Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είπε για τη Γάζα: «Οι εικόνες από τη Γάζα δεν αντέχονται, οι πολίτες στη Γάζα έχουν υποφέρει πάρα πολύ για πάρα πολύ καιρό. Πρέπει να σταματήσει τώρα» (Images From Gaza Are “Unbearable”, Politico.eu). Είναι μία ήπια δήλωση. Υπάρχει κάποιο μέτρο πόνου και κακουχίας που όταν ξεπερνιέται ενεργοποιείται η ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης;
Σύμφωνα με την ίδια πηγή, η Επιτροπή (που είναι ένα πανίσχυρο όργανο) αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για να επιτραπεί η πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια ανταποκρινόμενη σε στοιχεία προερχόμενα από εργαζομένους στο πεδίο που μιλούν για λιμοκτονία. Οι γιατροί στη Γάζα δεν μπορούν να δουλέψουν από την πείνα. Μικρά παιδιά δεν έχουν να φάνε. Οι αντιδράσεις της Ευρώπης είναι αργές και κατακερματισμένες, αρκετά ασυντόνιστες με το συναίσθημα και τις προθέσεις ακόμη και των μετριοπαθέστερων Ευρωπαίων πολιτών. Οπωσδήποτε κατώτερες των περιστάσεων και της ισχύος που θέλουμε να πιστεύουμε πως διαθέτει η Ενωση.
Την Τρίτη, η κορυφαία διπλωμάτης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Κάγια Κάλας, δήλωσε πως η δολοφονία αμάχων που ψάχνουν τροφή στη Γάζα είναι μη υπερασπίσιμη ενέργεια. Λόγια που έρχονται αργά. Οι πράξεις έχουν καθυστερήσει ακόμη περισσότερο. Το έλλειμμα ηγεσίας χάσκει στη μέση των πραγμάτων. Καθώς πεθαίνουν παιδιά και βρέφη, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ενεργούν με μία βραδύτητα που ενοχλεί και εμμέσως κανονικοποιεί –ή τέλος πάντων καθιστά συνηθισμένες– τις παραβάσεις διεθνούς δικαίου.
Αυτές τις μέρες, 20 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ανάμεσά τους ευτυχώς και η Ελλάδα, ζήτησαν να σταματήσει η απάνθρωπη εξολόθρευση αμάχων, «συμπεριλαμβανομένων και παιδιών». «Είναι τρομακτικό», λένε στην κοινή δήλωσή τους, «το γεγονός πως πάνω από 800 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί προσπαθώντας να καλύψουν τις πιο βασικές τους ανάγκες για τροφή και νερό».
Ολ’ αυτά δεν είναι καθόλου ευχάριστα και θα προτιμούσα να έγραφα κάτι άλλο, αλλά δεν γίνεται να μην παρατηρήσει κανείς την μπερδεμένη στάση της Ενωσης μπροστά σε μία ντροπιαστική καταστροφή, δεν γίνεται να μη διαγνώσει κανείς μια υποχώρηση σε ζητήματα εντελώς θεμελιωδών αξιών, ζητήματα που όταν αρχίσει να τα διαπραγματεύεται κανείς έχει ήδη χάσει. Οι πολιτικές ηγεσίες γίνονται ολοένα και λιγότερο πειστικές και ελκυστικές για τους απλούς ανθρώπους, μεταξύ άλλων γιατί βραδυπορούν (και) στα πιο σημαντικά.
Παραδόξως αυτό παραδέχθηκε και ο βασιλιάς του Βελγίου την Κυριακή, ότι η Ευρώπη πρέπει να δείξει ισχυρές ηγετικές ικανότητες, να βάλει τέρμα σ’ αυτή την απαράδεκτη (από κάθε πιθανή οπτική) κατάσταση. «Είναι ντροπή για την ανθρωπότητα», είπε και προσέδωσε μια δυσάρεστη νότα στους εθνικούς εορτασμούς της 21ης Ιουλίου.
Κι ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, η Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει επιτέλους ένα παλιό της πρόβλημα: τον αντισημιτισμό μεγάλης μερίδας του πληθυσμού. Χωρίς χαλινάρι πια διάφοροι άνθρωποι γύρω μας κατασυκοφαντούν τους Εβραίους σαν δολοφόνους παιδιών θυμίζοντάς μας το πιο σκοτεινό παρελθόν. Φυσικά, ο αντισημιτισμός εδράζεται και στο γεγονός πως κάποιοι άνθρωποι αυτό το παρελθόν το αγνοούν πλήρως, αλλά και τι να κάνουν; Μήπως μάθανε στο σχολείο τι έπαθαν οι Ελληνες Εβραίοι ή μήπως έχουμε κανένα αξιοπρεπές μνημείο σε κάθε γωνιά όπου εκλάπη εβραϊκή περιουσία ή εστάλησαν άνθρωποι στα στρατόπεδα θανάτου;
Είναι λες και το είχαν κάτω από τη γλώσσα τους το σχόλιο για τους κακούς Εβραίους ή λες και δεν ξέρουν πως άλλο η ηγεσία, άλλο οι απλοί άνθρωποι, ο καθένας ξεχωριστά, με το παρελθόν του, τα τραύματά του, τις γνώμες του. Οι ίδιοι οι Εβραίοι δεν διαδήλωναν λίγα χρόνια πριν προσπαθώντας να προστατεύσουν την τιμή και τη δημοκρατία τους; Ακόμα διαδηλώνουν, γράφουν, θρηνούν, παλεύουν, συνεισφέρουν στη συζήτηση και πασχίζουν να ζήσουν τη ζωή τους με αρκετά βάρη στους ώμους τους.
Πώς γίνεται να πρέπει, λοιπόν, το 2025 να πούμε πως δεν είναι όλοι οι Εβραίοι ίδιοι, ένα πράγμα, κακό και αιμοσταγές; Πώς γίνεται οι Εβραίοι, με μία Ιστορία αιώνων που έχει καθορίσει τη σκέψη μας σε ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, να ταυτίζονται ψευδώς με μία ομάδα αδίστακτων ακροδεξιών ηγετών; Πώς γίνεται να μην μπορούμε, θολωμένοι από την κακία στο Διαδίκτυο, να διακρίνουμε πως οι (εν πολλοίς προϋπάρχουσες) κοινότητες Εβραίων και Παλαιστινίων μέσα στα κράτη μας χρειάζονται τώρα τη στήριξή μας κι ένα βλέμμα με βάση ορισμένες αξίες;
