Δέκα χρόνια μετά το δημοψήφισμα-παρωδία του 2015 έχουν πια ειπωθεί σχεδόν όλα. Γνωρίζουμε τι έγινε, ποιοι το έκαναν και γιατί. Γνωρίζουμε και ποιοι έκαναν ότι δεν καταλάβαιναν. Ομως υπάρχει και μία περίπτωση συνταξιούχου πολιτικού που προσπαθεί σήμερα να «καθαρίσει τη στολή του» από τα σημάδια εκείνης της σκοτεινής περιόδου. Ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος που υπέδειξε ο Αλέξης Τσίπρας, δεν ήταν απλώς ένας θεσμικός παρατηρητής. Ηταν συμμέτοχος. Οχι στα λόγια – σπανίως μιλούσε. Αλλά στο παρασκήνιο δρούσε, νομιμοποιούσε πολιτικά, κάλυπτε και ενίοτε «καθοδηγούσε» την τότε εξουσία. Αντί να λειτουργήσει ως θεσμικό ανάχωμα στην εκτροπή έγινε το φύλλο συκής ενός πρωτοφανούς θεσμικού εκβιασμού και ακόμη χειρότερα δικαιολογούσε τα αδικαιολόγητα.
Ο κ. Παυλόπουλος δεν ήταν βεβαίως αφελής, καθώς δεν ήταν πρωτάρης στην πολιτική. Είχε διατελέσει επί σειράν ετών υπουργός με καταστροφικές συνέπειες για το Δημόσιο όταν μονιμοποίησε εκατοντάδες χιλιάδες υπαλλήλους ή όταν άφησε να κάψουν την Αθήνα τα… παιδιά. Τι έκανε όμως όταν η χώρα βάδιζε με μαθηματική ακρίβεια προς τον γκρεμό μέσα σε ένα κλίμα άναρχου λαϊκισμού, συνωμοσιολογίας και τυχοδιωκτισμού; Σιώπησε. Ή, μάλλον, έκανε κάτι χειρότερο: νομιμοποίησε τη μεγαλύτερη πολιτική απάτη της Μεταπολίτευσης που παρ’ ολίγον να μας οδηγήσει στην καταστροφή.
Είχε πλήρη επίγνωση πως το δημοψήφισμα του Ιουλίου ήταν κατασκευασμένο για να παρακάμψει την πραγματικότητα και να εγκλωβίσει τη χώρα σε ένα ψευτοδίλημμα με τεράστιο κόστος που θα πληρώνουν γενιές Ελλήνων. Δεν έκανε τίποτε για να το αποτρέψει. Δεν μίλησε, δεν παραιτήθηκε, δεν προειδοποίησε δημόσια. Επέλεξε τον ρόλο του «βολικού θεσμικού». Εγινε ο Πρόεδρος που «κάνει τη δουλειά».
Δεν του ζήτησε κανείς να προκαλέσει πολιτειακή κρίση, αλλά όχι και να προσπαθεί σήμερα να εξαγνίσει τις αμαρτίες του Αλέξη Τσίπρα.
Σήμερα ο ίδιος άνθρωπος περιφέρεται στον δημόσιο λόγο σαν φάρος σοφίας και θέλει να ξεχάσουμε το παρελθόν. Μιλάει για το κράτος δικαίου, την Ευρώπη, την ανάγκη εθνικής συνεννόησης. Σωστά όλα αυτά, αλλά κάποτε πρέπει να εξηγήσει και να απαντήσει για τη δική του συνέργεια στο παρ’ ολίγον εθνικό ναυάγιο. Αντιθέτως, παρουσιάζεται σχεδόν ως εγγυητής της ευρωπαϊκής πορείας. Ωσάν να ήταν αυτός που έσωσε τη χώρα – ενώ στην πραγματικότητα έκλεινε το μάτι στον Τσίπρα την περίοδο που εκείνος έπαιζε τη χώρα στα ζάρια με τον Βαρουφάκη και τους άλλους.
Η Ιστορία μπορεί να είναι μεγαλόψυχη με όσους σφάλλουν, αλλά είναι αμείλικτη με όσους προσποιούνται πως δεν έσφαλαν. Ο κ. Παυλόπουλος δεν ήταν απλώς ένα λάθος πρόσωπο στη λάθος στιγμή. Ηταν ο κατάλληλος άνθρωπος για έναν πρωθυπουργό που αναζητούσε θεσμικό άλλοθι – και το βρήκε. Δεν του ζήτησε κανείς να προκαλέσει πολιτειακή κρίση, αλλά όχι και να προσπαθεί σήμερα να εξαγνίσει τις αμαρτίες του Αλέξη Τσίπρα.
Ο χρόνος μπορεί να θολώνει τις ευθύνες αλλά η μνήμη στην πολιτική δεν επιτρέπει αυταπάτες και πλυντήριο ευθυνών. Ο κ. Παυλόπουλος δεν παίζει σήμερα προφανώς κανένα ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις, αλλά προσπαθεί με ιδιαίτερο ζήλο να υπερασπιστεί μια εγκληματική πολιτική και τους πρωτεργάτες εκείνης της θλιβερής περιόδου.
