Κι αν το πρώτο κουδούνι είναι και το τελευταίο; Το ερώτημα, πριν από χρόνια, θα ήταν τρομολαγνικό. Εξάλλου, οι νοσταλγικές αναμνήσεις για την «πρώτη μέρα στο σχολείο» μαζί με φωτογραφικά τεκμήρια είναι από τα πιο προσφιλή θέματα στον Τύπο και στα κοινωνικά δίκτυα. Και ύστερα έρχεται η κατάρρευση. Το διαγνωσμένο, οξύ, δημογραφικό πρόβλημα της χώρας εγγράφεται στις απώλειες: το 2010 τον δρόμο για την Α΄ Δημοτικού είχαν πάρει 115.000 παιδιά, ενώ το 2025 αναμένονται 71.200. Περίπου 44.000 λιγότερα μέσα σε 15 χρόνια. Και οι ενδείξεις είναι δυσοίωνες όχι μόνο για την Πρωτοβάθμια, αλλά και για τη Δευτεροβάθμια και την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Η γενική διαπίστωση ότι οι θάνατοι στη χώρα μας είναι διπλάσιοι από τις γεννήσεις φαίνεται και στα άδεια θρανία, στα κλειστά σχολεία. Φέτος δε, 25 Νηπιαγωγεία και 13 Δημοτικά δεν θα λειτουργήσουν στην Ηπειρο λόγω έλλειψης μαθητών.
Η συρρίκνωση του μαθητικού πληθυσμού είναι ο ένας βραχίονας του προβλήματος. Η ερήμωση χωριών της ορεινής, κυρίως, ηπειρωτικής χώρας αλλά και απομακρυσμένων νησιών στις Κυκλάδες, όταν φυσικά φεύγουν οι ορδές των τουριστών και έρχεται η πραγματικότητα, είναι ο άλλος βραχίονας του προβλήματος. Χιλιάδες (4.904) τα μονοθέσια και διθέσια νηπιαγωγεία και δημοτικά, σπαρμένα ανά την Ελλάδα. Να κλείσουν ή να παραμείνουν ανοικτά και με ποιες παιδαγωγικές και μαθησιακές προϋποθέσεις; Οι απαντήσεις, που τώρα γίνονται επιτακτικές και προκαλούν θόρυβο, κάποτε, απλώς, δεν απασχολούσαν.
Ας ανοίξουμε, όμως, το κάδρο για να δούμε με μεγαλύτερη σαφήνεια την ελληνική «ιδιαιτερότητα»: «Η Φινλανδία, από τις χώρες με πολλά ολιγοθέσια σχολεία, έχει αποφασίσει να τα διατηρεί, αλλά συνδυαστικά προσφέρει οικονομική ενίσχυση τόσο στα σχολεία όσο και στους εκπαιδευτικούς τους. Αυτό βεβαίως σημαίνει μια τεράστια επένδυση. Καθώς ένα σχολείο δεν αποτελεί μόνο μηχανισμό μάθησης αλλά είναι και κοινωνικός χώρος, ένα κέντρο που εκπαιδεύει όχι μόνο μαθητές αλλά και τους γονείς και την τοπική κοινωνία, η ύπαρξη ολιγοθέσιων σχολείων απαιτεί εκπαιδευτικούς εκπαιδευμένους γι’ αυτήν την πρόκληση». Η επισήμανση της κ. Αλεξάνδρας Ανδρούσου, αρμόδιας καθηγήτριας του ΕΚΠΑ, στη χθεσινή «Κ» αποκαλύπτει έναν κόσμο μακρινό και ξένο. Χώρες όπου η εκπαίδευση (με ή χωρίς την πίεση του δημογραφικού) αποτελεί προτεραιότητα. Εκεί όπου οι «τεράστιες επενδύσεις» προσβλέπουν στο μέλλον· δεν το ακυρώνουν από ιδιοτέλεια, άγνοια, ατολμία ή αδιαφορία.
