Οπως για τους ανθρώπους έτσι και για τις αγορές η αξιοπιστία κερδίζεται δύσκολα, αλλά χάνεται εύκολα. Η καλή φήμη χρειάζεται κόπο και χρόνο για να κερδηθεί, αλλά μπορεί να διαβρωθεί σε μια στιγμή.
Οπως μάθαμε με σκληρό τρόπο στην Ελλάδα κατά την ελληνική κρίση χρέους, για τους διεθνείς επενδυτές η εμπιστοσύνη σε μια οικονομία και τους θεσμούς της είναι αναγκαία συνθήκη για να επενδύουν στην αγορά της, στα κρατικά ομόλογα αλλά και στο χρηματιστήριο. Μέχρι και το 2012-2013, όταν ήμουν υπότροφος του προγράμματος Knight-Bagehot στο Πανεπιστήμιο Columbia, η έκφραση Greek Statistics χρησιμοποιούνταν ως συνώνυμο της αναξιοπιστίας και των πειραγμένων στοιχείων. Στο ίδιο πρόγραμμα, η μικρή μας ομάδα οικονομικών δημοσιογράφων διδασκόταν τις υψηλές αμερικανικές προδιαγραφές συλλογής και επικοινωνίας στατιστικών στοιχείων, από μια πληθώρα οργανισμών των οποίων η ισχύς και η ανεξαρτησία αποτελούσαν πρότυπο για ολόκληρο τον κόσμο. Και μια σημαντική πρόβλεψη των πρώτων ελληνικών μνημονίων ήταν επικεντρωμένη στη μεταρρύθμιση της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, ώστε να διασφαλίζεται η ανεξαρτησία της.
Φαντάζεστε λοιπόν το σοκ στους παράγοντες της αγοράς, όταν την περασμένη Παρασκευή ο Ντόναλντ Τραμπ απέλυσε την επικεφαλής του Γραφείου Στατιστικής για την Αγορά Εργασίας BLS, Ερικα Μακεντάρφερ, ύστερα από την ανακοίνωση κάποιων απογοητευτικών στοιχείων για την αγορά εργασίας στις ΗΠΑ. Ουσιαστικά επρόκειτο για την αναθεώρηση προς τα κάτω των στοιχείων για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας τον Μάιο και τον Ιούνιο, κάτι που ο πρόεδρος Τραμπ είδε ως ένδειξη αναξιοπιστίας, αλλά και πολιτικής σκοπιμότητας.
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της JPMorgan χαρακτήρισε την απόλυση «ανησυχητικά νέα» και σε ένα σημείωμα στους πελάτες της τράπεζας προειδοποίησε ότι η απόλυση της Μακεντάρφερ «δημιουργεί κινδύνους για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής, τη χρηματοοικονομική σταθερότητα και τις οικονομικές προοπτικές» στις ΗΠΑ, καθώς βέβαια όλες αυτές οι αποφάσεις βασίζονται στα στοιχεία από οργανισμούς όπως το BLS. Γράφοντας στους New York Times, o αρθρογράφος Τόμας Φρίντμαν ήταν ακόμη πιο θορυβημένος για το γεγονός ότι οι αξιωματούχοι στο υπουργείο Οικονομικών και Εργασίας δεν αντέδρασαν στην απόλυση, αλλά συνηγόρησαν σε μια κίνηση που ο ίδιος χαρακτηρίζει εντολή Τραμπ «προς τα αξιόπιστα και ανεξάρτητα γραφεία οικονομικής στατιστικής να γίνουν τόσο μεγάλοι ψεύτες όσο και ο ίδιος». Πέρα από τις ανησυχίες φιλελεύθερων αρθρογράφων, που φοβούνται ότι η Αμερική αλλάζει χωρίς επιστροφή, όμως, υπάρχει η πολύ συγκεκριμένη σημερινή ανησυχία, ότι η αμφισβήτηση των στατιστικών στοιχείων θα πλήξει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στην αμερικανική οικονομία. Οπως το έθεσε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Renaissance Macro, «τα δημόσια στατιστικά στοιχεία είναι το gold standard. Το να τα αμφισβητείς επειδή σου λένε κάτι που δεν σου αρέσει υπονομεύει την εμπιστοσύνη της αγοράς».
