Τα γενέθλια του ΠΑΣΟΚ δεν μοιάζουν με γιορτή όπως θα ήταν λογικό για ένα κόμμα που φιλοδοξεί να επιστρέψει σε τροχιά εξουσίας. Η παράταξη που σφράγισε τη Μεταπολίτευση και κυριάρχησε στην κοινωνία και την πολιτική ζωή για τόσες δεκαετίες, τώρα παλεύει να αποδείξει ότι υπάρχει. Η παράδοση παραμένει βαριά κληρονομιά αλλά και δυσβάστακτο φορτίο γιατί κάθε φορά που προβάλλεται το «ένδοξο παρελθόν» οι πολίτες απαιτούν νέες απαντήσεις. Η αλήθεια είναι ότι το ΠΑΣΟΚ δεν κατάφερε ακόμη να ορίσει τον εαυτό του στη νέα εποχή. Μετά την κατάρρευση των μνημονίων που πλήρωσε ενδεχομένως άδικα το βαρύτερο τίμημα έμεινε εγκλωβισμένο ανάμεσα στη Ν.Δ. που εμφανίζεται ως ο σταθερός διαχειριστής και στον ΣΥΡΙΖΑ που προσπάθησε να μονοπωλήσει τον χώρο της αντιπολίτευσης με τα γνωστά καταστροφικά αποτελέσματα. Ο Νίκος Ανδρουλάκης δείχνει να θέλει να παίξει τον ρόλο του σοβαρού σοσιαλδημοκράτη, όμως η εικόνα του παραμένει άχρωμη, οι παρεμβάσεις του συχνά χάνουν τον στόχο και το κόμμα δείχνει διστακτικό μπροστά στις μεγάλες μάχες. Ακόμη χειρότερα σε ορισμένες περιπτώσεις συμπεριφέρεται σαν τον παλιό ΣΥΡΙΖΑ υιοθετώντας θεωρίες συνωμοσίας και γλώσσα ξύλινη εκτός εποχής.
Τα γενέθλια είναι πάντα μια ευκαιρία αλλά και ένας καθρέφτης. Το ΠΑΣΟΚ σήμερα δεν αρκεί να πανηγυρίζει για το ένδοξο παρελθόν χωρίς να εξηγεί τι σημαίνει σοσιαλδημοκρατία στην Ελλάδα του 2025. Η επίκληση στον Ανδρέα Παπανδρέου ή οι νοσταλγικές αναφορές στον «πράσινο ήλιο» δεν πείθουν τους τριαντάρηδες και σαραντάρηδες που μεγάλωσαν μέσα στην κρίση και βλέπουν την πολιτική με καχυποψία. Αυτοί ζητούν απαντήσεις για το πώς θα αντιμετωπιστεί η ακρίβεια, πώς θα σταθεί το ΕΣΥ και πώς θα έχουν προοπτική στον τόπο τους. Στα ζητήματα αυτά το ΠΑΣΟΚ έχει μόνο αποσπασματικές τοποθετήσεις και όχι ολοκληρωμένη πρόταση εξουσίας. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα διατυπώνει θέσεις εντελώς απαρχαιωμένες που ξενίζουν ακόμη και μερίδα των στελεχών του, όπως για παράδειγμα με τα ιδιωτικά πανεπιστήμια.
Κι όμως πολιτικός χώρος υπάρχει. Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε διάλυση ανίκανος να αρθρώσει πειστικό λόγο και η Ν.Δ. δέχεται ισχυρή πίεση μετά έξι χρόνια στην εξουσία. Αν το ΠΑΣΟΚ θέλει να επιβιώσει, τώρα είναι η στιγμή. Αλλά χρειάζεται θάρρος να πάρει ξεκάθαρες θέσεις ακόμη κι αν δυσαρεστήσει τμήματα του παραδοσιακού ακροατηρίου του. Να βγει μπροστά με προτάσεις για την οικονομία, την πράσινη μετάβαση, την παιδεία. Να αποδείξει ότι δεν είναι το κόμμα που ζει από τα ρετάλια του παρελθόντος, αλλά ένας σύγχρονος φορέας που μπορεί να κυβερνήσει.
Διαφορετικά κάθε επέτειος θα είναι και πιο άδεια, κάθε γιορτή θα θυμίζει λιγότερο το κόμμα που «ήρθε για να μείνει» και περισσότερο λέσχη νοσταλγών. Η πολιτική δεν συγχωρεί τη μετριότητα ούτε τη δειλία. Το ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή και είτε θα ξαναγίνει δύναμη ρυθμιστική, είτε θα μείνει ένας ιστορικός τίτλος απομάχων και υπερφιλόδοξων νέων με ημερομηνία λήξης. Το ενδεχόμενο της επιστροφής του Αλέξη Τσίπρα όχι μόνον δεν πρέπει να φοβίζει το ΠΑΣΟΚ αλλά να λειτουργήσει ως εφαλτήριο για σοβαρότητα και ωριμότητα με θέσεις που ανταποκρίνονται στις σημερινές συνθήκες. Το θλιβερό παρελθόν του πρώην πρωθυπουργού –αν τελικώς τολμήσει να αναμετρηθεί εκ νέου ως αρχηγός κόμματος– είναι η έτοιμη επιχειρηματολογία για το ΠΑΣΟΚ. Εκτός και αν υπάρχουν στο εσωτερικό του κόμματος δυνάμεις που θα ανοίξουν την κερκόπορτα.
