«Υπάρχει ενίοτε μια στιγμή που κάτι εξόχως ιδιαίτερο συμβαίνει», έλεγε μια διαφήμιση στη μακρινή δεκαετία του ’70, ανακοινώνοντας την κυκλοφορία των αγγλικών έμφιλτρων σιγαρέτων Player’s. Αγνωστο εάν εκείνα τα υπέροχα τσιγάρα με τον ξανθό καπνό virginia κυκλοφορούν ακόμη υπό οποιαδήποτε μορφή.
Την περασμένη εβδομάδα, κάτι εξόχως ιδιαίτερο συνέβη όταν ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ ενημέρωσε τα μέλη του Κοινοβουλίου πως τον Σεπτέμβριο θα ανακοινώσει στον ΟΗΕ την αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η έκπληξη ήταν γενική. Για πρώτη φορά από συστάσεως του ΟΗΕ, οι Ηνωμένες Πολιτείες απομονώνονται εις το Συμβούλιο Ασφαλείας, αφού εκτός από τη Ρωσία και την Κίνα, οι δύο άλλες δυνάμεις της Δύσεως με δικαίωμα αρνησικυρίας –η Βρετανία και η Γαλλία– διαφοροποιούνται στο Παλαιστινιακό από την ηγέτιδα του Ελευθέρου Κόσμου. Συγκυριακή βεβαίως η ανατροπή, αλλά δυσάρεστη για την Ουάσιγκτον.
Δεν έχει ο κ. Στάρμερ την παραμικρή διάθεση συγκρούσεως με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ούτε αμφισβητεί την ηγεμονική αμερικανική επιρροή στο Ισραήλ. Αλλά έχει συναίσθηση ιστορικής ευθύνης του Ηνωμένου Βασιλείου, που ευθύς εξ αρχής υποστήριξε τη λύση δύο κρατών στην Παλαιστίνη.
Ηταν στις 2 Νοεμβρίου 1917, που ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Αρθουρ Μπάλφουρ, σε επιστολή του προς τον βαρώνο Ουόλτερ Ρόθτσιλντ, ανέφερε ότι «η κυβέρνηση της Α.Μ. αντιμετωπίζει ευνοϊκά την ίδρυση στην Παλαιστίνη μιας πατρίδας για τους Εβραίους κατοίκους» και στη συνέχεια της προτάσεως τόνιζε ότι «εξυπακούεται σαφώς πως τίποτε δεν πρέπει να θίξει τα πολιτικά και θρησκευτικά δικαιώματα των υπαρχουσών μη εβραϊκών κοινοτήτων στην Παλαιστίνη».
Οι βρετανικές προσπάθειες καταρτίσεως σχεδίου κοινής αποδοχής από Αραβες και Εβραίους υπήρξαν διαρκείς. Στις 18 Μαΐου 1937, ο εκ των ηγετών του σιωνιστικού κινήματος Δαυίδ μπεν Γκουριόν συναντήθηκε στο Λονδίνο με τον αραβολόγο και φίλο του βασιλιά Ιμπν Σαούντ, Σεντ Τζον Φίλμπι –πατέρα του κατασκόπου Κιμ Φίλμπι– στο Athenaeum Club. Η συνάντηση απέβη άκαρπη.
Σε αδιέξοδο κατέληξαν και οι διαπραγματεύσεις που είχε ο ηγέτης του σιωνιστικού κινήματος Χάιμ Βάιζμαν αρχικώς με τον Φίλμπι και έπειτα με τον Αμερικανό συνταγματάρχη Χόσκινς στα τέλη του 1943. Οι διαφορές Εβραίων και Αράβων ήταν ασυμφιλίωτες. Το 1945 ο βασιλιάς Ιμπν Σαούντ συναντήθηκε με τον πρόεδρο Θεόδωρο Ρούσβελτ, με την πεποίθηση ότι οι μεγάλες δυνάμεις δεν θα πρόδιδαν την εμπιστοσύνη των Αράβων προς αυτές. Διαψεύσθηκε.
Και όταν στην κρίση του Σουέζ το 1956 οι Αμερικανοί συντάχθηκαν με τον Αιγύπτιο μπααθιστή ηγέτη Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ, αναδεικνύονταν ως η ηγεμονική δύναμη της Δύσεως στη Μέση Ανατολή και περιθωριοποιούσαν τη Βρετανία και τη Γαλλία, που πλέον αυτονομούμενες εν τινι μέτρω από την Ουάσιγκτον διεκδικούν ρόλο στις εξελίξεις του παλαιστινιακού προβλήματος. Αγνωστο εάν πρόκειται για αφύπνιση ή φάρσα των δύο πάλαι ποτέ μεγαλυτέρων αποικιακών δυνάμεων και ποια η πορεία των γεγονότων. Ενας μήνας έως τον Σεπτέμβριο είναι πολύ μεγάλος χρόνος και ως εκ τούτου λαμπρά η περίοδος για τους οιωνοσκόπους, που αφθονούν στις μέρες μας.
