Ενόψει της ανακοίνωσης στην 89η ΔΕΘ των κυβερνητικών μέτρων που επί μήνες σχεδιάζονται, δύο εκτιμήσεις μπορούν να γίνουν εκ προοιμίου με ασφάλεια.
Μία, ότι τα μέτρα δεν συνιστούν διανομή καρπών μιας επιτυχούς οικονομικής πολιτικής, αλλά είναι απότοκα άγχους για τη διατήρηση της εξουσίας. Μέσα στην 6ετία μοιράστηκαν με χαλαρά κριτήρια απίστευτα λεφτά (περίπου 60 δισ. ευρώ) με αφορμή πανδημία και ενεργειακή κρίση και εισέρρευσαν πρωτοφανούς ύψους ευρωπαϊκοί πόροι από το ΤΑΑ, το ΕΣΠΑ και τη νέα ΚΑΠ, αλλά οι ρυθμοί οικονομικής μεγέθυνσης έμειναν μόλις μερικά δέκατα της μονάδας πάνω από εκείνους άλλων ευρωπαϊκών χωρών και –όπως όλοι προβλέπουν– θα πέσουν χαμηλά, στην περιοχή του 1%, μετά το 2026, με τη λήξη του ΤΑΑ. Το πιο αποθαρρυντικό: Οι επενδύσεις υστερούν από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, με άλλα λόγια η διαφορά παραγωγικού δυναμικού μεγαλώνει εις βάρος της Ελλάδας, και παραμένουμε ουραγοί στην παραγωγικότητα. Αυτά είναι το αποτέλεσμα της οικονομικής πολιτικής.
Δεύτερη εκτίμηση: Τα μέτρα που εξετάζονται ωχριούν μπροστά στις συνέπειες της διεύρυνσης των ανισοτήτων που έχει μεσολαβήσει. Πόροι και ευκαιρίες σπαταλήθηκαν, ιδέες και συνθήματα για μεταρρύθμιση, εκσυγχρονισμό και ανάπτυξη ξέμειναν ως άψυχη διακόσμηση. Και παρά τα άπειρα λεφτά που κυκλοφορούν, έγινε μια πρωτοφανής αναδιανομή εις βάρος της εργασίας, με την καθήλωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων, τον ανεξέλεγκτο πληθωρισμό κερδών και το πιο άδικο και αντιαναπτυξιακό φορολογικό σύστημα της Ευρώπης. Ενδεικτικά: Ενώ στο ΑΕΠ το 2019 τα εισοδήματα από κέρδη ήταν μεγαλύτερα από αυτά της εργασίας κατά 21,3 δισ. ευρώ, το 2024 ήταν μεγαλύτερα κατά 36,1 δισ. ευρώ, δηλαδή η διαφορά μεγάλωσε κατά 69,5%.
Αν, τελικά, θα αντιστραφεί η πτωτική δημοσκοπική τάση της Ν.Δ. εξαρτάται και από τα μέτρα, αλλά όχι μόνο. Ακόμη και τα πιο γενναιόδωρα δεν βελτιώνουν την εικόνα μιας κυβέρνησης αν έχει τρωθεί η εμπιστοσύνη σε αυτήν.
Οσο κι αν ρέπουμε στην ατιμωρησία, δεν υπάρχουν άπειρα περιθώρια για λάθη και ζημιές δίχως συνέπειες.
Μένει να φανεί αν η κυβέρνηση έχει διαβεί το tipping point, το σημείο από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή, αν οι μακροσκοπικές τάσεις της κοινής γνώμης, που σε ποσοστά της τάξης του 80% καταδικάζει την ασκούμενη πολιτική στην οικονομία, στο κράτος δικαίου, στη διαφθορά, είναι μη αναστρέψιμες, ή αν θα πετύχει με τις εξαγγελίες στη ΔΕΘ να αναστρέψει αυτές τις τάσεις. Δεν είναι το πιθανότερο.
Αφενός γιατί η έλλειψη προοπτικής, η δυσκολία να φανταστεί κανείς μια καλή ζωή για τις νέες γενιές στην Ελλάδα όπως βαδίζει σήμερα, είτε πρόκειται για τη θέση της στον κόσμο και στην ευρύτερη περιοχή μας, είτε πρόκειται για το μοντέλο της οικονομίας της, είτε για την ποιότητα του κοινωνικού κράτους, είναι βασανιστικές για μεγάλο μέρος της κοινωνίας.
Αφετέρου γιατί, όσο κι αν ρέπουμε στην ατιμωρησία, δεν υπάρχουν άπειρα περιθώρια για λάθη και ζημιές δίχως συνέπειες. Η 6ετία σημαδεύθηκε από το σκάνδαλο των υποκλοπών, την αδιαφορία που άνοιξε χώρο στην τραγωδία των Τεμπών, το οξύτατο στεγαστικό και την ακρίβεια, τη διαφθορά που ποτέ δεν είχε πάρει τέτοια έκταση – το ίδιο το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν θα μπορούσε να συμβεί αν δεν υπήρχε διάχυτη αίσθηση διαφθοράς. Δεν αρκούν κάποιες φοροελαφρύνσεις για να μηδενιστεί το κοντέρ.
