Βράδυ Κυριακής. Ισχυρές ριπές ανέμου πηγαινοφέρνουν τα κλαδιά των πεύκων που εναλλάσσονται με πυκνούς καλαμιώνες, στην άκρη του δρόμου. Οι «κοιλιές» των χαλαρωμένων καλωδίων του ρεύματος κάπου κάπου χώνονται μέσα στις σειόμενες κορυφές των δέντρων… Δεν έχουν ακόμη συμπληρωθεί τρία 24ωρα από την πυρκαγιά στη Λαυρεωτική, που δείχνει να ξεκίνησε από κομμένο καλώδιο. Πέρυσι, ως αιτία της μεγάλης πυρκαγιάς που ξέσπασε στον Βαρνάβα κατεγράφη βραχυκύκλωμα σε φθαρμένο σύνδεσμο αγωγού που έδερνε άγρια ο αέρας. Στις εκθέσεις της Πυροσβεστικής, γίνεται χρόνια τώρα αναφορά στην ελλιπή συντήρηση του δικτύου…
Και κάθε φορά, μετά μια μεγάλη καταστροφή και πριν καταλαγιάσουν τα οδυνηρά συναισθήματα, ξεσπά η ίδια διαμάχη μεταξύ εμπλεκομένων και μη για ολιγωρίες, άφαντα συνεργεία, ανολοκλήρωτες έρευνες, πρόχειρα συμπεράσματα, μεγάλες καθυστερήσεις και γραφειοκρατικά κωλύματα στην εκτέλεση σχεδίων για αναβαθμίσεις. Λέει ο ΔΕΔΔΗΕ, που κουράρει περισσότερα από 250.000 χιλιόμετρα δικτύου, πως σήμερα «τρέχει» με υψηλές ταχύτητες η σωτήρια υπογειοποίηση των καλωδίων. Οντως, αν το 2018 υπογειοποιήθηκαν 250 χλμ. ηλεκτροφόρων συρμάτων μέσης και χαμηλής τάσης, 355 και 537 χλμ. το 2021 και το 2022, το 2023 κάτω από την επιφάνεια του εδάφους εισήλθαν 1.208 και το 2024 άλλα 1.782 χλμ., ενώ με το πέρας του 2025 εκτιμάται ότι ακόμη 2.152 χλμ. αγωγών δεν θα είναι πια ορατά. Μέχρι στιγμής, περί τα 30.000 χλμ. καλωδίων διακλαδίζονται υπογείως, το 10% του δικτύου. Ποσοστό ισχνό –σε μια χώρα με υποδομές προδήλως εκτεθειμένες σε βροχές, χιόνια, πυρκαγιές, βλάβες, ατυχήματα– μπρος στο ευρωπαϊκό 55% των γραμμών χαμηλής τάσης και στο 41% μέσης. Στην Ολλανδία έχει υπογειοποιηθεί το σύνολο των αγωγών χαμηλής και μέσης τάσης, ενώ στη Γερμανία το 87% και το 73% των αντίστοιχων καλωδίων.
Βεβαίως ο αποθαρρυντικός βαθμός εκσυγχρονισμού του δικτύου, κατ’ αρχάς σε δασικές ή υψηλής περιβαλλοντικής και πολιτιστικής αξίας περιοχές, είναι μόνο ένα από τα νήματα του κουβαριού, που γίνεται σε κρίσεις μπαλάκι. Στον πυρήνα του βρίσκεται η απουσία εθνικού στόχου, σχεδίου, συστηματικής πρόληψης, αυτής της κολοσσιαίας δύναμης ανάσχεσης κάθε στραβής, που προϋποθέτει βούληση, χρήμα, οργάνωση και δεν αποδίδει άμεσο πολιτικό όφελος. Δηλαδή, βρίσκεται ένα πλήθος κακών, από τη διάτρητη φροντίδα οικοσυστημάτων και την πλημμελή διαχείριση της βλάστησης ώς την ανύπαρκτη αγωγή προσωπικού και πολιτών. Είμαστε σε αποκαρδιωτικό βαθμό ιδιοτελείς, απαράσκευοι ή αδιάφοροι όσον αφορά την προστασία του φυσικού πλούτου. Αλλεργικές στους εσωτερικούς ελέγχους υπηρεσίες που αμελούν εγκληματικά και πολίτες που αφήνονται να χτίσουν αυθαίρετα στα δάση ή που δεν αποψιλώνουν τις ιδιοκτησίες τους, καίνε με αέρα σκουπίδια ή χόρτα στην ύπαιθρο, φυτεύουν δέντρα δίπλα σε καλώδια της ΔΕΗ… Ωστόσο, η κεντρική ευθύνη και η συλλογική ενοχή δεν αθωώνουν τον καθένα επιβαρυντικό παράγοντα ξεχωριστά. Εν προκειμένω, τα «αναμμένα σπίρτα» (κομμένα καλώδια, φθαρμένοι συνδετήρες αγωγών, ασυντήρητοι μονωτήρες ηλεκτρικών εκκενώσεων…) που θα λαμπαδιάσουν τη διπλανή κατάξερη χορταριασμένη γη.
