Η ζωή στη Γη διέπεται από ορισμένες βασικές οικολογικές αρχές. Τα οικοσυστήματα στη θάλασσα και στην ξηρά σχηματίζουν πολύπλοκα δίκτυα, που βρίσκονται σε ισορροπία μεταξύ τους. Αυτή την ισορροπία ήρθε να διαταράξει ο άνθρωπος, προκαλώντας μέσα σε ελάχιστο χρόνο (ελάχιστο σε σχέση με την πορεία του είδους) τεράστια ζημιά.
Εχουμε συνείδηση των συνεπειών της αλαζονικής συμπεριφοράς μας απέναντι στη Φύση; Το βιβλίο «Η φύση της Φύσης» (εκδ. Ροπή), που έγραψε ο παγκοσμίου φήμης θαλάσσιος βιολόγος Eνρίκ Σάλα, αναδεικνύει τους λόγους για τους οποίους η διατήρηση της βιοποικιλότητας στη Γη έχει λογική, συναισθηματική και οικονομική σημασία.
Διαβάζοντας το βιβλίο του, παρακολουθείς την προσωπική του επιστημονική αφύπνιση από προπτυχιακός φοιτητής στη Ζιρόνα της Ισπανίας. Και αντιλαμβάνεσαι τις πραγματικές διαστάσεις: «Μια ημέρα συνειδητοποίησα ότι το μόνο που έκανα ήταν να γράφω τη νεκρολογία της ζωής των ωκεανών», εξηγεί. Ηταν τότε που αποφάσισε να εγκαταλείψει την ακαδημαϊκή σταδιοδρομία και να αφιερώσει τη ζωή του στην υπόθεση αυτή, τα τελευταία δώδεκα χρόνια ως ερευνητής του National Geographic.
Τα όσα περιγράφει ο Eνρίκ Σάλα μας αφορούν. «Βούτηξα στα νερά της Υδρας και τα πρώτα ψάρια που είδα ήταν λίγες τρομπέτες και ένα κοπάδι αγριόσαλπες από την Ερυθρά Θάλασσα, αλλά ελάχιστα γηγενή είδη ψαριών. Οι αγριόσαλπες, οι οποίες τρέφονται με φύκη, έχουν εισβάλει με επιτυχία στην Ανατολική Μεσόγειο και έχουν μετατρέψει τους βραχώδεις βυθούς σε ερημότοπους. Οι ντόπιοι ψαράδες βοήθησαν τους εισβολείς να εξαπλωθούν, λόγω της υπεραλίευσης των γηγενών ψαριών-θηρευτών, όπως τα ροφοειδή», αναφέρει στον πρόλογο της ελληνικής έκδοσης.
Υπάρχει ελπίδα; Ναι, απαντά ο κ. Σάλα, επισημαίνοντας το παράδειγμα των ψαράδων της Αμοργού και των δεσμεύσεων της ελληνικής πλευράς για την απαγόρευση της αλιείας με τράτα βυθού στις προστατευόμενες περιοχές της. «Οι πολίτες, οι αλιείς, οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων και οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι πρέπει να κατανοήσουν ότι ο φυσικός κόσμος –η βιοποικιλότητα– της Ελλάδας αποτελεί σημαντικό αγαθό, μαζί με τους ανθρώπους της. Γιατί η Ελλάδα χρειάζεται την άγρια φύση περισσότερο από ποτέ», καταλήγει.
Οι πρόσφατες ειδήσεις από την Αμοργό, η εξαγγελία για τα δύο εθνικά θαλάσσια πάρκα σε Αιγαίο και Ιόνιο δείχνουν ότι κάτι μπορεί να αλλάξει. Μακάρι οι κυβερνώντες να δείξουν την ίδια τόλμη (και αντίληψη) για το περιβάλλον των νησιών, ιδίως των Κυκλάδων, που από το ανθρώπινο χέρι έχουν υποστεί σε λιγότερο από μια δεκαετία πρωτόγνωρη ζημιά.
