«Μια πολύ μακρινή μέρα, πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια, ένα τυχαίο ανθρωποειδές χτύπησε μια πέτρα πάνω σε μιαν άλλη κι έφτιαξε ένα μαχαίρι από πυριτόλιθο. Μάλλον έτσι ο τύπος εκείνος έφτιαξε το πρώτο τεχνολογικό γκάτζετ, με το οποίο μπορούσε να κόβει κρέας, να γδέρνει ζώα ή να σκαλίζει άλλα αντικείμενα, χωρίς την ανάγκη Wi-Fi ούτε καν μιας πρίζας».
Ο Ντέιβιντ Κάγιε, γεννημένος το 1972 στη Μαδρίτη, μηχανικός τηλεπικοινωνιακών συστημάτων, αφοσιωμένος στη διδασκαλία (ακόμη και δωρεάν εν μέσω οικονομικής κρίσης), ένας από τους 10 τελικούς διεκδικητές του Global Teacher Prize (2017), διηγείται μια τρομερή ιστορία.
Τι θέμα έχει αυτή η ιστορία; Την τεχνολογία. «Θα λέγαμε πως η τεχνολογία», γράφει σε συνέχεια της πρώτης παραγράφου, «είναι αυτό που ο άνθρωπος δημιουργεί ώστε να προσαρμόζεται στο περιβάλλον του για να καλύψει τις ανάγκες του, αλλά και για να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του».
Παράξενο, στ’ αλήθεια. Να μιλάμε για τον προϊστορικό άνθρωπο και να γίνεται κουβέντα για τεχνολογία. Ομως, η τεχνολογία δεν είναι μονάχα τα τσιπάκια, οι αλγόριθμοι και τα έξυπνα κινητά. Το διηγείται εξαιρετικά στο βιβλίο του «Τι ονειρεύονται τα ανδροειδή; Από την ανακάλυψη της φωτιάς στα smartphones. Μια σύντομη ιστορία της τεχνολογίας (μτφρ.: Κρίτων Ηλιόπουλος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης), απ’ όπου και το παραπάνω απόσπασμα.
«Το μαγείρεμα μας έκανε ανθρώπους», γράφει, αναφερόμενος στην ανακάλυψη της φωτιάς. «Θα λέγαμε ότι ήταν η πρώτη μας μεγάλη επιτυχία ως πολιτισμού», με δεύτερη, πιθανώς, την εφεύρεση του τροχού. «Αργότερα θα έρχονταν το σκυρόδεμα, η πυρίτιδα, η πυξίδα… Κι έτσι, στην πορεία των χιλιετιών, θα φτάναμε στο TikTok… Η τεχνολογία βρίσκεται στα πιο περίπλοκα αντικείμενα που δημιούργησε ο άνθρωπος, αλλά και στα πιο απλά, αυτά που χρησιμοποιούσαν οι πρωτοπόροι του είδους μας. Ενα αγκίστρι, μια βελόνα, ένα δίχτυ (…) Η λίστα είναι ατελείωτη, παρότι μερικές φορές ξεχνάμε τα πιο απλά πράγματα».
Ναι· σήμερα, τα πάντα σχεδόν είναι τεχνολογία. Ή περνούν μέσα από την τεχνολογία. Η ερωτοτροπία περνάει μέσα από την τεχνολογία πρώτα – και συχνά δεν φτάνει ποτέ στο ίδιο το πρόσωπο και το σώμα, στην ουσία του πράγματος δηλαδή.
Στη διαπίστωση αυτή υπάρχει, φυσικά, θλίψη αλλά είναι πια μέρος της σύγχρονης ζωής. Σήμερα η τεχνολογία έχει εκμηδενίσει την αίσθηση του χρόνου κι έχει αφανίσει και κάθε έννοια χώρου: σε χρόνο dt επικοινωνούμε με Τόκιο. Ποιος είναι ο τόπος της συνάντησής μας; Δεν υπάρχει!
Είναι ένα μεγάλο ταξίδι αυτό που προτείνει ο Κάγιε. Θα το παρακολουθήσουμε αυτές τις μέρες.
