Διασχίζοντας την παραλιακή στο ύψος του Ελληνικού και του Αγίου Κοσμά, ο οδηγός προσπαθεί να φανταστεί το μέλλον. Οσα βλέπει είναι σε πρώιμο στάδιο, οι υπό ανέγερση οικοδομές, οι γερανοί, οι εκχωματώσεις. Αλλά χωρίς αμφιβολία, γίνεται κατανοητό πως η παραλία της Αθήνας αλλάζει εκ βάθρων. Αλλάζει η εσωτερική γεωγραφία της πόλης με τρόπο απόλυτο, αλλάζουν οι κοινωνικές συσπειρώσεις, γεννώνται νέες τομές αποκλεισμού και προσβασιμότητας σε όσα η πόλη, η πρωτεύουσα της Ελλάδας, μπορεί να προσφέρει.
Χωρίς αμφιβολία, η Αθήνα έχει αναδυθεί από την πανδημία και μετά ως μία από τις διεθνείς πόλεις που προκαλούν το ενδιαφέρον σε διαφορετικές ομάδες μεταφερόμενων πολιτών του κόσμου, από τους ψηφιακούς νομάδες ώς τους εκατομμυριούχους, των οποίων η «πατρίδα» είναι εκεί όπου μπορούν να ζουν όπως θέλουν. Αυτή η εξέλιξη, ιδιαίτερα ορατή στα νότια προάστια, δεν μπορεί να μην επιδρά στη ζωή της υπόλοιπης πόλης που και αυτή πιέζεται από προκλήσεις.
Οι αλλαγές στην Αθήνα, στην ευρύτερη γεωγραφία της και στην ιδιαίτερη ταυτότητά της, συμβαίνουν παράλληλα με την αυξημένη τουριστική κίνηση και τη συμπίεση των μικρομεσαίων κοινωνικών στρωμάτων. Υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα συντονισμού όλων αυτών των αλλαγών προς όφελος της πόλης και των κατοίκων. Υπάρχουν γειτονιές σε συνθήκες υπανάπτυξης, υπάρχουν κοινωνικά στρώματα αποκλεισμένα, υπάρχουν κεντρικές περιοχές με έντονη τουριστική δραστηριότητα και καταρρέουσες υποδομές, υπάρχει οικοδομική δραστηριότητα σε περιοχές κορεσμένες και υπάρχει ακινησία σε συνοικίες που θα έπρεπε να ωφελούνται από προγράμματα.
Δεν έχει γίνει αντιληπτό ότι απαιτείται σε ανώτατο όσο και τοπικό επίπεδο η ανάληψη συντονισμένης δράσης για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών στο σύνολο της πόλης.
Σε ένα από τα πρόσφατα άρθρα του, στην «Κ», ο αρχιτέκτων Πάνος Δραγώνας με αφορμή τα έργα στο Ελληνικό επεσήμανε ορισμένα καίρια ζητήματα για το μέλλον της Αθήνας. Αναφέρει μεταξύ άλλων πως η εμπειρία από το Ελληνικό θα μπορούσε να γίνει αφορμή για να καλλιεργηθούν νέες ιδέες γύρω από «τον τρόπο κατοίκησης στις πόλεις του 21ου αιώνα». Κάτι που, προφανώς, δεν συμβαίνει. Αυτές οι νέες περιοχές που αναδύονται στην Αθήνα, προσανατολισμένες προς τα υψηλά εισοδήματα, τα οποία αποτελούν και το μοναδικό κριτήριο, γεννούν ένα φαινόμενο που ως βουβό ωστικό κύμα επιδρά και θα επιδράσει πολύ περισσότερο στο μέλλον στην υπόλοιπη πόλη με τις προβληματικές υποδομές. Ο Πάνος Δραγώνας επισημαίνει και την κοινωνική διάσταση, που, όπως σε κάθε μεγαλούπολη, γεννά εντάσεις, παραβατικότητα και αισθήματα αποκλεισμού ή δυσαρμονίας.
Είναι μεγάλα ζητήματα και είναι ευτυχές γεγονός που δημοσιεύονται σημαντικές απόψεις πάνω στο παρόν και το μέλλον της Αθήνας ώστε να τροφοδοτείται ο δημόσιος διάλογος. Σε ένα άλλο άρθρο, στο «Βήμα», ο Μιχάλης Σάλλας εστιάζει στο κέντρο της Αθήνας. Με την παρέμβασή του μιλάει επί της ουσίας για την κατάρρευση των υποδομών στην πρωτεύουσα στη διάρκεια αυτής της πρωτοφανούς για τα δεδομένα της πόλης τουριστικής κίνησης σε όλη τη διάρκεια του χρόνου. Θίγεται επί της ουσίας η αδυναμία αναγνώρισης του προβλήματος, η αδυναμία ανάληψης μιας συντονιστικής δράσης και η αδυναμία θωράκισης της Αθήνας απέναντι στις προκλήσεις του μέλλοντος, όταν θα μπορούσε ένας σχεδιασμός να αλλάξει την πρωτεύουσα σε διάστημα δύο ετών: «Το σύνολο της δαπάνης ενός τέτοιου διετούς σχεδιασμού για την υλοποίηση του προγράμματος, δεν θα ξεπεράσει τα 200-250 εκατ. ευρώ», γράφει ο Μιχάλης Σάλλας.
Το ζήτημα είναι ότι δεν έχει γίνει αντιληπτό ότι απαιτείται σε ανώτατο όσο και τοπικό επίπεδο η ανάληψη συντονισμένης δράσης για τον εκσυγχρονισμό των υποδομών στο σύνολο της πόλης όσο και η πρόβλεψη για τη ζωή στην Αθήνα τις επόμενες δεκαετίες. Δημιουργούνται πόλεις μέσα στην πόλη διαφορετικών ταχυτήτων χωρίς σύνδεση ή επικοινωνία μεταξύ τους και όλα αυτά με τη σύγχρονη αρχιτεκτονική κοινότητα της χώρας μας αποκλεισμένη από τον διάλογο.
