Από τη δεκαετία του ’90, όλοι παραδέχονται την απαξίωση του απολυτηρίου του λυκείου, που έχει καταλήξει προθάλαμος των ΑΕΙ – «θεραπαινίδα των ΑΕΙ», όπως έλεγε ο αείμνηστος Κ. Θ. Δημαράς. Οι μαθητές ενδιαφέρονται μόνο για τα πανελλαδικώς εξεταζόμενα μαθήματα και διόλου για τα υπόλοιπα, ακυρώνοντας τη μορφωτική αξία του λυκείου.
Την ενίσχυση του λυκείου επιχείρησε και ο Γεράσιμος Αρσένης το 1997, αλλά και η Αννα Διαμαντοπούλου, και ο Νίκος Φίλης, όταν ανέλαβαν την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας. Η ιδέα του εθνικού απολυτηρίου πλανάται εδώ και χρόνια σε κάθε δημόσιο διάλογο για την αναβάθμιση του λυκείου.
Η Ν.Δ. στο κυβερνητικό της πρόγραμμα πριν από τις εκλογές του 2019 συμπεριέλαβε την καθιέρωση του εθνικού απολυτηρίου, την οποία επανέλαβε στις εκλογές του 2023. Μάλιστα, δύο επιτροπές (από καθηγητές της μέσης εκπαίδευσης υπό την ηγεσία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής και από πανεπιστημιακούς) δούλεψαν δύο προτάσεις.
Οι λόγοι για τους οποίους το υπουργείο Παιδείας δεν προχώρησε στα επόμενα βήματα, όπως η αποτύπωση και δημοσιοποίηση μιας τελικής πρότασης προς διαβούλευση, αφορούν τη διασφάλιση του αδιάβλητου των εξετάσεων και το πολιτικό κόστος που τυχόν θα προκαλέσει η θεσμοθέτηση «διπλών Πανελλαδικών Εξετάσεων». Αυτά είναι τα «αγκάθια».
Για τη διασφάλιση του αδιάβλητου, κρίσιμες παράμετροι είναι η βαθμολόγηση των γραπτών, η επιτήρηση των εξετάσεων και η βαρύτητα του προφορικού βαθμού. Καθώς τα θέματα των εξετάσεων θα επιλέγονται από τράπεζα θεμάτων, για να διασφαλιστεί το αδιάβλητο πρέπει επιτηρητές στις εξετάσεις και διορθωτές των γραπτών να είναι καθηγητές από διαφορετικό σχολείο.
Δεύτερη τροχοπέδη είναι η καθιέρωση «διπλών εξετάσεων», δηλαδή οι εξετάσεις και στη Β΄ Λυκείου, ώστε να μετράει ο βαθμός της τάξης στη διαμόρφωση του τελικού βαθμού. Οι συνέπειες; Αγχος, φροντιστήριο από την Α΄ Λυκείου, μεγαλύτερη οικονομική αιμορραγία των οικογενειών.
Αρα, για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, όλα έχουν ειπωθεί. «Πολύς» εθνικός διάλογος δεν χρειάζεται. Καλή οργάνωση των δημόσιων σχολείων, οικονομική στήριξη των εκπαιδευτικών με ταυτόχρονη αξιολόγησή τους και πολιτική συναίνεση είναι προαπαιτούμενα για την ανάληψη του «πολιτικού κόστους» απέναντι στις οικογένειες, οι οποίες κάθε φορά που ακούν «εξετάσεις» θεωρούν ότι πρέπει να σπεύσουν στο φροντιστήριο. Αλλιώς, όπως πιστεύουν, το παιδί δεν θα τα βγάλει πέρα μόνο με τα μαθήματα στο δημόσιο σχολείο.
