Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί μπροστά στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου τείνει να λάβει τα χαρακτηριστικά μιας θεατρικής παράστασης που δεν λέει να κατέβει. Ούτε όσοι την έστησαν μπορούν να κάνουν πίσω ούτε όσοι την ανέχονται τολμούν να κάνουν κάτι. Η διαιώνιση αυτής της συνθήκης ως αυτοσχέδιου, και σαφώς κακότεχνου, σκηνικού απόδοσης τιμής στα θύματα των Τεμπών συγκρούεται, προφανώς σκοπίμως, με τη θεσμική διάσταση του δημόσιου χώρου.
Και υπάρχει καθημερινά ένα σχεδόν σουρεαλιστικό σκηνικό, μέσα στο οποίο ο «τύμβος» των νεκρών περιστοιχίζεται από ανέμελους τουρίστες που έρχονται να φωτογραφίσουν τους ευζώνους. Υπάρχουν δύο παράμετροι εκ πρώτης όψεως: η επίσημη ελληνική πολιτεία ως φορέας της τελετουργίας σε ένα χώρο ύψιστου συμβολισμού και ομάδες πολιτών που συγκλίνουν χάριν ενός σκοπού και διεμβολίζουν αυτήν ακριβώς την αρραγή θεσμικότητα.
Παρακολουθούμε επί σειρά μηνών τη μετατροπή του δημοσίου χώρου μπροστά στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου σε πεδίο πολιτικού ακτιβισμού. Τα κίνητρα και η αποτελεσματικότητα αυτής της κίνησης είναι θέμα μιας άλλης συζήτησης. Οπως και οι ποικίλες ερμηνείες για την καταπάτηση ενός δημόσιου τόπου. Ακόμη και η αισθητική του αυτοσχέδιου χώρου μνήμης, προϊόν υποτίθεται μιας αυθόρμητης εκδήλωσης συλλογικού πένθους, είναι κάτι σχετικό, αλλά βεβαίως δεν στερείται ειδικού ενδιαφέροντος, καθώς διατυπώνεται με εμφανή και προδήλως σκόπιμη εξωστρέφεια.
Το στοιχείο της ύβρεως είναι διπλής κατεύθυνσης. Η όποια πρωτοβουλία απαγόρευσης ενός τέτοιου ημιμόνιμου ακτιβισμού θα εκλαμβανόταν πιθανώς ως ασέβεια προς τη μνήμη των νεκρών, και αυτή η πράξη προσβολής θα διευκόλυνε όσους επιθυμούν τη διατήρηση του στοιχείου της σύγκρουσης και της ρήξης. Αντίστοιχα, η οργάνωση αυτής της ακτιβιστικής παράστασης μπροστά στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου, με όλα τα αισθητικά εργαλεία μιας λαϊκής σκηνής, είναι τοποθετημένη σκηνοθετικά σε άμεση αντίστιξη με το κτίριο του Κοινοβουλίου.
Αυτή η βεβιασμένη, και πλέον άχαρη και αμήχανη, συνύπαρξη δύο αντιλήψεων εδράζεται στην εξ ορισμού ρήξη ανάμεσα στο «λαϊκό αίσθημα» και στην «κυβερνητική πλειοψηφία». Αυτό προφανώς επιδιώκει να υπενθυμίζει κάθε μέρα ο αυτοσχέδιος καταυλισμός απόδοσης μνήμης στα θύματα των Τεμπών. Αυτό προφανώς επιδιώκει να συντηρεί ως οιονεί στοιχείο ρήξης και συγκρουσιακής ρητορικής.
Συμβαίνει όλη αυτή η σταθερή και σιωπηρή διαμαρτυρία να έχει γίνει μέρος και αυτή μιας τουριστικής ατραξιόν. Διότι η διαιώνιση του ακτιβισμού τον αποστεώνει και τον παρασύρει στην αφάνεια της κοινοτοπίας. Πλέον περνάμε από το σημείο και βλέπουμε-δεν βλέπουμε το «πεδίο» της απόδοσης τιμής και το «πεδίο» της διαμαρτυρίας. Τείνει να αυτοακυρωθεί από τον ναρκισσισμό της επιβολής του. Ο ακτιβισμός και η διαμαρτυρία τροφοδοτούνται από τον αιφνιδιασμό, την ευρηματικότητα, τη συγκυρία. Η διαιώνιση οδηγεί νομοτελειακά στην απονεύρωση, στην κόπωση και εντέλει στην ακύρωση.
Yπάρχει καθημερινά ένα σχεδόν σουρεαλιστικό σκηνικό, μέσα στο οποίο ο «τύμβος» των νεκρών περιστοιχίζεται από ανέμελους τουρίστες που έρχονται να φωτογραφίσουν τους ευζώνους.
Το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου είναι μια κατάκτηση του ελληνικού λαού και των θεσμών του ελληνικού κράτους. Νομιμοποιείται στη δημόσια σφαίρα ως υπέρτατη έκφραση τιμής σε κάτι άυλο, πέραν του χρόνου και της συγκυρίας. Εμπεριέχει το στοιχείο της θυσίας και της ελευθερίας και, αντίθετα με τον συγκυριακό του γείτονα, δεν βασίζεται στη ρήξη ούτε στον ακτιβισμό.
Υπήρξε το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτου μια χειρονομία των κυβερνήσεων του Ελευθερίου Βενιζέλου, ως τελική πράξη ολοκλήρωσης της μετατροπής των Ανακτόρων σε Κοινοβούλιο. Το Μνημείο ήταν μέρος της ευρωπαϊκής τάσης απόδοσης μνήμης στους ανώνυμους νεκρούς με μνημεία-κενοτάφια, μια τάση ιδιαίτερα ισχυρή και συμβολική μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Σε καμία άλλη χώρα στην Ευρώπη δεν θα ήταν αποδεκτό αυτό που συμβαίνει στο Σύνταγμα.
