη ότι το όριο για την είσοδο στη Βουλή πρέπει να γίνει 5% αντί για το 3% που ισχύει σήμερα. Το βασικότερο επιχείρημα είναι ότι σε 26 χώρες στην Ευρώπη (μεταξύ των οποίων και η Γερμανία) ισχύει το 5% ή μεγαλύτερο. Σε άλλες 6 ισχύει το 4% και μόνο σε 8 χώρες ισχύει το 3%. Επιπλέον, το χαμηλό κατώφλι ευνοεί την πολυδιάσπαση των πολιτικών δυνάμεων. Για όσα χρόνια της μεταπολίτευσης είχαμε 3-4 κόμματα στο πολιτικό σκηνικό, το πλήθος των κομμάτων που μετείχαν στις εκλογές ήταν σχετικά μικρό. Οσο «χαμήλωνε» ο δικομματισμός τόσο αυξάνονταν οι επίδοξοι ρυθμιστές οι οποίοι ελπίζουν να συγκεντρώσουν το αναγκαίο 3% για να εκλέξουν περίπου 10 βουλευτές, ώστε να γίνουν ρυθμιστές σε κάποιον κυβερνητικό σχηματισμό.
Παρακαλώ την προσοχή σας στον πίνακα 2. Εδώ, εκτός από τα αποτελέσματα των εκλογών του Ιουνίου 2023, όπως διαμορφώθηκαν, έχω προσθέσει τη στήλη «Εδρες 5%», στην οποία παρουσιάζονται οι έδρες που θα έπαιρναν τα κόμματα αν ίσχυε το κατώφλι του 5%. Οπως μπορείτε να διαπιστώσετε και τα 4 κόμματα θα ήταν ωφελημένα. Το αξιοσημείωτο είναι ότι ο πλέον ωφελημένος θα ήταν ο Σύριζα με 17,54% έδρες περισσότερες από όσες πήρε, ενώ η Ν.Δ. είναι η λιγότερο ωφελημένη γιατί θα έπαιρνε μόνο 12,22% έδρες παραπάνω.
Εδώ, λοιπόν, γεννάται το εύλογο ερώτημα: Αφού τα τέσσερα κόμματα που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του πολιτικού μας συστήματος, θα ευνοηθούν από μια τέτοια ρύθμιση, γιατί δεν τη θέλουν; Η απάντηση είναι πολύ εύκολη και απαντάται με το παροιμιώδες: «Γιατί θέλουν να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα». Δεν τους ενδιαφέρει να πάρουν περισσότερες έδρες αυτοί, αρκεί να μην πάρει περισσότερες η Ν.Δ. Ετσι απλά και κατανοητά. Δείχνει όμως και τη μικρόνοια της αντιπολίτευσης. Υπό κανονικές συνθήκες η αντιπολίτευση θα έπρεπε να ζητάει από την κυβέρνηση να αλλάξει τον εκλογικό νόμο στο θέμα αυτό. Οταν φύγουν από τη μέση τα μικρά κόμματα είναι εύλογο ότι οι ψηφοφόροι θα προσχωρήσουν σε μεγαλύτερους κομματικούς σχηματισμούς, ώστε να αποκτήσουμε μια σοβαρότερη Βουλή.
Η περίπτωση αυτή είναι ένα ιδιότυπο παράδοξο. Αν ο Μητσοτάκης προτείνει την αλλαγή του εκλογικού νόμου, τότε η αντιπολίτευση, που όπως είδαμε θα ωφεληθεί περισσότερο, θα τον κατηγορήσει για ηττοπάθεια και ότι το κάνει για να ενισχύσει τις πιθανότητες αυτοδυναμίας. Οντως αυτό συμβαίνει. Οσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής τόσο κατεβαίνει και ο πήχυς της αυτοδυναμίας.
Η στάση αυτή της αντιπολίτευσης τεκμηριώνει όμως και κάτι άλλο. Οτι δεν πιστεύουν ότι κάποτε θα είναι πρώτο κόμμα για να επιδιώξουν την αυτοδυναμία για τον εαυτό τους. Ο καθένας μπορεί να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα. Το μόνο που έκανα σήμερα ήταν να παρουσιάσω δύο «what if» σενάρια και τις επιπτώσεις τους.
Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
