Δεν γλιτώσαμε. Στην τελευταία στροφή της χρονιάς, μια ανάσα πριν από το απολυτήριο (του παιδικού σταθμού), ακούσαμε και εμείς τις μαγικές λεξούλες: «Εχετε σκεφτεί την εργοθεραπεία; Μήπως θα τον βοηθούσε ενόψει προνηπίου;».
Πώς δεν την είχαμε σκεφτεί. Γινόταν κι αλλιώς; Σε κάθε παρέα, σε κάθε πηγαδάκι, σε κάθε έξοδο, όλο και κάποιος ταλαίπωρος γονιός θα μιλούσε για την εργοθεραπεία ή τη λογοθεραπεία που είχε ξεκινήσει το παιδί του στα 3, στα 4, στα 5, κατά παραγγελία του νηπιαγωγού, του αναπτυξιολόγου, του δασκάλου. Για να πει το «ρο», για να κρατήσει καλύτερα τον μαρκαδόρο, για να σκαρφαλώνει με μεγαλύτερη άνεση, για να χαλιναγωγήσει την ενέργεια ή τα νεύρα του, να βγάλει την πάνα. Είναι αμέτρητοι οι δρόμοι που μπορεί να σε φέρουν εδώ, στην αίθουσα αναμονής κάποιου κέντρου, να κοιτάς μια τζαμένια συρόμενη πόρτα.
Την εποχή που υμνείται η διαφορετικότητα, που ζητούμε από τα παιδιά να αναγνωρίζουν και να σέβονται όλες τις αποχρώσεις της ανθρώπινης εμπειρίας, τοποθετούμε τα ίδια σε αναπτυξιακά κουτάκια.
«Μήπως θα τον βοηθούσε ενόψει προνηπίου;». Μέχρι πριν από λίγα χρόνια το προνήπιο δεν ήταν καν υποχρεωτικό, ένας προθάλαμος του σχολείου ήταν, με πολύ ελεύθερο παιχνίδι. χωρίς ιδιαίτερες προσδοκίες για γνωστική ανάπτυξη. Σήμερα αποτελεί μια κρίσιμη εκπαιδευτική βαθμίδα, με αναλυτικό πρόγραμμα και στόχους. Αν για παράδειγμα παλιότερα η γραφή του ονόματος δεν θεωρούνταν απαραίτητη δεξιότητα πριν από το Δημοτικό, πλέον πολλά παιδιά καλούνται να γράφουν το όνομά τους ήδη στα 4, έχοντας ασφαλώς δαμάσει στο έπακρον τη λεπτή κινητικότητα. Κάπως έτσι, όπως κάθε εκπαιδευτική βαθμίδα σε αυτή τη χώρα που σέβεται τον εαυτό της, έφτασε και το προνήπιο να θέλει το «φροντιστήριό» του.
Είναι πάντως άξιον απορίας. Την εποχή που υμνείται η διαφορετικότητα, που ζητούμε από τα παιδιά να αναγνωρίζουν και να σέβονται όλες τις αποχρώσεις της ανθρώπινης εμπειρίας, τοποθετούμε τα ίδια σε αναπτυξιακά κουτάκια. Την εποχή του «φάσματος», ο μέσος όρος παραμένει βασιλιάς. Το σχολείο, που θα έπρεπε να τιμά και να θρέφεται από την ανομοιογένεια, εξωθεί ήδη από το νηπιαγωγείο τα παιδιά που εμφανίζουν ελλείμματα ή περιορισμούς στους αναπτυξιολόγους στο όνομα της «πρώιμης παρέμβασης». Εφόσον μιλάμε για δεξιότητες, έλλειμμα παρουσιάζουν και το εκπαιδευτικό σύστημα και οι λειτουργοί του, οι οποίοι πλέον δεν δύνανται να διαχειρίζονται παιδιά εκτός μέσου όρου. Ναι, σήμερα γνωρίζουμε πολύ περισσότερα για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών απ’ ό,τι στο παρελθόν, αλλά μήπως φτάσαμε στο άλλο άκρο; Κάθε απόκλιση δεν είναι «σύμπτωμα».
Oπως και να ‘χει, μπήκαμε κι εμείς Ιούλιο μήνα στον χορό και τον χορεύουμε. Στις διακοπές, μάλιστα, λέμε να πάρουμε μαζί την «εργοθεραπευτική αξιολόγηση», την έκθεση που συνέταξαν στο κέντρο και η οποία διαβάζεται και σαν θρίλερ. Γιατί αν νομίζατε ότι είχατε ένα έξυπνο, λειτουργικό παιδί, που απλώς πιάνει με τον δικό του τρόπο τον μαρκαδόρο, καλό θα είναι το ξανασκεφτείτε.
