«Βλέπω πολλές χαμένες ευκαιρίες στην Ελλάδα. Οταν κοιτάζεις τη μεταβολή του ΑΕΠ, βλέπεις κάτι όμορφο. Οταν όμως στρέφεις το βλέμμα στην αγορά εργασίας, βλέπεις ακόμη χώρο για αποτέλεσμα. Μια μεταρρύθμιση δεν είναι επιτυχής μέχρι να περάσει στον εργαζόμενο», μας έλεγε από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού η επιφανής οικονομολόγος Κλαούντια Σαμ. Αναφερόταν στο ύψος της ανεργίας, το οποίο θεωρεί ακόμη υψηλό, και στην ισχνή αγοραστική δύναμη των απασχολουμένων στην Ελλάδα. Μιλούσε επίσης για την προβληματική πρόσβαση στην αγορά εργασίας των νέων που ξεκινούν την καριέρα τους.
Μία άλλη διακεκριμένη οικονομολόγος, η Νταϊάν Κόιλ από το Πανεπιστήμιο του Kέμπριτζ, μας επεσήμανε ότι εάν οι επενδύσεις στην Ελλάδα παραμείνουν στην ίδια μακρινή απόσταση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, τότε η ανάπτυξη δεν θα διατηρηθεί στο κοντινό μέλλον. Η Κόιλ –τη φιλοξενούμε στην επερχόμενη έκδοση της «Καθημερινής» «Kceos»– ανήκει στους οικονομικούς μελετητές οι οποίοι θεωρούν ότι ο υπολογισμός του ρυθμού ανάπτυξης αποκλειστικά με βάση το ΑΕΠ είναι σήμερα ανακριβής ως μονοδιάστατος, καθώς δεν περιλαμβάνει άλλες σημαντικές παραμέτρους που διαμορφώνουν το βιοτικό επίπεδο μιας χώρας.
Ο υπολογισμός της αποκλειστικά με βάση το ΑΕΠ είναι σήμερα μονοδιάστατος, καθώς δεν περιλαμβάνει άλλες σημαντικές παραμέτρους.
Εκτός από την ποιότητα της ψηφιακής οικονομίας, η οποία θα είναι πλέον καταλυτική για τα μεγέθη στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης, στο κάδρο συνυπάρχουν το υψηλό κόστος ζωής και η στεγαστική κρίση, οι περιβαλλοντικές διαταραχές και η αναντιστοιχία ανθρώπινου δυναμικού και συγκεκριμένων αναγκών προς την υλοποίηση επενδύσεων. Αποτελεί πράγματι ερώτημα. Τι είναι άραγε πιο δηλωτικό της προοπτικής μιας οικονομίας;
Το θετικό πρόσημο στο ΑΕΠ σε επίπεδο έτους ή το συσσωρευμένο έλλειμμα επενδύσεων που στην Ελλάδα αγγίζει τα 100 δισ. ευρώ; Τα διαδοχικά χρόνια μεγέθυνσης του ΑΕΠ μετά μια δεκαετία ιστορικής κρίσης ή το γεγονός ότι δεν αυξάνεται η συμμετοχή των γυναικών στο εργατικό δυναμικό της δημογραφικής γήρανσης; Η υπέρβαση του μέσου όρου ανάπτυξης σε μια Ευρώπη η οποία «έτρεχε» σε θετικούς ρυθμούς όταν η Ελλάδα κρατούσε «ομπρέλα» στα χρόνια της ποσοτικής χαλάρωσης και της φθηνής ενέργειας ή το γεγονός ότι η χώρα μας είναι από τις πιο εκτεθειμένες της ηπείρου στην κλιματική αλλαγή; Οι φυσικές καταστροφές και οι θερινοί καύσωνες είναι ήδη σε θέση να περικόπτουν την ανάπτυξη στην Ελλάδα κατά μισή ποσοστιαία μονάδα ετησίως.
Η ανάλυση των ποιοτικών χαρακτηριστικών της οικονομικής ανάκαμψης στην Ελλάδα θα πρέπει να απασχολήσει αρχικά όσους πανηγυρίζουν για τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, η οποία για μια σειρά από λόγους είναι μεν αναγκαία, αλλά όχι ικανή συνθήκη για την αύξηση του βιοτικού επιπέδου. Μήπως πρέπει να μετρήσουμε αλλιώς την ανάπτυξη; Δεν είναι μόνο το ΑΕΠ.
