Δεν ξέρω ακριβώς τι σκέφτεται ένας άνθρωπος που «θάβει» το iqos στην άμμο. Πως θα διαλυθεί με φυσικό τρόπο; Πως θα το πάρει το κύμα; Πως δεν είναι κακό, γιατί είναι χάρτινο; Δυσκολεύομαι να διανοηθώ ότι υπάρχουν άνθρωποι που κατεβάζουν το παράθυρό τους και πετάνε το σκουπίδι τους στον δρόμο, προκειμένου να μείνει το αυτοκίνητό τους «καθαρό», όμως υπάρχουν αυτοί οι άνθρωποι, όπως κι οι άνθρωποι που τσαλακώνουν μια απόδειξη και τη ρίχνουν κάτω με μια απλή, απερίσκεπτη κίνηση.
Στο οδικό δίκτυο τα πεταμένα πλαστικά καλαμάκια και τα πλαστικά ποτήρια δημιουργούν μια εντύπωση παραίτησης ή τέλος πάντων αδιαφορίας για τη φροντίδα οποιουδήποτε πράγματος μας είναι κοινό. Εάν μάλιστα διαλέξει να μεταβεί κανείς σε διάφορα σημεία της Ελλάδας με το λεωφορείο, θα τριφτεί καλά με τη βρωμιά ήδη από τους σταθμούς που είναι δυσανάλογα απεριποίητοι, εάν υπολογίσει κανείς τα κέρδη και την υψηλή ζήτηση. Ειλικρινά, θα μπορούσαν να καταβάλουν λίγη περισσότερη προσπάθεια ώστε οι χώροι αναμονής/άφιξης του λεωφορείου να μην είναι τόσο σιχαμεροί.
Θα ήθελα να γράψω πολλά για τα αναποτελεσματικά δίκτυα συγκομιδής σκουπιδιών, για την εντελώς προβληματική καθαριότητα σε πολλά σημεία της χώρας, για τη γενική εικόνα αφροντισιάς σε τόσα μέρη της Ελλάδας, αλλά αυτά τα ξέρουμε. Εχει ενδιαφέρον τι λένε οι επισκέπτες. Μια φίλη που ζει χρόνια στο εξωτερικό πήγε φέτος να παραθερίσει στο Αιγαίο και μου έλεγε πως το νησί τής φάνηκε βρώμικο.
Στο διαδίκτυο υπάρχουν διάφοροι χρήστες που αποτυπώνουν με ακρίβεια τα ανάμεικτα συναισθήματα που προκαλεί η Ελλάδα σε όσους την αγαπούν: τι όμορφο και μαγικό μέρος, τι πολιτισμός, τι καλοί άνθρωποι, τι απίστευτο φαγητό κ.λπ., αλλά γιατί τόσα πλαστικά ποτήρια σε μια παραλία; Γιατί αυτοί οι βρώμικοι, ξεχειλωμένοι κάδοι;
Διαβάζω σε φόρουμ για ταξιδιώτες: «Γιατί στην Αθήνα τα σημεία συγκομιδής σκουπιδιών είναι γεμάτα με σκουπίδια γύρω γύρω και γιατί οι άνθρωποι ζουν έτσι;». Μια οικολόγος-χρήστρια του διαδικτύου έχει καταγράψει ενδελεχώς στη σελίδα της παραλίες της Ελλάδας και τα ευρήματά της σε αυτές. Κάποιες, λέει, διατηρούν τη θεϊκή τους υπόσταση, οι άνθρωποι μεταβαίνουν σ’ αυτές και δεν αφήνουν ούτε ένα σκουπιδάκι, λες και αναγνωρίζουν ότι το μέρος είναι ιερό και είναι τιμή τους που κολυμπούν εκεί. Ομως, σε παραλίες λιγότερο μυθικές ή απόκοσμες, τα πλαστικά είναι παντού μαζί με την οπτική και ηχητική μόλυνση από τις καντίνες.
Το ξέρουμε: μικρά παρκάκια, χώροι στάθμευσης, παρτέρια κ.λπ. σε διάφορα σημεία της χώρας τρέπονται σε άτυπες χωματερές, μέρη όπου μπορείς να ξεφορτώσεις ό,τι δεν χρειάζεσαι. Αποφάγια, υλικά, παλιά έπιπλα, μισάνοιχτες σακούλες σκουπιδιών. Φυσικά, η ίδια η παρουσία τόσων ανθρώπων στα μέρη μας ευνοεί τη ρύπανση. Ομως, η διαρκής παρουσία σκουπιδιών είναι μάλλον δικό μας έργο.
Η αφροντισιά και η προχειρότητα σε συνδυασμό με την πλήρη γελοιοποίηση του εγχειρήματος της διάκρισης σκουπιδιών και της ανακύκλωσης στη χώρα παράγουν αυτήν την πειστική εντύπωση της υπερχείλισης σκουπιδιών. Πλάι σ’ αυτά έρχεται και η υποτυπώδης, απ’ άλλον αιώνα, περιβαλλοντική συνείδηση και, φυσικά, ο υπερτουρισμός χωρίς κανόνες. Είναι λες και διάφορα όμορφα μέρη δέχονται επίθεση από καλαμάκια, τσίχλες, σακούλες και σακουλάκια. Αλήθεια, πώς ενεργούμε όταν βλέπουμε ένα πλαστικό μπουκάλι να επιπλέει στο κύμα; Και τι κάνεις όταν κάποιος βάζει το iqos στην άμμο και αποχωρεί με φυσικότητα;
