Για να είμαστε ειλικρινείς, αν δεν είχε γράψει το διεθνές κινηματογραφικό περιοδικό Variety (με μεγάλη ιστορία και επιρροή στον χώρο) για τα πάνω από 100 εκατ. που χρωστάει το ελληνικό κράτος σε παραγωγές ταινιών, ανάμεσά τους και η «Maria» με την Αντζελίνα Τζολί, δύσκολα θα είχε γίνει διορθωτική κίνηση. Στον θόρυβο που προκλήθηκε από το «πάγωμα» πληρωμών του ΕΚΚΟΜΕΔ (Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας), συνετέλεσε και μια επιστολή επαγγελματιών του κλάδου που ξεκίνησε με 1.896 υπογραφές και τώρα έχει φτάσει, περίπου, στις 2.500. Δεν υπάρχει όνομα σκηνοθέτη, σεναριογράφου, παραγωγού, διευθυντή φωτογραφίας, μοντέρ, ηθοποιού κ.ο.κ., της παλαιότερης ή της νέας γενιάς, ενεργού, βραβευμένου, υποψήφιου για Οσκαρ, Ελληνα (αλλά και αρκετών ξένων συναδέλφων τους) που να μη βρίσκεται στη λίστα. Η επιστολή, με την κωδική ονομασία «Ορατότης μηδέν», δημοσιεύθηκε πριν από ενάμιση μήνα και εξέπεμπε σήμα κινδύνου. Το βασικό πρόβλημα ήταν ότι το Cash Rebate (αυτόματο σύστημα χρηματοδότησης χωρίς ποιοτικά κριτήρια, που αφορά το σύνολο του οπτικοακουστικού τομέα) ήταν επί μήνες ανενεργό, προκαλώντας έμφραγμα σε Ελληνες και ξένους παραγωγούς, οι οποίοι με τη σειρά τους οφείλουν σε ελληνικά και αλλοδαπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα.
Πριν από λίγες ημέρες, όμως, το ΕΚΚΟΜΕΔ ανακοίνωσε ότι διατέθηκαν 17,2 εκατ. για την αποπληρωμή 28 επενδυτικών σχεδίων που είχαν ενταχθεί στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Cash Rebate. Αρα; Τέλος καλό, θα έλεγε κανείς. Οπότε, προς τι το σχόλιο;
Υποστολή προσδοκιών και έπαρση δυσλειτουργιών. Ο «εκσυγχρονισμός» της αρχής της διαρκούς αβεβαιότητας, την οποία κατέχουμε άριστα και, μάλιστα, εξάγουμε. Και στην παραγωγή ταινιών.
Είναι όμως έτσι; Δεκαετίες τώρα, το ελληνικό σινεμά πάσχει οικονομικά. Παρ’ όλα αυτά, διαπρέποντας στη στοχαστική προσαρμογή (…), κατάφερε να περάσει τα σύνορα, να αναδείξει δημιουργούς που έκαναν και κάνουν διεθνή καριέρα, να γίνει ανταγωνιστικό σε ένα απαιτητικό και πληθωρικό οπτικοακουστικό περιβάλλον, και με τη βοήθεια του Cash Rebate (που άργησε, αλλά έστω…) να καταστήσει τη χώρα μας ελκυστική ως τόπο γυρισμάτων ξένων παραγωγών. Ακολούθησαν συγχωνεύσεις οργανισμών με την πρόθεση να γίνουν οι διαδικασίες πιο ευέλικτες, υποστηρικτικές, ενθαρρυντικές, «φιλικές» στους επαγγελματίες.
Και; Υποστολή προσδοκιών και έπαρση δυσλειτουργιών. Ο «εκσυγχρονισμός» της αρχής της διαρκούς αβεβαιότητας, την οποία κατέχουμε άριστα και, μάλιστα, εξάγουμε. Οχι μόνο στο σινεμά, βέβαια… Τον Ιούνιο, στην απονομή των βραβείων της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, ο πρόεδρός της Λευτέρης Χαρίτος είπε ότι η έως τώρα διαδρομή επιβεβαιώνει την ανθεκτικότητα και το πείσμα των κινηματογραφιστών της χώρας. «Απέναντι σε αυτό το δημιουργικό συνεχές στέκεται ένα προβληματικό ασυνεχές, αυτό της σχέσης της ελληνικής πολιτείας με τον κινηματογράφο». Και έκλεισε σε μία φράση μια ασύμπτωτη διαδρομή δεκαετιών. Η προσπάθεια της σύγκλισης είναι διαρκής, αλλά και εξουθενωτική. Να προχωρήσεις ή όχι στην επόμενη παραγωγή; «Ναι», απαντάει με φόρα η υπαρξιακή σου ανάγκη, με την άλλη πλευρά, της πολιτείας, να παίρνει θέση, περιχαρής, όποτε έρχεται η ώρα των διακρίσεων και των φωτογραφίσεων.
Μόνο που τώρα πια δεν είμαστε –ευτυχώς– μόνοι, περιχαρακωμένοι στα λίγα τετραγωνικά που μας αναλογούν. Η σύμπραξη με ξένους εταίρους απαιτεί εμπιστοσύνη και φερεγγυότητα. Να δεχτούμε ότι χρειάζεται ένας εύλογος χρόνος από τη δημιουργία του ΕΚΚΟΜΕΔ για να διασφαλιστεί η σταθερότητα. Ομως η αρρυθμία δεν φαίνεται να αφορά τη «μεταβατική φάση». Οι οικονομικές εκκρεμότητες (και από κάποιες καταθέσεις του 2023 ακόμη) δηλώνουν ότι η «ορατότητα» θα εξακολουθήσει να είναι περιορισμένη. Οχι μόνο από αδυναμία του συστήματος, αλλά και από πολιτική επιλογή.
