Τώρα που καταλάγιασε κάπως η φασαρία με το ζευγάρι των Αμερικανών που «συνελήφθη» από την κάμερα στη συναυλία των Coldplay, τώρα που αμφότεροι παραιτήθηκαν από τα (υψηλά) πόστα τους στην ίδια εταιρεία και αφού η εικόνα τους έκανε έναν ντροπιαστικό γι’ αυτούς γύρο της υφηλίου, ας προσπαθήσουμε να αναρωτηθούμε: πώς φτάσαμε στο σημείο να θεωρούμε περίπου φυσιολογικό να διαπομπεύονται έτσι δύο άνθρωποι;
Εννοείται πως στην ψηφιακή αρένα σχεδόν οι πάντες σήκωσαν μια πέτρα για να λιθοβολήσουν τους «μοιχούς». Μηδαμινή σημασία έχει πια το ότι το ατόπημά τους αφορά εκείνους (και τις οικογένειές τους) ή και το καταστατικό της εταιρείας στην οποία εργάζονται – αλλά ως εκεί. Προφανώς και διέπραξαν τεράστια ανοησία να είναι σε τρυφερό εναγκαλισμό στη συναυλία ενός συγκροτήματος πρώτης γραμμής, μέσα σε ένα κοινό χιλιάδων ανθρώπων – αλλά ακόμη κι αυτή η ανοησία αφορά αυτούς και μόνον αυτούς.
Η σύζυγος δεν είχε μονάχα να διαχειριστεί τη δυσάρεστη ανακάλυψη ότι ο σύζυγός της διατηρούσε σχέση με συνεργάτιδά του, αλλά και τον καταιγισμό των δήθεν υποστηρικτικών μηνυμάτων στον «τοίχο» της στο Facebook («πάρ’ του τα λεφτά». κτλ.). Η φυσική συνέπεια αυτού ήταν να κατεβάσει τον λογαριασμό της για να προστατεύσει την ήδη βαριά τραυματισμένη προσωπική της ζωή.
Οι άνθρωποι πάντοτε έχουμε διάθεση για μια «καλή διαπόμπευση», να δείχνουμε με το δάχτυλο κάποιον και να τον στιγματίζουμε. Είναι από τις πολλές σκοτεινιές της φύσης μας. Στην Ελλάδα, στις αρχές της δεκαετίας του ’60, αυτή τη βάρβαρη τάση την είχαμε θεσμοθετήσει: ως γνωστόν, είχαμε τον διαβόητο Νόμο 4.000 «περί τεντιμποϊσμού», ο οποίος απαθανατίστηκε κινηματογραφικά στην ομότιτλη ταινία του Γιάννη Δαλιανίδη. Η νομοθεσία, θυμίζουμε, προέβλεπε την εξής τιμωρία του –νεαρού κατά κανόνα– ατόμου που είχε διαπράξει κάποια χονδροειδή ανοησία: κούρεμα «με την ψιλή» στο αστυνομικό τμήμα και στη συνέχεια διαπόμπευση στους δρόμους με μια ταμπέλα κρεμασμένη στον λαιμό που έλεγε κάτι σαν «Είμαι αλήτης, τεντιμπόις». Φωτογραφίες εποχής από πραγματικές τέτοιες διαπομπεύσεις υπάρχουν σε βιβλία του Ηλία Πετρόπουλου και είναι σοκαριστικές. Κατά κάποιον τρόπο σήμερα το σκηνικό επαναλαμβάνεται μέσω Διαδικτύου και, τι ειρωνεία, σε διεθνές επίπεδο.
Το θέμα είναι παλιό, έτσι κι αλλιώς. Οταν ο «πάπας» του γαλλικού υπερρεαλισμού Αντρέ Μπρετόν οραματιζόταν κάποτε σπίτια γυάλινα και διάφανα, στην ουσία επινοούσε έναν εφιάλτη: το άτομο, η προσωπική του ζωή βορά στη μάζα, στον όχλο, στις κανιβαλικές διαθέσεις του καθενός, στον ηθικοδιδακτισμό και στο τοξικό πατρονάρισμα του καθενός, στους πάσης λογής αυτόκλητους θεματοφύλακες αξιών.
Η ακόμη μεγαλύτερη ειρωνεία είναι ότι το άτομο το ίδιο έχει προσφερθεί αυτοβούλως να γίνει βορά στον όχλο, να καταστήσει τη ζωή του διαθέσιμη στον καθένα. Αυτό συμβαίνει από τη στιγμή που αναρτούμε στα κοινωνικά δίκτυα προσωπικές μας στιγμές μέσα σε έναν ανελέητο ορυμαγδό κοινοτοπίας.
Η κάμερα είναι η ίδια, είτε ανεβάζεις το Aperol που –δήθεν– απολαμβάνεις πλάι στο κύμα είτε σε πιάνουν αγκαλιά με κάποιον που δεν θα έπρεπε.
Ολοι το έχουμε κάνει. Ακόμη και όσοι έχουμε κλείσει κάθε λογαριασμό στα λεγόμενα σόσιαλ, είχαμε στο παρελθόν περιπέσει σε αυτή τη σαχλή συνήθεια, δίχως να μας φαίνεται παράξενο. Μάλλον το αντίθετο ισχύει: γεροπαραξενιά λογίζεται πλέον αυτό που γράφω τώρα εδώ· οι προσωπικές στιγμές των λεγόμενων «ινφλουένσερ» γίνονται νέα στα ειδησεογραφικά σάιτ…
Το ζευγάρι που πιάστηκε αγκαλιά είχε φυσικά, ο καθένας τους, λογαριασμό στα σόσιαλ. Αν δεν είχε κάτι να κρύψει εκείνο το βράδυ στη συναυλία, θα ανέβαζε το στιγμιότυπο στους λογαριασμούς του με περηφάνια, εισπράττοντας χιλιάδες like και share και όλοι θα επικροτούσαν.
Υπό αυτή την έννοια, δεν θα έπρεπε οι δύο εραστές να εξοργίζονται που τους τσάκωσε η κάμερα. Η κάμερα είναι η ίδια είτε ανεβάζεις το Aperol που –δήθεν– απολαμβάνεις πλάι στο κύμα είτε σε πιάνουν αγκαλιά με κάποιον που δεν θα έπρεπε.
